Siêu âm chẩn đoán teo đường mật bẩm sinh

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lâm Thị Kim Chi - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Teo đường mật bẩm sinh là một bệnh lý hiếm gặp nhưng nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng xơ gan – mật. Việc chẩn đoán sớm teo đường mật có thể góp phần định hướng điều trị, cải thiện triệu chứng lâm sàng, giảm nguy cơ tái phát. Siêu âm là phương tiện chẩn đoán hình ảnh đầu tay do tính an toàn, không nhiễm xạ, có thể sử dụng để theo dõi tiến triển trước và sau phẫu thuật.

Teo đường mật bẩm sinh là một bệnh lý hiếm gặp, đặc trưng bởi sự gián đoạn hoặc thiếu hụt của hệ thống đường mật ngoài gan. Tần suất mắc tương đối thấp, gặp nhiều ở các nước châu Á, khoảng 1,4/1 - 1,7/1

Hiện nay vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây bệnh teo mật bẩm sinh. Tuy nhiên, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng ở một số nhóm yếu tố sau:

• Bất thường trong thai kỳ: Nhiễm độc, nhiễm trùng, nhiễm virus...;
• Yếu tố môi trường;
• Bất thường về chuyển hóa mật;
• Tồn tại kênh mật – tụy chung bất thường;
• Chủng tộc: Người châu Á có tỷ lệ mắc cao hơn;
• Giới tính: Nữ hay gặp hơn nam;
• Tiền sử gia đình.

• Thường phát hiện ở các trẻ sơ sinh đủ tháng vào giữa tuần thứ 1 đến tuần thứ 6 sau sinh;
• Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu: Vàng da không đặc hiệu cho bệnh teo đường mật bẩm sinh chỉ có giá trị cảnh báo để tầm soát bệnh;
• Phân bạc màu: Đây là triệu chứng quan trọng trong chẩn đoán và đánh giá hiệu quả của việc phẫu thuật sớm và theo dõi sau đó;
• Gan to ở giai đoạn sớm của bệnh: Lách to gợi ý xơ gan tiến triển và tăng áp lực tĩnh mạch cửa;
• Các triệu chứng muộn: Dịch khoang phúc mạc, tuần hoàn bàng hệ, phù...;
• Suy dinh dưỡng, thiếu máu, chậm phát triển. Đa số trẻ vẫn phát triển về cân nặng và thể chất bình thường trong những tháng đầu;
• Xuất huyết dưới da, xuất huyết nội sọ do thiếu vitamin K.

Ngày nay, siêu âm là phương pháp được sử dụng phổ biến nhất trong chẩn đoán, đánh giá điều trị và theo dõi ở bệnh nhi nghi ngờ teo đường mật bẩm sinh.

Siêu âm cần được tiến hành ở 3 thời điểm: Lúc trẻ đói (nhịn bú ít nhất 3 giờ trước khi siêu âm, sau khi bú 15 phút và sau bú 1 giờ). Bác sĩ siêu âm tiến hành đánh giá đường kính và chiều dài của túi mật trong các thời điểm trên.

Hình ảnh siêu âm teo đường mật bẩm sinh bao gồm 1 trong các dấu hiệu sau:

• Không thấy túi mật khi siêu âm, túi mật nhỏ hoặc không thay đổi kích thước sau khi ăn;
• Túi mật có hình dáng hoặc thành túi mật bất thường;
• Triangular cord sign (dấu thừng tam giác): Có độ đặc hiệu trong chẩn đoán teo đường mật bẩm sinh lên tới 98-100% . Dấu hiệu này dương tính khi bề dày vách trước nhánh phải tĩnh mạch cửa lớn hơn 4mm trên mặt cắt dọc qua rốn gan. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp teo mật bẩm sinh nhưng không có dấu hiệu này.
• Dòng chảy mạch máu dưới bao gan và giãn động mạch gan riêng có ý nghĩa (trên 2.1mm);

Như vậy, khi khảo sát teo đường mật, ngoài kích thước, hình dáng, thành túi mật, siêu âm chẩn đoán thì nên chú ý tìm dấu thừng tam giác (triangular cord sign), dòng chảy mạch máu dưới bao gan và dấu hiệu giãn động mạch gan riêng...để có được đánh giá chính xác nhất.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng có hệ thống máy siêu âm hiện đại, và đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm sẽ giúp khách hàng chẩn đoán và điều trị bệnh lý hẹp khúc nối bể thận niệu quản ở trẻ em hiệu quả nhất... Vinmec mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao bởi:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.