Điều hướng nguồn thực phẩm bổ sung cho cơ thể bạn

Điều hướng nguồn thực phẩm bổ sung cho cơ thể bạn đặc biệt quan trọng trong thời gian xảy ra những vấn đề không lường trước được đối với nền kinh tế địa phương như thiên tai, tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng hoặc tình trạng bất ổn của người dân. Đại dịch COVID-19 đã gây ra áp lực to lớn đối với nguồn thực phẩm và chế độ dinh dưỡng cho cơ thể. Những người có thu nhập cố định, khuyết tật và / hoặc các vấn đề sức khỏe mãn tính bị ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố gộp như không gian lưu trữ thực phẩm không đủ để cung cấp kéo dài từ một đến hai tuần. Tương tự, những thách thức này đặc biệt tăng cao đối với các gia đình có con nhỏ và người già. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích để hiểu rõ hơn về việc điều hướng nguồn thực phẩm bổ sung cho cơ thể trong giai đoạn hiện nay.

Mọi người thường biết cái tên thực phẩm chức năng hơn là thực phẩm bổ sung. Nhưng thực phẩm bổ sung không phải là thực phẩm chức năng và cũng không phải là thuốc. Chúng được khuyến cáo là không có tác dụng thay thế cho bữa ăn chính hoặc thay hoàn toàn cho nguồn dinh dưỡng từ thực phẩm tự nhiên.

Theo định nghĩa khái niệm của đạo luật Dietary Supplements Health and Education của Mỹ năm 1994 trích dẫn : “Định nghĩa thuật ngữ “thực phẩm bổ sung” hay còn gọi là chế phẩm bổ sung là một sản phẩm nhằm bổ sung cho chế độ ăn uống có chứa những thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe bao gồm vitamin, khoáng chất, protein, acid amin... để con người có thể sử dụng an toàn, tổng hợp bổ sung theo đường ăn uống để sử dụng”.

Trong các nghiên cứu hiện nay, người ta phân biệt hai thuật ngữ “Dietary Supplements” và “Functional Foods”, vậy nhưng phần lớn các thực phẩm bổ sung mà chúng ta đang sử dụng như viên uống vitamin E, vitamin D,... đều được gọi dưới tên thực phẩm chức năng (Functional Foods), trong khi thực chất chúng là thực phẩm bổ sung (Dietary Supplements).

Thực phẩm bổ sung được sản xuất dưới dạng viên nén, viên nang, chất lỏng, bột, dạng gel mềm, gelcaps.

Vitamin và khoáng chất được gọi là vi chất dinh dưỡng. Chúng giúp nuôi dưỡng cơ thể và giữ cho bạn khỏe mạnh. Bạn có thể nhận được chúng bằng cách ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau trong bữa ăn hàng ngày.

Bạn nên cố gắng ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh , chẳng hạn như trái cây, rau, thịt nạc và cá. Nếu không, bạn có thể không nhận được tất cả các vi chất dinh dưỡng mà cơ thể cần. Bổ sung một số loại vitamin tổng hợp có thể hữu ích. Tuy nhiên không có bằng chứng nào cho thấy chúng giúp giảm nguy cơ ung thư hoặc bệnh tim mạch chuyển hóa.

Những người cần được bổ sung các chế phẩm bổ sung:

• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cố gắng mang thai.
• Phụ nữ đang cho con bú.
• Phụ nữ kinh nguyệt ra nhiều.
• Phụ nữ đã qua thời kỳ mãn kinh.
• Những người không ăn các loại thực phẩm từ động vật, bao gồm cả người ăn chay.
• Những người đã phẫu thuật cắt bỏ dạ dày để giảm cân hoặc vì lý do bệnh lý
• Những người mắc bệnh về dạ dày, gan, tuyến tụy hoặc túi mật.
• Những người có tình trạng tiêu hóa bất thường. Bao gồm bệnh đường tiêu hóa, không dung nạp lactose hoặc dị ứng thực phẩm.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), người trưởng thành có thể không nhận đủ các vi chất dinh dưỡng sau đây.

Bởi vậy, bạn có thể phải cần đến các loại thực phẩm bổ sung nhưng trước khi quyết định lựa chọn bất kỳ một loại nào thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu sử dụng.

3.1. Nhóm vitamin và khoáng chất

Vitamin là các hợp chất hữu cơ mà cơ thể chúng ta sử dụng, với một lượng rất nhỏ, cho nhiều quá trình trao đổi chất. Tốt nhất nên bổ sung vitamin và khoáng chất từ ​​việc ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh chưa qua chế biến. Mặc dù việc bổ sung vitamin và khoáng chất phổ rộng nói chung chỉ trong trường hợp ít gây nguy hiểm cho sức khỏe và có thể có lợi cho những người có chế độ ăn uống bị hạn chế và thiếu đa dạng, việc bổ sung vitamin và khoáng chất thay vì ăn một chế độ ăn giàu dinh dưỡng không được khuyến khích .Thuốc bổ sung vitamin và khoáng chất thường bị lạm dụng và uống mà không có sự tư vấn của chuyên gia. Chúng thường được sử dụng như một dạng thuốc để điều trị các bệnh như cảm lạnh, hoặc để chống lại các vấn đề về lối sống như căng thẳng. Trái với suy nghĩ của nhiều người, vitamin không phải là thuốc hay phương pháp chữa bệnh thần kỳ. Chúng là các hợp chất hữu cơ tham gia vào các chức năng trao đổi chất khác nhau. Không nên dùng chất bổ sung liều cao trừ khi được khuyến cáo dưới sự tư vấn của bác sĩ.

ột số nghiên cứu đã được đưa ra rằng một số loại vitamin nhất định có thể điều trị các bệnh ung thư khác nhau. Tuy nhiên vẫn chưa có tuyên bố chính thức xác minh những nhận định trên là hoàn toàn đúng ví dụ như:

• Vitamin A (beta-carotene) với liều lượng lớn không chữa được bệnh ung thư và có thể gây độc, đặc biệt nếu được dùng dưới dạng thuốc viên thay vì thực phẩm. Các nghiên cứu đã liên kết vitamin A với sự gia tăng các bệnh ung thư khác - chẳng hạn như ung thư phổi ở những người hút thuốc
• Mặc dù có một số bằng chứng vitamin E có thể đóng một vai trò nhỏ trong việc ngăn ngừa một số bệnh ung thư như nhau, nhưng có bằng chứng cho thấy nó có thể đẩy nhanh sự khởi phát của các loại ung thư khác. Tuy nhiên, điều này đã không được chứng minh hoặc đã bị bác bỏ.
• Liều cao chất chống oxy hóa không có khả năng giúp tăng hiệu quả của các phương pháp điều trị ung thư thông thường (chẳng hạn như hóa trị và xạ trị ). Trên thực tế, lượng lớn chất chống oxy hóa có thể can thiệp vào một số phương pháp điều trị y tế đối với bệnh ung thư bằng cách giúp bảo vệ các tế bào ung thư mà các liệu pháp nhằm tiêu diệt.
• Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú và ung thư phổi không giảm khi dùng các chất bổ sung liều cao có chứa vitamin E, C hoặc selen.

Nhiều người lầm tưởng rằng vì lượng vitamin nhỏ sẽ tốt cho bạn, thì lượng lớn phải tốt hơn. Tuy nhiên, tốt hơn là tuân theo quy tắc “đủ”. Dùng một số vitamin cao hơn liều lượng khuyến cáo có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe. Như là:

• Vitamin A, D, E và K hòa tan trong chất béo, có nghĩa là chúng được lưu trữ trong cơ thể và nếu dùng liều cao có thể gây độc.
• Liều cao của một số vitamin tan trong nước, chẳng hạn như vitamin B6, cũng có thể trở nên độc hại.
• Lượng folate lớn có thể che giấu sự thiếu hụt vitamin B12.
• Mức độ cao của vitamin B6 cũng có liên quan đến một số loại tổn thương thần kinh.
• Liều vitamin C trên một gam có thể gây tiêu chảy.
• Liều lượng lớn vitamin C cũng có thể gây buồn nôn, đau quặn bụng, đau đầu, mệt mỏi, sỏi thận cản trở khả năng xử lý (chuyển hóa) các chất dinh dưỡng khác của cơ thể - chẳng hạn như tăng nồng độ sắt một cách nguy hiểm .
• Lượng vitamin C dư thừa trong cơ thể cũng có thể gây trở ngại cho các xét nghiệm y tế - chẳng hạn như xét nghiệm tiểu đường, bằng cách đưa ra kết quả sai.
• Liều cao vitamin A có thể gây dị tật bẩm sinh, cũng như các rối loạn hệ thần kinh trung ương, gan, xương và da.
• Bổ sung vitamin E liều cao có liên quan đến tỷ lệ tử vong sớm (tử vong) cao hơn.

3.2. Nhóm thực phẩm bổ sung chất xơ

Theo khuyến cáo của FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ), trung bình mỗi ngày bạn cần nạp vào cơ thể khoảng 25 gram chất xơ, tương ứng với chế độ ăn cung cấp 2000 calories mỗi ngày. Thế nhưng phần đông dân số lại không đạt được mức độ khuyến cáo này, bởi vì thói quen thích ăn thịt và đồ ăn nhanh hơn là rau củ quả.

Một lẽ dĩ nhiên là bổ sung chất xơ từ nguồn tự nhiên là tốt nhất vì ngoài chất xơ, trong các thực phẩm này còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi khác nữa. Nhưng trong những trường hợp chế độ ăn không đủ để đáp ứng nhu cầu thì bạn vẫn nên sử dụng thực phẩm bổ sung theo chỉ dẫn của chuyên gia. Thực phẩm bổ sung chất xơ có thể được sản xuất từ nguồn tự nhiên hoặc tổng hợp:

Chất xơ tự nhiên được chiết xuất bao gồm:

• Lignin (một hợp chất có trong tế bào thực vật);
• Cellulose (một loại đường có trong tế bào thực vật);
• Pectin (một loại đường có trong trái cây và quả mọng);
• Gum (một loại đường có trong hạt);
• Psyllium (từ vỏ trấu của cây Plantago)

Các chất xơ tổng hợp phổ biến bao gồm polydextrose và polyols, và maltodextrins.

Sử dụng thực phẩm bổ sung chất xơ không chỉ giúp bạn đáp ứng được nhu cầu chất xơ cần thiết mà nó cũng mang lại đầy đủ những tác dụng tốt của chất xơ tự nhiên như giúp bạn có hệ tiêu hóa khỏe mạnh, phòng ngừa viêm ruột thừa và hội chứng ruột kích thích, góp phần kiểm soát cân nặng cũng như giảm lượng cholesterol xấu LDL (đặc biệt là Psyllium).

3.3. Nhóm thực phẩm cân bằng hệ vi khuẩn đường tiêu hóa

Trong cơ thể chúng ta có cả nghìn tỷ các vi khuẩn và các vi sinh vật khác đang chung sống, và số lượng tế bào này còn nhiều hơn cả tổng tế bào cơ thể người. Và tất cả chúng đều đóng vai trò nhất định đối với cơ thể chúng ta, đặc biệt là hệ vi khuẩn đường tiêu hóa.

Hệ vi khuẩn đường ruột có hàng nghìn tỷ các lợi khuẩn và hại khuẩn, nhưng chúng cân bằng và sống chung với nhau để hệ tiêu hóa của chúng ta hoạt động bình thường. Khi bạn không xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, bao gồm cả ăn đầy đủ dinh dưỡng và luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, hoặc bạn bị ốm hay lão hóa theo quy luật của thời gian, sự cân bằng này sẽ bị phá vỡ.

Để giúp lấy lại cân bằng cho hệ vi khuẩn đường ruột, bổ sung lợi khuẩn từ các nguồn khác nhau chính là một cách. Bạn hoàn toàn có thể tìm thấy chúng trong sữa chua và các thực phẩm lên men khác như dưa cải, kim chi,... Và đừng quên các thực phẩm bổ sung giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột sau

Thực phẩm bổ sung probiotic (lợi khuẩn, tức là các vi khuẩn sống và nấm men tốt cho chúng ta) là một lựa chọn hiệu quả khi bạn cần phải bổ sung lợi khuẩn. Các sản phẩm này có thể được bắt gặp dưới dạng bột hoặc viên nang, hay dạng lỏng, thậm chí là sữa chua trị liệu (chứa rất nhiều Probiotics – khoảng 50 tỷ CFU/ liều).

Prebiotic là thực phẩm bổ sung giúp thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi trong ruột với thành phần chủ yếu là chất xơ hoặc carbs phức tạp mà tế bào người không thể tiêu hóa được. Thay vào đó, một số loài vi sẽ khuẩn phá vỡ chúng và sử dụng chúng làm thức ăn. Đây chính là cách bạn nuôi cho các chiến binh lợi khuẩn “béo mầm” đấy. Khỏe mạnh thì sẽ chống lại các hại khuẩn dễ dàng, và giúp hệ tiêu hóa của bạn khỏe mạnh. Prebiotic được thêm vào các loại thực phẩm như sữa chua lên men, thanh năng lượng, thức ăn trẻ em, ngũ cốc,...

Cân bằng được hệ vi khuẩn đường ruột sẽ giúp tăng cường sức khỏe của bạn, và đặc biệt là hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích, rối loạn tiêu hóa.

3.4. Nhóm thực phẩm giúp giảm cân

Giảm cân là vấn đề được nhiều, rất nhiều người quan tâm, từ phụ nữ đến nam giới, trẻ nhỏ đến người già. Dù ở lứa tuổi hay giới tính nào đi chăng nữa, thì việc giảm cân, duy trì vóc dáng và sức khỏe đều được quan tâm đặc biệt. Duy trì mức cân nặng hợp lý không chỉ giúp bạn ưa nhìn hơn, mà còn giúp bạn ngăn ngừa được nguy cơ mắc một số bệnh như béo phì, tiểu đường, tim mạch...

Để giảm cân, bạn cần phải kết hợp cả ăn uống điều độ và hợp lý, tập luyện thể thao và ngủ đúng giờ, uống nhiều nước hơn và giữ tinh thần tốt. Thêm vào sự hỗ trợ của một số loại thực phẩm bổ sung.

Nguyên tắc chung của các loại thực phẩm bổ sung giúp giảm cân là khiến bạn giảm cảm giác thèm ăn, giảm hấp thụ chất béo và tăng cường đốt cháy chất béo trong cơ thể bạn.

Danh sách một số loại thực phẩm giảm cân và tác dụng

Ngoài các thực phẩm chuyên cho từng mục tiêu, có một số loại thực phẩm bổ sung được xem xét là tốt cho sức khỏe một cách toàn diện và có thể dùng hàng ngày với liều lượng hợp lý. Chúng là:

Omega-3

Thực phẩm bổ sung Omega-3 thường được khuyên dùng cho người bị tim mạch, phụ nữ mang thai, cho trẻ em và người không thể bổ sung đủ lượng omega-3 cần thiết thông qua chế độ ăn thông thường hoặc được chỉ định trong hỗ trợ điều trị bệnh theo hướng dẫn của bác sĩ.

Omega 3 tốt cho tim mạch, hệ thần kinh và cho chúng ta tăng khả năng kháng viêm toàn diện. Vậy nên chỉ cần lưu ý liều dùng theo hướng dẫn của chuyên gia là bạn hoàn toàn có thể tận dụng những lợi ích mà loại thực phẩm này mang lại.

Protein powder

Bổ sung protein có thể được sử dụng cho người tập GYM muốn tăng cơ giảm mỡ, vận động viên hoặc người tập luyện với cường độ cao; hoặc người muốn tăng cân, người lớn và trẻ em được chẩn đoán là thiếu protein mà bổ sung qua đường ăn uống không đủ để bù đắp.

Bột protein có thể hòa cùng với sữa hoặc sinh tố. Bạn chỉ cần lưu ý liều lượng và không bị dị ứng với sữa là có thể lựa chọn loại thực phẩm này để bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.

Multivitamins

Thực phẩm bổ sung vitamin tổng hợp không còn là sản phẩm xa lạ nữa. Chúng ta thường xuyên nghe tới và cũng khá nhiều người sử dụng bởi phần đông chúng ta đều không bổ sung được đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất thông qua con đường thực phẩm thông thường.

Loại thực phẩm bổ sung này khá hữu hiệu đối với người ốm dậy, người kém hấp thu do cơ địa hoặc lớn tuổi, hay cho những người hoạt động với cường độ cao. Tuy nhiên việc sử dụng bao nhiêu và trong bao lâu thì vẫn phải tham khảo ý kiến chuyên gia nhé.

Vitamin D

Trẻ mắc chứng còi xương là đối tượng thường được khuyến nghị bổ sung vitamin D. Ngoài ra thì phụ nữ mang thai hoặc một số người bị thiếu loại vitamin này cũng sẽ được yêu cầu uống bổ sung chất này. Lý do ư? Bạn cũng biết vitamin D kết hợp với canxi rất tốt cho sự phát triển của xương đúng không. Ngoài ra thì nó còn hỗ trợ các chức năng của não, tim và hệ miễn dịch.

Việc sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin D cũng cần tuân theo hướng dẫn của các chuyên gia y tế để đảm bảo lợi ích tối đa mà không có tác dụng phụ nào nhé.

Magie

Magie đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của các enzyme trong cơ thể chúng ta, thế nhưng chế độ ăn hàng ngày để bổ sung đủ nhu cầu về khoáng chất này lại không được mấy ai tuân thủ. Chính vì vậy sử dụng thực phẩm bổ sung magie sẽ giúp bạn đảm bảo sức khỏe tổng thể, đồng thời giảm căng thẳng và ngủ ngon hơn.

Một lưu ý cần ghi nhớ nhất đó là trước khi có ý định dùng bất cứ loại thực phẩm bổ sung nào bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước.

Các loại thực phẩm bổ sung cần đạt các yêu cầu sau:

• Chứa các thành phần được liệt kê trong hiệu lực và số lượng đã công bố
• Không chứa các chất gây ô nhiễm có hại cho sức khỏe
• Sẽ phân hủy và giải phóng vào cơ thể trong khoảng thời gian quy định
• Đạt tiêu chuẩn Thực hành sản phẩm tốt của FDA,

Bạn nên lựa chọn các loại thực phẩm của các hãng có tên tuổi nhằm tránh hàng giả và hàng kém chất lượng.

Thông báo với bác sĩ về các loại thuốc bạn đang dùng nhằm tránh hiện tượng tương tác của các loại thuốc và thực phẩm bổ sung, ví dụ như

• Vitamin K có thể làm giảm khả năng ngăn máu đông của chất làm loãng máu
• St. John's wort có thể tăng tốc độ phân hủy của nhiều loại thuốc và làm giảm hiệu quả của chúng
• Các chất bổ sung chống oxy hóa, như vitamin C và E, có thể làm giảm hiệu quả của một số loại hóa trị ung thư.

Nguồn tham khảo: familydoctor.org, scripps.org, betterhealth.vic.gov.au,