Điều trị suy dinh dưỡng do thiếu protein năng lượng ở trẻ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Ngô Thị Oanh - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Suy dinh dưỡng protein năng lượng là vấn đề về sức khỏe rất quan trọng và đặc biệt phổ biến ở trẻ em tại các nước đang phát triển. Tùy vào mức độ suy dinh dưỡng để tiến hành điều trị suy dinh dưỡng thể phù hay điều trị suy dinh dưỡng thể teo đét cho trẻ.

Suy dinh dưỡng là tình trạng bệnh lý do cung cấp không đủ hoặc không cân đối các chất dinh dưỡng trong chế độ ăn hằng ngày cho cơ thể. Suy dinh dưỡng protein năng lượng là tình trạng bệnh lý xảy ra khi trẻ có chế độ ăn nghèo protein và năng lượng lâu dài, gây chậm phát triển về thể chất cũng như tinh thần.

1. Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng protein năng lượng

• Người mẹ hoặc người chăm sóc trẻ thiếu kiến thức dinh dưỡng.
• Người mẹ thiếu sữa do đó nuôi trẻ bằng nước cháo hoặc bột pha loãng.
• Cho trẻ ăn bổ sung quá sớm hoặc quá muộn.
• Khi trẻ bị đau ốm, nhất là khi bị tiêu chảy, cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ cho trẻ nhịn ăn, hoặc kiêng bú, chỉ cho ăn cháo pha loãng với chút muối. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ gây suy dinh dưỡng protein năng lượng.
• Chất lượng bữa ăn của trẻ không được đảm bảo về cả số lượng và chất lượng.
• Do bị nhiễm trùng khi trẻ mắc các bệnh như sởi, kiết lị, tiêu chảy kéo dài.

Đây đều là những nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng protein năng lượng. Ngoài ra, nhiễm trùng và suy dinh dưỡng còn là một vòng xoắn bệnh lý luẩn quẩn, khi trẻ bị suy dinh dưỡng sẽ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, khi bị nhiễm trùng thứ phát thì lại làm cho tình trạng suy dinh dưỡng nặng hơn.

2. Nguy cơ gây suy dinh dưỡng protein năng lượng

• Trẻ sinh non, thấp cân, suy dinh dưỡng từ lúc còn trong bào thai.
• Trẻ bị dị tật bẩm sinh như sứt môi, hở hàm ếch, bệnh lý dị tật tim mạch,...
• Trẻ bị bệnh di truyền, hội chứng Down.
• Trẻ có cơ địa tiết dịch như chàm.
• Do điều kiện môi trường sống như thói quen ăn uống, dinh dưỡng, môi trường ô nhiễm, dịch vụ y tế,... là yếu tố thuận lợi dẫn đến suy dinh dưỡng protein năng lượng ở trẻ.
• Trẻ được sinh ra và sống ở các nước kém phát triển, nghèo đói, kinh tế chưa phát triển, cơ sở hạ tầng và các dịch vụ còn thiếu thốn..

3. Điều trị suy dinh dưỡng protein năng lượng

Khi trẻ bị suy dinh dưỡng do thiếu protein năng lượng sẽ thường đi kèm với các bệnh lý thiếu dinh dưỡng khác như thiếu vitamin A, kẽm, sắt,... và có thể mắc một số bệnh lý đi kèm như nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, hô hấp, hội chứng kém hấp thu, dị tật bẩm sinh,...

Do đó, nguyên tắc điều trị suy dinh dưỡng protein năng lượng đó là:

• Điều trị các bệnh lý đi kèm.
• Cung cấp cho trẻ một chế độ ăn phù hợp.
• Giúp trẻ bổ sung các vitamin và khoáng chất.

3.1. Điều trị suy dinh dưỡng protein năng lượng thể nhẹ hoặc vừa

• Trẻ có thể được điều trị tại nhà, các bác sĩ dinh dưỡng sẽ tư vấn chế độ ăn và chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng protein năng lượng.
• Điều chỉnh chế độ ăn của trẻ: Xây dựng một chế độ ăn cân đối theo hướng dẫn. Nếu trẻ còn bú mẹ, người mẹ được khuyên tiếp tục cho trẻ bú và nên kéo dài đến 18 - 24 tháng tuổi, hoặc lâu hơn.
• Cha mẹ và người chăm sóc trẻ cần phòng ngừa và sớm phát hiện các bệnh nhiễm trùng do suy dinh dưỡng protein năng lượng gây ra để điều trị kịp thời cho trẻ.
• Thường xuyên theo dõi cân nặng của trẻ để được tư vấn kịp thời.

3.2. Điều trị suy dinh dưỡng protein năng lượng thể rất nặng

Đối với trẻ suy dinh dưỡng thể phù hoặc suy dinh dưỡng thể teo đét kèm biến chứng hoặc có bệnh lý phối hợp kèm theo sẽ được điều trị suy dinh dưỡng thể phù hoặc điều trị suy dinh dưỡng thể teo đét nội trú theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

4. Khám suy dinh dưỡng protein năng lượng cho trẻ ở đâu?

Chuyên khoa Nhi thuộc Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City là một trong bốn phân ngành y khoa quan trọng thuộc khối lâm sàng, chuyên về chăm sóc sức khỏe của trẻ sơ sinh, trẻ em và trẻ nhỏ dưới 16 tuổi, bao gồm: Nhi khoa tổng quát, nhi khoa chuyên sâu (thần kinh, phổi, tiêu hoá, thận, nội tiết), phẫu thuật nhi khoa (giải phẫu, chỉnh hình, tiết niệu), nhi khoa sơ sinh, các bệnh truyền nhiễm và tiêm chủng. Chuyên khoa Nhi tại Vinmec Times City luôn được giới chuyên môn đánh giá cao trong khám, chẩn đoán, điều trị các bệnh lý ở trẻ. Khi trẻ bị suy dinh dưỡng protein năng lượng, cha mẹ có thể đưa trẻ đến khám tại đây để được đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao và giàu kinh nghiệm tư vấn, khám và điều trị kịp thời, với tinh thần trách nhiệm cao, luôn tận tâm tận lực vì sức khỏe của trẻ.

Cuối cùng, để phòng chống và cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ một cách hiệu quả, cha mẹ nên bổ sung các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất cho con. Đồng thời, các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể cũng có thể áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy, cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.