Sự hình thành của bệnh viêm dính (đông cứng) khớp vai

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Mai Anh Kha - Bác sĩ ngoại Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Bệnh thường gặp là do tuổi cao, người trên 50 tuổi, không phân biệt giới tính, do lao động nặng, do tai nạn chấn thương, do vận động thể dục thể thao quá mức hoặc sai tư thế, vận động đột ngột không khởi động kĩ, do hút thuốc lá quá nhiều và ít vận động..

Ngoài ra, nguyên nhân của bệnh viêm dính khớp vai có thể do:

• Thoái hóa và viêm gân cơ chóp xoay ở các mức độ khác nhau: Nhẹ là thoái hóa, trung bình là viêm hoại tử có hoặc không có khả năng lắng đọng calci, nặng là bị đứt rách không hoàn toàn hoặc đứt rách hoàn toàn gân cơ chóp xoay
• Viêm bao hoạt dịch dưới mỏm cùng vai
• Viêm bao hoạt dịch cơ nhị đầu, viêm gân cơ nhị đầu
• Viêm dính bao khớp ổ chảo – cánh tay (bị đông cứng khớp vai)

Bệnh viêm dính khớp vai được chia làm 3 thể, ở mỗi thể thường sẽ có các biểu hiện bệnh khác nhau.

2.1 Bệnh viêm dính khớp vai thể thông thường

Đây là thể hay gặp nhất của hội chứng bệnh viêm dính khớp vai, chiếm khoảng 90% số bệnh nhân bị bệnh lý khớp vai với biểu hiện đau khớp vai, không kèm theo hạn chế vận động khớp vai hoặc chỉ hạn chế vận động do đau.

Bệnh nhân có các triệu chứng như:

• Không sốt, toàn thân bình thường nhưng triệu chứng nổi bật là đau khớp vai.
• Khởi phát đau thường từ từ và tăng dần nhiều ngày hoặc hàng tháng, đau cả khi nghỉ, thường đau tăng về đêm do ban đêm khớp vai không hoạt động.
• Đau cũng tăng khi vận động cánh tay, nhất là tới gần cuối tầm vận động khiến người bệnh không dám vận động cánh tay hết tầm chứ không phải do khớp vai bị hạn chế vận động.

2.2 Bệnh viêm dính khớp vai thể đông cứng

Bệnh viêm dính khớp vai thể đông cứng cũng hay gặp, chiếm khoảng 10% các trường hợp mắc bệnh lý khớp vai và đứng thứ hai sau bệnh viêm dính khớp vai thể thông thường.

Bệnh thường diễn biến qua 3 giai đoạn:

• Ở giai đoạn đầu đau khớp vai, người bệnh đau liên tục kể cả khi nghỉ ngơi, đau tăng về đêm có khi làm bệnh nhân tỉnh giấc. Đau tăng lên với các vận động của tay và khớp vai.
• Giai đoạn bị đông cứng khớp vai khiến tầm hạn chế vận động khớp vai tăng dần đến mức khớp vai như bị đông cứng lại. Bệnh nhân không thể cử động được vai, không với được tay lên để chải tóc, không gãi được sau lưng, không thể với tay để lấy đồ vật được.
• Cuối cùng là giai đoạn tan đông với tầm vận động của khớp vai tăng dần nhưng chậm chạp trong nhiều tháng, có khi hàng năm. Ngược lại với sự tiến bộ của tầm vận động khớp thì đau khớp vai trở lại mỗi khi vận động khớp vai, tuy nhiên mức độ đau thấp hơn so với giai đoạn đầu.

2.3 Hội chứng vai tay

Hội chứng vai tay là hội chứng hiếm gặp, chỉ khoảng dưới 1% ở các bệnh nhân viêm dính khớp vai, nhưng lại là hội chứng nặng, khó điều trị nhất, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến một bên tay bị tàn phế. Thường có các biểu hiện qua ba giai đoạn bệnh.

• Giai đoạn cấp tính với các triệu chứng bàn tay như đau kiểu bỏng buốt thường xuyên, tăng dần, dai dẳng ở vùng bàn ngón tay, nhất là khi hạ bàn tay xuống thấp.
• Giai đoạn loạn dưỡng gồm các triệu chứng bàn và ngón tay bệnh nhân luôn nề, các ngón tay ở tư thế gấp, da mu tay đỏ tím, có chỗ tái...
• Giai đoạn teo cơ có thể tồn tại và kéo dài, triệu chứng rối loạn dinh dưỡng vận mạch bàn ngón tay giảm dần, đau buốt và phù nề giảm dần. Lộ diện tình trạng teo các cơ bàn tay và ngón tay.

3.1 Điều trị nội khoa

• Điều trị bằng thuốc: Có thể sử dụng các thuốc chống viêm giảm đau có steroid hoặc không steroid theo đường uống hoặc tiêm.
• Áp dụng vật lý trị liệu: Có thể sử dụng nhiệt trị liệu, điện trị liệu, sóng ngắn trị liệu, vận động trị liệu và y học cổ truyền như: Châm cứu, thủy châm thuốc.

• Phương pháp kéo bóc tách viêm dính bao khớp vai dưới gây mê: Thực hiện tại buồng mổ, gây mê và bác sĩ chấn thương chỉnh hình kéo bóc tách viêm dính. Sau đó, bệnh nhân được điều trị chống viêm và tập vận động để chống dính lại.Thời gian điều trị ngắn, bệnh nhân không cần nội trú, có thể về ngay trong ngày.
• Phương pháp sử dụng bơm tạo áp lực vào trong khớp ổ chảo cánh tay: Để bóc tách dính bao khớp vai dưới hướng dẫn hình ảnh của siêu âm hoặc X-quang. Phương pháp này cần có trang thiết bị hiện đại, nhưng tỉ lệ thành công không cao.

3.2 Điều trị phẫu thuật

Các biện pháp phẫu thuật thường được thực hiện để điều trị bệnh viêm dính khớp vai bao gồm:

• Phẫu thuật nội soi khâu nối gân cơ trên gai đã bị đứt hoàn toàn hoặc chỉ đứt bán phần.
• Phẫu thuật nội soi bóc dính bao khớp ổ chảo trong viêm dính khớp vai thể đông cứng.
• Phẫu thuật cắt hạch giao cảm cổ trong hội chứng loạn dưỡng phản xạ thần kinh giao cảm.

Các bệnh nhân có tiền sử bị các bệnh lý khớp vai cần chú phát hiện sớm các bệnh nội khoa như: Đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, bệnh mạch vành, bệnh phổi...để tránh các biến chứng ảnh hưởng đến xương khớp.

Bệnh viêm dính khớp vai tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Trong đó, nếu mắc phải hội chứng vai tay nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến mất chức năng tay và tay bị bệnh trở thành tàn phế.

Phương pháp mổ nội soi điều trị viêm dính khớp vai là một trong những phương pháp điều trị các bệnh liên quan tới khớp vai một cách hiệu quả và nhanh trong mang lại kết quả tốt nhất cho bệnh nhân, giúp nhanh chóng phục hồi cử động cho khớp vai.