Dấu hiệu trào ngược dạ dày bạn nên biết

Quá trình tìm hiểu các dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản giúp mọi người sớm phát hiện bệnh và hạn chế thương tổn có thể xảy ra cho niêm mạc dạ dày. Đây là căn bệnh diễn tiến âm thầm nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, do đó nhiều người bệnh thường chủ quan và lơ là trong việc điều trị, dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Trào ngược dạ dày là gì?

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản hay Gastroesophageal Reflux Disease (GERD) là tình trạng dịch vị từ dạ dày bao gồm thức ăn, men tiêu hóa và hơi trào ngược lên thực quản.

Trong điều kiện sinh lý bình thường, khi mọi người ăn uống, thức ăn sẽ di chuyển từ miệng xuống thực quản. Lúc này, cơ vòng thực quản dưới sẽ mở ra, tạo đường cho thức ăn đi vào dạ dày. Sau khi thức ăn đã vào dạ dày, cơ vòng sẽ tự động đóng lại để ngăn chặn thức ăn và dịch vị trào ngược lên thực quản.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xảy ra do dịch dạ dày trào ngược lên, gây tổn thương các cơ quan thực quản, thanh quản và miệng.

2. Dấu hiệu trào ngược dạ dày

2.1. Ợ hơi, ợ nóng, ợ chua

• Thường xuyên ợ hơi là một dấu hiệu bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
• Cảm giác nóng rát từ vùng thượng vị của dạ dày dưới xương ức lan lên cổ là ợ nóng.
• Ợ chua thường đi kèm với ợ hơi và ợ nóng, để lại cảm giác chua trong miệng.

Các dấu hiệu trào ngược dạ dày này thường gặp khi ăn no, đầy bụng khó tiêu, nằm ngủ, đặc biệt là vào ban đêm

2.2 Buồn nôn, nôn

Tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên họng hoặc miệng làm kích ứng và gây buồn nôn. Trào ngược axit có thể xảy ra bất kỳ lúc nào nhưng thường trở nên trầm trọng hơn vào ban đêm do tư thế ngủ và sự gia tăng hoạt động của hệ thần kinh phó giao cảm.

2.3 Đau tức ngực thượng vị

Một số người có thể cảm thấy tức ngực, đau thắt ở ngực, lan ra sau lưng và cánh tay. Dấu hiệu trào ngược dạ dày này xuất hiện do axit dạ dày trào ngược lên thực quản, kích thích các đầu mút sợi thần kinh trên bề mặt niêm mạc thực quản, cơ quan cảm ứng đau sẽ đưa ra tín hiệu như đau ngực. Tuy nhiên, người bệnh cần phân biệt tình trạng này với các bệnh tim mạch và bệnh phổi vì có triệu chứng tương tự.

2.4 Khó nuốt

Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản xảy ra thường xuyên sẽ dẫn đến phù nề và sưng tấy, làm thu hẹp đường kính của thực quản. Kết quả là người bệnh sẽ cảm thấy khó nuốt và vướng ở cổ.

2.5 Khản giọng và ho

Khi tiếp xúc với axit dạ dày, dây thanh quản sẽ bị tổn thương dẫn đến khàn giọng do phù nề dây thanh và khó khăn khi nói chuyện. Lâu dần, triệu chứng ho sẽ xuất hiện do dịch viêm chảy xuống thanh phế quản.

2.6 Miệng tiết nhiều nước bọt

Miệng sẽ tiết ra nhiều nước bọt hơn nhằm trung hòa lượng axit trào lên khi bị trào ngược axit dạ dày. Đây là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể ở vùng miệng.

2.7 Đắng miệng và hôi miệng

Đắng miệng và hôi miệng là dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản do dịch mật. Khi bị trào ngược, acid từ dạ dày có thể trào ngược lên thực quản mang theo cả dịch mật. Tình trạng này xảy ra do sự rối loạn thần kinh và vận động của dạ dày, dẫn đến van môn vị mở rộng bất thường, tạo điều kiện cho dịch mật trào ngược lên và hòa vào acid dạ dày.

Ngoài 7 dấu hiệu trào ngược dạ dày phổ biến, người bị trào ngược dạ dày còn có thể gặp một số biểu hiện khác như khó tiêu, đầy bụng, hen suyễn viêm phổi.

3. Nguyên nhân bệnh trào ngược dạ dày

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản xuất phát từ hai nguyên nhân chính bao gồm sự suy yếu cơ thắt thực quản dưới và dư thừa axit hoặc quá tải trong dạ dày. Để dễ hiểu, mọi người hãy hình dung dạ dày như chiếc thùng, cơ thắt thực quản như nắp đậy. Tình trạng "thùng đầy nắp yếu" chính là nguyên nhân dẫn đến trào ngược dạ dày.

Các nguyên nhân gây suy yếu cơ thắt thực quản dưới bao gồm:

• Tác dụng phụ của các loại thuốc Tây như Holecystokinine, glucagon, aspirin, ibuprofen và thuốc huyết áp...
• Thói quen sinh hoạt sử dụng các chất kích thích và gây nghiện như cafein, rượu, thuốc lá...
• Các bệnh lý như tổn thương hệ thần kinh phó giao cảm thực quản, nhiễm trùng ở thực quản gây xơ, yếu cơ vòng thực quản hoặc các bệnh lý di truyền, thoát vị hoành...

Một số nguyên nhân gây dư thừa acid và quá tải bên trong dạ dày bao gồm:

• Bệnh lý dạ dày: Trào ngược dạ dày thực quản là hệ quả của nhiều bệnh lý dạ dày bao gồm viêm loét dạ dày, trợt niêm mạc dạ dày, ung thư dạ dày và hẹp hang môn vị dạ dày…
• Thói quen ăn uống: Ăn quá no, tiêu thụ quá nhiều thực phẩm khó tiêu như nước có gas, đồ ăn nhanh, trứng, sữa…

Các nguyên nhân khác dẫn đến các dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản bao gồm:

• Áp lực lên vùng bụng tăng do thừa cân béo phì
• Mang thai
• Stress 

4. Tác hại của bệnh trào ngược dạ dày

Dạ dày đóng vai trò là nơi tiếp nhận và tiêu hóa một phần thức ăn. Để thực hiện chức năng này, dạ dày tiết ra một loại axit mạnh gọi là axit hydrochloric (HCl). Loại axit này có chức năng hoạt hóa pepsin - một enzyme đóng vai trò chủ đạo trong quá trình tiêu hóa protein.

Bên cạnh đó, dạ dày còn có một lớp bảo vệ kiên cố giúp ngăn chặn axit và enzyme quay lại tấn công dạ dày. Khả năng bảo vệ này là điều mà các cơ quan khác trong cơ thể không có.

Do đó, khi tiếp xúc với dịch dạ dày, niêm mạc sẽ nhanh chóng bị tổn thương, ăn mòn. Các tổn thương niêm mạc dẫn đến tình trạng viêm nhiễm, phù nề, xơ sẹo và dính. Trong trường hợp nghiêm trọng, tổn thương niêm mạc do dịch dạ dày sẽ dẫn đến ung thư. Cụ thể:  

• Các vết loét thực quản có thể chảy máu, gây đau và khó nuốt.
• Sẹo và hẹp thực quản có thể xảy ra sau khi tổn thương liền, lại gây tắc nghẽn đường lưu chuyển thức ăn.
• Thực quản Barrett là tình trạng mô vảy ở phần dưới của thực quản bị thay thế bởi mô dạng cột, với các tế bào giống như ở ruột (dị sản ruột). Quá trình này xảy ra do lớp lót thực quản bị tổn thương liên tục, thường do trào ngược dạ dày thực quản gây ra. Các tế bào biến đổi này có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư.
• Do đó, với mục đích phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư tiềm ẩn, những người mắc bệnh thực quản Barrett được khuyến cáo nên tiến hành nội soi dạ dày định kỳ.
• Ung thư thực quản: Ung thư thực quản có hai dạng chính là ung thư biểu mô tuyến và ung thư biểu mô tế bào vảy. Trong đó, thực quản barrett là một yếu tố nguy cơ cao dẫn đến căn bệnh này. Theo thống kê, tỷ lệ người mắc ung thư thực quản sau 10 - 20 năm mắc Barrett là 1/10 đến 1/20 người.
• Biểu hiện ngoài thực quản: Viêm họng, viêm thanh quản và viêm tai giữa tái phát thường xuyên. Bệnh hen suyễn trở nặng hơn. Răng bị ăn mòn và axit trào vào phổi có thể dẫn đến xơ phổi.

5. Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày thực quản

Để điều trị trào ngược dạ dày thực quản, người bệnh có thể áp dụng nhiều biện pháp như điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống, điều trị nội khoa, điều trị ngoại khoa và các thủ thuật khác.

Bác sĩ luôn ưu tiên khuyến khích người bệnh áp dụng các phương pháp không sử dụng thuốc để điều trị các dấu hiệu trào ngược dạ dày. Quá trình xây dựng chế độ sinh hoạt hợp lý hoặc chế độ ăn uống khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tần suất trào ngược:

• Thay vì ăn ít bữa lớn, người có dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản nên chia nhỏ khẩu phần và ăn thường xuyên hơn.
• Chọn những thực phẩm có tính kiềm và khả năng trung hòa axit như thực phẩm từ tinh bột (ví dụ: bánh mì, bột yến mạch) hoặc đạm dễ tiêu
• Hạn chế các thực phẩm kích thích tăng tiết axit hoặc làm kích thích cơ thắt dưới thực quản như trái cây có lượng axit cao (cam, chanh, dứa) và giảm sử dụng sản phẩm từ sữa.
• Giảm lượng thực phẩm giàu chất béo và thực phẩm chua cay.
• Ngưng hút thuốc và không uống rượu bia, đồ uống có gas cũng như tránh các chất kích thích.
• Duy trì cân nặng ở mức lý tưởng.
• Không nằm hoặc vận động ngay sau khi ăn.
• Thư giãn và giảm stress có thể làm giảm triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản một cách hiệu quả. 

hi gặp các dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản, người bệnh cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán, tư vấn và điều trị kịp thời.

Khoa Nội soi - Tiêu hóa là một trong những chuyên ngành hàng đầu tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Để đề phòng và điều trị hiệu quả bệnh trào ngược dạ dày, Quý khách vui lòng hẹn lịch tại các cơ sở y tế trên toàn quốc để nhận được sự chăm sóc tốt nhất.

Bên cạnh đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa giàu kinh nghiệm, Vinmec còn áp dụng các kỹ thuật và thiết bị hiện đại trong nội soi, bao gồm cả phương pháp nội soi không đau.

ĐẶT LỊCH KHÁM ngay với bác sĩ hoặc ĐỂ LẠI THÔNG TIN NGAY ĐỂ NHẬN ĐƯỢC TƯ VẤN.

Vinmec cũng đang triển khai các gói tầm soát sức khỏe toàn diện cho hệ tiêu hóa. Mọi người hãy tham khảo để chủ động bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của bản thân.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.