5-HTP: Công dụng, Tác dụng phụ và hơn thế nữa

5 htp là thuốc gì? 5-Hydroxytryptophan (5-HTP) không phải là một loại thuốc, đây là một axit amin được sản xuất tự nhiên trong cơ thể. 5-HTP có thể được chuyển đổi thành serotonin, một chất truyền tin hóa học gửi tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Mức serotonin thấp có thể liên quan đến các tình trạng bao gồm trầm cảm, lo lắng, tăng cân, rối loạn giấc ngủ và các vấn đề sức khỏe khác. Do đó, việc tăng sản xuất serotonin có thể mang lại nhiều lợi ích khác nhau. 5-HTP tổng hợp là một sản phẩm từ hạt của một loại cây châu Phi có tên là Griffonia simplicifolia. 5-HTP hoạt động bằng cách tăng cường sản xuất serotonin. Serotonin có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, sự thèm ăn, nhiệt độ, hành vi tình dục và cảm giác đau. Vì lý do này, các chất bổ sung 5-HTP ngày càng trở nên phổ biến.

Dưới đây là 5 lợi ích sức khỏe tiềm ẩn của 5-HTP dựa trên cơ sở khoa học.

2.1 5-HTP có thể giúp hỗ trợ giảm cân

5-HTP làm tăng cảm giác no, khiến bạn ăn ít hơn và giảm cân. Khi bạn cố gắng giảm cân có thể làm tăng sản xuất hormone khiến bạn cảm thấy đói. Cảm giác đói liên tục này có thể khiến việc giảm cân không bền vững trong thời gian dài. 5-HTP có thể chống lại các hormone gây đói này, hoạt động để ngăn chặn sự thèm ăn và giúp bạn giảm cân.

Trong một nghiên cứu, 20 người mắc bệnh tiểu đường được chỉ định ngẫu nhiên để nhận 5-HTP hoặc giả dược trong hai tuần. Kết quả cho thấy những người dùng 5-HTP tiêu thụ ít hơn khoảng 435 calo mỗi ngày, so với nhóm dùng giả dược. Hơn nữa, 5-HTP chủ yếu ức chế việc hấp thụ calo từ carbohydrate, có liên quan đến việc kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn. Nhiều nghiên cứu khác cũng đã phát hiện ra rằng, 5-HTP làm tăng cảm giác no và hỗ trợ giảm cân ở những người thừa cân, béo phì. Hơn nữa, các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng 5-HTP có thể làm giảm lượng thức ăn nạp vào cơ thể do căng thẳng hoặc trầm cảm.

2.2 Giúp chống trầm cảm bằng cách tăng mức độ Serotonin

Tác dụng của 5-HTP trong giảm triệu chứng bệnh trầm cảm đã được nghiên cứu khá nhiều. Hiện tại nguyên nhân chính xác của bệnh trầm cảm vẫn chưa được biết, tuy nhiên một số nhà nghiên cứu tin rằng sự mất cân bằng serotonin có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của bạn và dẫn tới trầm cảm. 5-HTP bổ sung được cho là có khả năng hỗ trợ điều trị trầm cảm bằng cách tăng mức serotonin.

Trên thực tế, một số nghiên cứu nhỏ đã phát hiện ra rằng 5-HTP làm giảm các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Tuy nhiên, hai trong số chúng không sử dụng giả dược để so sánh, do vậy nên hạn chế độ tin cậy của các nghiên cứu đó. Tương tự, một nghiên cứu khác cũng kết luận rằng 5-HTP có thể giúp điều trị chứng trầm cảm. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy tác dụng chống trầm cảm tiềm năng của 5-HTP mạnh hơn khi kết hợp với các chất khác hoặc thuốc chống trầm cảm so với khi chúng được sử dụng một mình. Bên cạnh đó, nhiều đánh giá cho rằng cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu bổ sung, chất lượng cao trước khi 5-HTP có thể được khuyến nghị như một phương pháp điều trị trầm cảm.

2.3. Cải thiện các triệu chứng của đau cơ xơ hóa

Bổ sung 5-HTP có thể cải thiện các triệu chứng của đau cơ do xơ hóa, một tình trạng đặc trưng bởi đau cơ và xương. Hiện tại vẫn chưa xác định được nguyên nhân bệnh sinh gây ra chứng đau cơ xơ hóa, nhưng mức serotonin thấp có thể có liên quan đến tình trạng này. Điều này đã khiến các nhà nghiên cứu tin rằng, việc tăng mức serotonin thông qua việc bổ sung 5-HTP có thể có lợi cho những người bị đau cơ xơ hóa. Thật vậy, bằng chứng ban đầu cho thấy 5-HTP có thể cải thiện các triệu chứng của đau cơ xơ hóa, bao gồm đau cơ, các vấn đề về giấc ngủ, lo lắng và mệt mỏi. Tuy nhiên, hiện nay chưa có đủ nghiên cứu để đưa ra bất kỳ kết luận rõ ràng nào về hiệu quả của 5-HTP trong việc cải thiện các triệu chứng đau cơ xơ hóa.

2.4. Có thể giúp giảm tần suất đau nửa đầu

5-HTP được cho là giúp giảm chứng đau nửa đầu, tức là những cơn đau đầu thường đi kèm với buồn nôn hoặc rối loạn thị lực. Trong khi nguyên nhân chính xác của đau nửa đầu còn đang được tranh luận, một số nhà nghiên cứu tin rằng chúng được kích hoạt bởi mức serotonin thấp. Một nghiên cứu tiến hành trên 124 người đã so sánh công dụng của 5-HTP và methysergide, một loại thuốc trị đau nửa đầu phổ biến trong việc ngăn ngừa triệu chứng đau nửa đầu. Kết quả cho thấy rằng, việc bổ sung 5-HTP hàng ngày trong sáu tháng đã ngăn ngừa hoặc giảm đáng kể số lượng các cơn đau nửa đầu ở 71% người tham gia. Trong một nghiên cứu khác ở 48 sinh viên, 5-HTP làm giảm 70% tần suất đau đầu, so với mức giảm 11% ở nhóm dùng giả dược. Tương tự, nhiều nghiên cứu khác đã phát hiện ra rằng 5-HTP có thể là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho những người bị chứng đau nửa đầu.

2.5. Có thể thúc đẩy giấc ngủ bằng cách tăng sản xuất Melatonin

5-HTP sản xuất serotonin, có thể được chuyển đổi thành hormone melatonin. Melatonin có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh giấc ngủ. Mức độ của nó bắt đầu tăng vào buổi tối để thúc đẩy giấc ngủ và giảm vào buổi sáng để giúp bạn thức giấc. Do đó, bổ sung 5-HTP có thể tăng cường giấc ngủ bằng cách thúc đẩy sản xuất melatonin trong cơ thể. Một nghiên cứu cho thấy sự kết hợp của 5-HTP và axit gamma-aminobutyric (GABA) làm giảm đáng kể thời gian đi vào giấc ngủ, tăng thời gian ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ. GABA là một chất dẫn truyền hóa học có thể giúp thúc đẩy sự thư giãn. Kết hợp nó với 5-HTP có thể có tác dụng hiệp đồng. Trên thực tế, một số nghiên cứu trên động vật và côn trùng cho thấy rằng 5-HTP cải thiện chất lượng giấc ngủ và hiệu quả sẽ lớn hơn khi kết hợp với GABA

• Khi dùng bằng đường uống, có thể an toàn khi dùng 5-HTP với liều lên đến 400 mg mỗi ngày trong vòng một năm. Các tác dụng phụ phổ biến nhất bao gồm ợ chua, đau dạ dày, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, buồn ngủ, các vấn đề tình dục và các vấn đề về cơ. Liều lượng lớn 5-HTP, chẳng hạn như 6-10 gam mỗi ngày có thể không an toàn. Những liều này có liên quan đến các vấn đề nghiêm trọng về dạ dày và co thắt cơ.
• Một số người đã dùng 5-HTP đã phát triển một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng được gọi là hội chứng đau cơ tăng bạch cầu ái toan (EMS). Một số người cho rằng EMS có thể do một chất thành phần tạp chất ngẫu nhiên trong một số sản phẩm 5-HTP gây ra. Nhưng không có đủ bằng chứng khoa học để biết liệu EMS có phải do 5-HTP, một tạp chất hay một số yếu tố khác gây ra hay không. Cho đến khi được biết nhiều hơn, 5-HTP nên được sử dụng một cách thận trọng.
• Sử dụng một số loại thuốc có thể làm tăng cường sản xuất serotonin. Kết hợp các loại thuốc này với 5-HTP có thể gây ra mức serotonin nguy hiểm trong cơ thể của bạn. Đây được gọi là hội chứng serotonin, một tình trạng có thể đe dọa tính mạng.
• Vì 5-HTP cũng có thể thúc đẩy giấc ngủ, bạn nên dùng nó với thuốc an thần theo toa, chẳng hạn như Klonopin, Ativan hoặc Ambien có thể gây buồn ngủ quá nhiều. Do khả năng tương tác tiêu cực với các thuốc khác, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng chất bổ sung 5-HTP.4.

Liều khuyến cáo cho 5-HTP tùy thuộc vào từng trường hợp. Dưới đây là một số nguyên tắc chung để giúp bạn bắt đầu 5-HTP:

• Quản lý cân nặng: 250–300 mg, 30 phút trước bữa ăn
• Tăng cường tâm trạng: 50–100 mg, 3 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Sử dụng ít nhất một tuần để nhận thấy hiệu quả của thuốc
• Giảm triệu chứng trong bệnh đau cơ xơ hóa: 100 mg, dùng 3–4 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Sử dụng trong ít nhất hai tuần để nhận thấy hiệu quả của thuốc
• Bệnh đau nửa đầu: uống 100–200 mg, 2-3 lần mỗi ngày trong bữa ăn. Sử dụng thuốc trong hai đến ba tuần để nhận thấy các tác dụng của thuốc
• Hỗ trợ giấc ngủ: dùng 100–300 mg trong khoảng 30–45 phút trước khi đi ngủ. Phối hợp với GABA để tăng hiệu quả của 5-HTP.

• Mang thai và cho con bú: Không có đủ thông tin đáng tin cậy để biết liệu 5-HTP có an toàn để sử dụng khi mang thai hoặc cho con bú hay không, do vậy nên tránh sử dụng.
• Trẻ em: Có thể an toàn cho trẻ em khi dùng 5-HTP bằng đường uống với liều lượng thích hợp. Ở trẻ em dưới 12 tuổi, 5-HTP dường như an toàn với liều lên đến 5 mg/kg mỗi ngày cho đến 3 năm.
• Phẫu thuật: 5-HTP có thể ảnh hưởng đến một chất hóa học trong não gọi là serotonin. Một số loại thuốc được sử dụng trong quá trình phẫu thuật cũng có thể ảnh hưởng đến serotonin. Bệnh nhân sử dụng 5-HTP trước khi phẫu thuật có thể gây tăng quá mức lượng serotonin trong não và có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm các vấn đề về tim, run và lo lắng. Bệnh nhân cần ngừng dùng 5-HTP ít nhất 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.

6.1. Carbidopa (Lodosyn) tương tác với 5-HTP

5-HTP có thể ảnh hưởng đến não. Carbidopa cũng có thể ảnh hưởng đến não. Dùng 5-HTP cùng với carbidopa có thể làm tăng nguy cơ mắc các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm: nói nhanh, lo lắng, hung hăng.

6.2. Thuốc an thần tương tác với 5-HTP

5-HTP có thể gây buồn ngủ và thở chậm. Một số loại thuốc, được gọi là thuốc an thần, cũng có thể gây buồn ngủ và làm chậm nhịp thở. Dùng 5-HTP với thuốc an thần có thể gây ra các vấn đề về hô hấp và/hoặc buồn ngủ quá nhiều.

6.3. Thuốc tác dụng lên hệ serotonergic tương tác với 5-HTP

5-HTP có thể làm tăng một chất hóa học trong não gọi là serotonin. Một số loại thuốc cũng có tác dụng này. Dùng 5-HTP cùng với những loại thuốc này có thể làm tăng serotonin quá nhiều. Điều này có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng bao gồm các vấn đề về tim, co giật và nôn mửa.

Tóm lại, cơ thể của bạn chuyển đổi 5-HTP thành serotonin, một chất điều chỉnh sự thèm ăn, cảm giác đau và giấc ngủ. Bổ sung 5-HTP là một cách hiệu quả sẽ giúp tăng mức serotonin của bạn. Mức serotonin cao hơn có thể mang lại nhiều lợi ích, chẳng hạn như thúc đẩy giảm cân, cải thiện các triệu chứng trầm cảm và đau cơ xơ hóa, giảm tần suất các cơn đau nửa đầu và giúp bạn ngủ ngon hơn. Có một số tác dụng phụ liên quan đến việc sử dụng 5-HTP, nhưng chúng có thể được giảm thiểu bằng cách bắt đầu với liều nhỏ và tăng dần liều lượng theo đáp ứng của bệnh nhân.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.

Nguồn tham khảo: webmd.com, healthline