Vitamin B5 (axit pantothenic) là một trong những vitamin quan trọng nhất đối với cuộc sống con người, chúng có tác dụng tạo ra các tế bào máu và giúp chuyển đổi thức ăn thành năng lượng. Cách tốt nhất để nhận đủ vitamin B5 là tuân thủ chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh mỗi ngày.
1. Thông tin tổng quan
Vitamin B5 còn được gọi là Axit pantothenic tìm thấy nhiều trong cả thực vật và động vật, bao gồm thịt, rau, ngũ cốc, các loại đậu, trứng và sữa. Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B5 có sẵn trên thị trường dưới dạng axit D-pantothenic, hoặc những hóa chất được chiết xuất trong phòng thí nghiệm là dexpanthenol và canxi pantothenate.
Vitamin B5 là một trong 8 vitamin nhóm B, giúp da, tóc và mắt khỏe mạnh; duy trì chức năng hoạt động của hệ thần kinh, gan và đường tiêu hóa; tạo ra các tế bào hồng cầu, mang oxy đi khắp cơ thể; cũng như hỗ trợ các hormone ở tuyến thượng thận. Axit pantothenic thường được sử dụng kết hợp với các vitamin B khác, chẳng hạn như vitamin B1 (thiamine), vitamin B2 (riboflavin), vitamin B3 (niacin / niacinamide), vitamin B6 (pyridoxine), vitamin B12 (cyanocobalamin) và axit folic. Một số sản phẩm cũng bao gồm các thành phần như vitamin B7 (biotin), axit para-aminobenzoic (PABA), choline bitartrate và inositol.
Axit pantothenic rất quan trọng đối với cơ thể, đóng vai trong chính trong việc sử dụng đúng carbohydrate, protein và lipid, giúp làn da khỏe mạnh. Uống axit pantothenic sẽ ngăn ngừa và điều trị thiếu vitamin B5.
Nhìn chung, rất hiếm gặp tình trạng thiếu vitamin B5, ngoài trừ những người bị suy dinh dưỡng. Thiếu vitamin B5 cũng không gây ra bất kỳ vấn đề y tế nghiêm trọng nào. Tuy nhiên, những người bị thiếu B5 thường cũng sẽ bị thiếu nhiều loại vitamin khác. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau đầu
- Mệt mỏi
- Cáu gắt
- Suy yếu cơ
- Các vấn đề về dạ dày - ruột
Các triệu chứng trên thường sẽ tự biến mất khi bạn bắt đầu nhận đủ vitamin B5.
2. Công dụng của thuốc vitamin B5
2.1. Điều trị nhiều tình trạng khác nhau
Vitamin B5 có rất nhiều công dụng, mặc dù không có đủ bằng chứng khoa học để chứng minh tất cả hiệu quả. Mọi người thường mua vitamin B5 để điều trị:
- Thiếu hụt dinh dưỡng trong chế độ ăn uống
- Mụn trứng cá
- Nghiện rượu
- Hói đầu
- Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), tự kỷ
- Hội chứng bàn chân nóng hoặc hội chứng ống cổ tay
- Nhiễm trùng nấm men
- Suy tim
- Rối loạn hô hấp, hen suyễn, và dị ứng
- Bệnh celiac
- Viêm đại tràng, viêm kết mạc, và viêm bàng quang
- Chứng co giật.
Thuốc vitamin B5 cũng được dùng để chữa:
- Đau dây thần kinh tiểu đường, đường huyết thấp
- Tăng cường chức năng miễn dịch
- Cải thiện thành tích thể thao
- Nhiễm trùng lưỡi
- Đau đầu, khó ngủ (mất ngủ), khó chịu
- Huyết áp thấp
- Xơ cứng
- Loạn dưỡng cơ
- Chuột rút ở chân do mang thai hoặc nghiện rượu
- Béo phì.
Hơn nữa, uống B5 vitamin còn có tác dụng trong điều trị:
- Viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp
- Bệnh Parkinson
- Đau dây thần kinh, nhiễm độc thần kinh streptomycin
- Hội chứng tiền kinh nguyệt
- Phì đại tuyến tiền liệt
- Chống căng thẳng về tinh thần và thể chất
- Giảm tác dụng phụ của bệnh suy giáp
- Hạn chế cảm lạnh và các bệnh nhiễm trùng
- Chậm phát triển
- Bệnh zona và các rối loạn da
- Kích thích tuyến thượng thận
- Hội chứng mệt mỏi mãn tính, chóng mặt
- Nhiễm độc salicylate
- Chữa lành vết thương.
Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu khả năng làm giảm cholesterol của pantethine - một hóa chất chiết xuất từ vitamin B5. Một nghiên cứu cho biết dùng pantethine hàng ngày trong tối đa 16 tuần có thể làm giảm LDL cholesterol xấu cũng như nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành.
2.2. Thuốc bôi ngoài da
Bôi dexpanthenol - tinh chất được làm từ axit pantothenic, lên da cũng có tác dụng:
- Trị ngứa
- Chữa lành bệnh chàm nhẹ và các tình trạng da khác
- Vết côn trùng cắn hoặc tiếp xúc với cây thường xuân độc
- Phát ban do hăm tã
- Mụn trứng cá
- Ngăn ngừa và điều trị các phản ứng ngoài da khi xạ trị.
2.3. Mỹ phẩm làm đẹp
Vitamin B5 thường được thêm vào các sản phẩm trang điểm, cũng như chăm sóc tóc và da, đặc biệt là dexpanthenol trong các loại kem và lotion dưỡng ẩm.
Trong các sản phẩm chăm sóc tóc, vitamin B5 có thể giúp tăng độ dày và óng mượt cho mái tóc, cũng như cải thiện kết cấu của tóc bị hư tổn do tạo kiểu hoặc uốn nhuộm thường xuyên. Một nghiên cứu cho thấy sử dụng hợp chất có chứa panthenol - một dạng vitamin B5 có thể giúp ngăn rụng tóc.
3. Một số lưu ý khi dùng thuốc vitamin B5
Thuốc uống B5 vitamin khá an toàn cho hầu hết mọi người khi với số lượng thích hợp. Lượng khuyến cáo cho người lớn là 5 mg mỗi ngày. Ngay cả số lượng lớn hơn (lên đến 10 gram) vẫn cho thấy an toàn ở một số người. Tuy nhiên nếu dùng liều quá lớn có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ, chẳng hạn như tiêu chảy.
Dexpanthenol - một dẫn xuất của axit pantothenic, thường an toàn khi thoa lên da, hoặc dùng dưới dạng xịt mũi và tiêm vào cơ bắp trong ngắn hạn.
- Phụ nữ mang thai và cho con bú: Uống B5 vitamin khá an toàn với lượng khuyến cáo là 6 mg / ngày trong khi mang thai và 7 mg / ngày trong thời gian cho con bú. Tuy nhiên, tránh sử dụng lượng lớn thuốc vitamin B5;
- Trẻ em: Dexpanthenol có thể an toàn cho trẻ em khi thoa lên da;
- Bệnh máu khó đông: Không dùng dexpanthenol nếu bạn bị máu khó đông vì thuốc có thể làm tăng nguy cơ chảy máu;
- Tắc nghẽn dạ dày: Không được tiêm dexpanthenol nếu bạn bị tắc nghẽn đường tiêu hóa;
- Viêm loét đại tràng: Thận trọng khi sử dụng các thuốc nhuận tràng có chứa dexpanthenol.
Hiện tại không có thông tin về tương tác thuốc với axit pantothenic.
4. Liều dùng bổ sung thuốc vitamin B5 hàng ngày
Giống như hầu hết các chất dinh dưỡng khác, lượng thuốc vitamin B5 được khuyến nghị hàng ngày thay đổi theo độ tuổi. Các nghiên cứu khoa học đã đưa ra hướng dẫn về liều lượng thuốc vitamin B5 đường uống như sau:
- Bổ sung trong chế độ ăn uống: 5 - 10 mg axit pantothenic (vitamin B5)
- Trẻ sơ sinh 0 - 6 tháng: 1,7 mg
- Trẻ sơ sinh 7 - 12 tháng: 1,8 mg
- Trẻ 1 - 3 tuổi: 2 mg
- Trẻ 4 - 8 tuổi: 3 mg
- Trẻ em 9 - 13 tuổi: 4 mg
- Nam nữ từ 14 tuổi trở lên: 5 mg
- Phụ nữ có thai: 6 mg
- Phụ nữ cho con bú: 7 mg.
Vitamin B5 là một loại vitamin quan trọng giúp cơ thể tạo ra các tế bào máu và chuyển đổi thức ăn thành năng lượng. Chỉ cần có một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, kết hợp đa dạng các loại thực phẩm khác nhau thì bạn sẽ không bị thiếu axit pantothenic hay cần sử dụng các chất bổ sung. Khi mua vitamin B5 để điều trị một số tình trạng ngoài da và thần kinh, cần lưu ý tuân thủ đúng hướng dẫn trên bao bì hoặc chỉ định của bác sĩ.
Nguồn tham khảo: healthline.com, webmd.com
