Hàm lượng chất béo trans fat được khuyến cáo là bao nhiêu?

Trans fat có nhiều trong các thực phẩm chế biến sẵn hay đóng gói sẵn và hầu như đều được ghi trên bao bì hàm lượng chất béo an toàn dưới 1%. Chính vì vậy, nên lưu ý và tìm hiểu kỹ trước khi chọn lựa và cho gia đình sử dụng chúng.

Trans fat là một loại chất béo chuyển hóa, là axit béo dạng trans hay axit béo đồng phân nhân tạo, tóm lại đây là axit béo xấu. Trans fat được hình thành bằng phương pháp hydro hóa dầu ăn, nhằm giúp thực phẩm được bảo quản lâu hơn, bắt mắt và hấp dẫn người tiêu dùng hơn. Chất béo độc hại này thường có trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như bánh cookies, khoai tây chiên, quẩy nóng, gà rán, thịt rán...

Chất béo chuyển hóa tồn tại trong nhiều loại thực phẩm tự nhiên, và cả trong thực phẩm công nghiệp. Từ thịt động vật đến bánh ngọt, bánh quy, bánh nướng. Hàm lượng chất béo trans trong thịt là tương đối thấp, nhưng cao hơn nhiều trong ngành công nghiệp bánh ngọt và đồ ăn nhẹ.

Chất béo trans fat sản sinh tự nhiên, nơi lý tưởng để chúng hình thành là trong ruột một số loài động vật chuyên ăn cỏ. Chính vì thế, người ta cũng tìm thấy lượng nhỏ chất béo trans fat trong các chế phẩm từ sữa cũng như từ thịt động vật.

Không những thế chất béo trans còn hình thành cùng quá trình người ta chế biến các loại thực phẩm, khi mà hidro phản ứng cùng dầu từ thực vật, chuyển từ chất béo dạng lỏng sang thể rắn.

Chất béo trans được tìm ra trong nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hoà như: bánh cracker, bánh cookies, bánh nướng, bánh ngọt hay pizza, snack, đồ ăn nhanh, margarine, shortening...

Các chuyên gia dinh dưỡng cộng đồng đều khuyên: không nên dung nạp trans fat nhân tạo vào cơ thể, chúng gây gia tăng các cholesterol có hại và giảm thiểu các cholesterol có lợi. Người dung nạp nhiều trans fat trong những khẩu phần ăn có nguy cơ cao bị đau tim, đái tháo đường, đột quỵ.

Thống kê của FDA Hoa Kỳ cho thấy, khi loại bỏ lượng dầu ăn đã bị hydro hoá khỏi những món đồ ăn sẵn, là đã có thể giảm thiểu hàng nghìn ca bệnh đau tim lẫn các trường hợp tử vong trong mỗi năm.

Đáng tiếc, rất khó để biết được một loại thực phẩm ăn liền nào có chứa trans fat hay không, ngay cả khi xem thông tin về thành phần chế biến trên nhãn mác. Thường những thực phẩm ăn liền như: snack, khoai tây chiên, bỏng ngô, xúc xích, đồ nguội, mì ăn liền, bánh quy... có chứa trans fat ở trong. Có một số loại thực phẩm ghi 0 gam trans fat, hay “zero trans”, “trans fat free”, “no trans fat”... nhưng thực tế vẫn có thể có một lượng nhỏ trans fat ở trong.

Chẳng hạn như cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ FDA quy định nếu có dưới 0,5 gam trans fat trong mỗi khẩu phần thì được phép ghi là 0 gam trans fat, nhưng FDA lại không nói rõ mỗi khẩu phần là bao nhiêu.

Ở Việt Nam chưa có quy định cụ thể hay luật bắt buộc các nhà sản xuất phải ghi rõ lượng trans fat trên bao bì sản phẩm. Như đã trình bày ở trên, những thực phẩm tự nhiên có thể coi như không có trans fat, nên cách để hạn chế tuyệt đối trans fat chính là không dùng những thực phẩm ăn liền. Chỉ dùng những thức ăn, thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên rồi tự chế biến.

Thực tế, ta vẫn biết trans fat có nhiều trong các thực phẩm chế biến sẵn như mì ăn liền, bánh kẹo, khoai tây chiên, gà rán... Vì thế, cần cho trẻ nhỏ hạn chế ăn các thực phẩm trên.

Thực tế, chất béo trans là dạng chất béo mang lại nguy hiểm lớn nhất trong toàn bộ chất béo nguy hại. Khi thâm nhập vào cơ thể, trans fat gây nên tình trạng đông máu, sau đó tạo mảng liên kết tiểu cầu dưới dạng mỡ, và bám lên thành mạch máu, dần sẽ bịt kín khiến máu không thể lưu thông, gây ra hiện tượng nghẽn mạch máu, gây nguy cơ bị đột quỵ.

Thế nên, khi chất béo trans vào trong cơ thể người, nó sẽ chiếm vị trí của những axit béo cơ thể cần. Bên cạnh đó, chúng còn khiến gia tăng cholesterol có hại, nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch cao hơn. Không những thế, chất béo trans gây nên sự ức chế trong enzym của quá trình chuyển hoá, hình thành nên các cục máu đông và nguy cơ đột quỵ tăng cao.

Tổ chức Y tế Thế giới WHO đưa ra lời khuyên đối với mọi người dân rằng, chỉ nên tiêu thụ lượng chất béo trans không quá 1% tỷ lệ calo nạp vào cơ thể mỗi khẩu phần ăn hàng ngày, trong đó 1 gam chất béo dung nạp sẽ sản sinh 10 calo.

Ở Việt Nam hiện nay, nhiều người có tâm lý sợ các loại mỡ, chất béo có nguồn gốc từ động vật. Đa số mọi người đều cho rằng các loại mỡ, chất béo có nguồn gốc động vật đều không có lợi cho sức khỏe, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, béo phì, mỡ máu... Có nhiều người chỉ ăn lòng trắng không dám ăn lòng đỏ trứng, không ăn nội tạng động vật, chỉ ăn thịt nạc, không dùng mỡ để chiên xào...

Mặc dù chất béo trans gây nhiều nguy hại cho cơ thể, nhưng chúng ta vẫn có thể ăn trong mức giới hạn an toàn, cũng không nên bỏ hẳn trans fat khỏi khẩu phần ăn, vì như vậy dễ gây mất sự cân bằng nguồn dinh dưỡng từ tự nhiên cho cơ thể.

Trong dinh dưỡng hàng ngày, không nên sử dụng các loại thực phẩm chiên đi chiên lại nhiều lần, các loại đồ hộp, thức ăn nhanh, đồ ăn được chế biến sẵn...Khác với chất béo bão hòa hay chất béo dạng trans, các chất béo không no rất tốt cho tim mạch và tạo cho bạn cảm giác no, hạn chế ăn vặt, có lợi cho giảm cân. Những loại chất béo có lợi thường có trong các loại hạt, quả oliu, hạt chia, quả óc chó, hạt lanh, hạt chia hay trong các loại cá như cá hồi, cá mòi...

Các chuyên gia khuyến cáo rằng, mỗi người nên duy trì trong khẩu phần ăn hàm lượng chất béo trans fat dưới 1% là an toàn và đảm bảo đầy đủ nguồn dinh dưỡng tự nhiên nhất.