Thuốc và các thực phẩm giúp giảm bốc hỏa tuổi mãn kinh

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thời kỳ mãn kinh của người phụ nữ trải qua rất nhiều thay đổi liên quan đến hệ thống nội tiết. Điều này gây nên một số triệu chứng, trong đó có cơn bốc hoả. Những cơn bốc hoả này gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người phụ nữ. Sử dụng thuốc và thực phẩm đúng và hợp lí có thể giúp làm giảm những triệu chứng này.

Cơn bốc hoả, một triệu chứng phổ biến của giai đoạn chuyển tiếp mãn kinh, gây khó chịu và có thể kéo dài trong nhiều năm. Khi chúng xảy ra vào ban đêm, các cơn bốc hỏa được gọi là đổ mồ hôi ban đêm. Một số phụ nữ nhận thấy rằng, những cơn bốc hỏa làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày của họ. Các cơn bốc hỏa bắt đầu càng sớm trong đời thì bạn càng có nguy cơ phải trải qua chúng càng lâu. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người phụ nữ Mỹ gốc Phi và gốc Tây Ban Nha có những triệu chứng bốc hỏa kéo dài nhiều năm hơn phụ nữ da trắng và châu Á.

Bác sĩ dễ dàng có thể chẩn đoán cơn bốc hỏa dựa trên mô tả các triệu chứng mà bệnh nhân mô tả. Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm máu để kiểm tra xem bạn có đang trong giai đoạn tiền mãn kinh hay không.

Bạn có thể không cần phải thay đổi lối sống hoặc tìm kiếm các lựa chọn điều trị vì triệu chứng của bạn nhẹ. Tuy nhiên, nếu bạn bị làm phiền bởi các cơn bốc hỏa, có một số cách bạn có thể thực hiện để điều trị chúng. Cố gắng nhận biết nguyên nhân gây ra các cơn bốc hỏa của bạn và mức độ nghiêm trọng của chúng vì điều này có thể giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn về việc kiểm soát các triệu chứng của mình như thế nào.

Những cách hiệu quả nhất để giảm bớt sự khó chịu của cơn bốc hỏa là dùng một số loại hormone estrogen. Tuy nhiên, việc sử dụng hormone này sẽ mang lại nhiều rủi ro. Nếu estrogen phù hợp với bạn và bạn sử dụng liên tục trong vòng 10 năm kể từ kỳ kinh cuối cùng hoặc trước 60 tuổi thì lợi ích có thể nhiều hơn rủi ro.

Các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm và thuốc chống co giật cũng có thể giúp giảm các triệu chứng cơn bốc hỏa, mặc dù các thuốc này kém hiệu quả hơn so với các thuốc hormone.

Hãy thảo luận về ưu và nhược điểm của các phương pháp điều trị khác nhau với bác sĩ của bạn. Nếu triệu chứng bốc hỏa không ảnh hưởng đến cuộc sống của bệnh nhân thì có thể không cần điều trị. Các cơn bốc hỏa sẽ giảm dần đối với hầu hết phụ nữ nhưng có thể mất vài năm để chấm dứt hoàn toàn.

Estrogen là thuốc thường được sử dụng để giảm các triệu chứng cơn bốc hỏa. Hầu hết những bệnh nhân nữ đã phẫu thuật cắt tử cung có thể dùng estrogen đơn thuần. Trong trường hợp bạn vẫn còn tử cung, bệnh nhân nên dùng progesterone cùng với estrogen để bảo vệ khỏi ung thư niêm mạc tử cung (ung thư nội mạc tử cung).

Liệu pháp hormone cần được điều chỉnh theo nhu cầu của mỗi bệnh nhân. Các hướng dẫn đề xuất sử dụng liều tối thiểu để giảm triệu chứng. Thời gian sử dụng phương pháp điều trị trong bao lâu tùy thuộc vào sự cân nhắc giữa nguy cơ và lợi ích của liệu pháp hormone. Mục tiêu chính vẫn là tối ưu hóa chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Một số bệnh nhân nữ dùng progesterone kết hợp với liệu pháp estrogen gặp phải các tác dụng phụ liên quan đến progesterone. Đối với những phụ nữ không thể dung nạp với progesterone đường uống, một loại thuốc kết hợp giữa bazedoxifene với estrogen liên hợp (Duavee) cũng được chấp thuận để điều trị các triệu chứng mãn kinh. Tương tự như progesterone, dùng bazedoxifene với estrogen có thể giúp giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Bazedoxifene cũng có thể bảo vệ xương của bạn.

Nếu bạn đã có tiền căn mắc hoặc có nguy cơ bị ung thư vú hoặc nội mạc tử cung, bệnh tim, đột quỵ hoặc cục máu đông, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về liệu pháp estrogen phù hợp.

Dạng paroxetine liều thấp (Brisdelle) là phương pháp điều trị chứng bốc hỏa duy nhất không chứa hormone được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt. Các loại thuốc chống trầm cảm khác đã được sử dụng để điều trị chứng bốc hỏa bao gồm:

• Venlafaxine (Effexor XR).
• Paroxetine (Paxil, Pexeva).
• Citalopram (Celexa).
• Escitalopram (Lexapro).

Những loại thuốc trên thường không hiệu quả như liệu pháp hormone đối với những triệu chứng bốc hỏa nghiêm trọng nhưng các thuốc này có thể có lợi cho những phụ nữ không thể sử dụng hormone. Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm buồn nôn, khó ngủ hoặc buồn ngủ, tăng cân, khô miệng hoặc rối loạn chức năng tình dục.

Các loại thuốc khác có thể giúp giảm chứng cho một số phụ nữ bao gồm:

• Gabapentin . Gabapentin là một loại thuốc chống co giật có hiệu quả vừa phải trong việc giảm các cơn bốc hỏa. Tác dụng phụ của thuốc có thể bao gồm những triệu chứng như buồn ngủ, chóng mặt, phù ở các chi (phù nề) và mệt mỏi.
• Pregabalin (Lyrica). Pregabalin là một loại thuốc chống co giật khác có thể hiệu quả trong việc giảm triệu chứng cơn bốc hỏa. Tác dụng phụ có thể kể đến như chóng mặt, buồn ngủ, khó tập trung và tăng cân.
• Oxybutynin (Ditropan XL, Oxytrol). Oxybutynin là một loại thuốc viên hoặc miếng dán thường được sử dụng để điều trị các tình trạng tiết niệu như bàng quang hoạt động quá mức. Thuốc cũng có thể giúp làm giảm cơn bốc hỏa ở một số bệnh nhân nữ. Các tác dụng phụ bao gồm những triệu chứng phổ biến như khô miệng, khô mắt, táo bón, buồn nôn và chóng mặt.
• Clonidine (Catapres, Kapvay, những loại khác). Clonidine là dạng thuốc viên hoặc miếng dán thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý như huyết áp cao, cũng có thể giúp giảm các cơn bốc hỏa. Các tác dụng phụ của thuốc có thể nhắc đến như chóng mặt, buồn ngủ, khô miệng và táo bón.

Dù bạn đang bị bốc hỏa, mất ngủ, cáu kỉnh hoặc bất kỳ triệu chứng khó chịu khác, những gì bạn ăn có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc đối mặt với các triệu chứng.

Khi mức estrogen bắt đầu giảm, bạn phải quan tâm hơn đến những gì bạn ăn và lượng thức ăn mà bạn ăn. Bạn cũng phải đảm bảo rằng bạn nhận được nhiều chất dinh dưỡng để bảo vệ xương và các cơ quan quan trọng.

Một số thực phẩm bạn nên sử dụng giúp làm giảm các triệu chứng của cơn bốc hoả:

• Trái cây và rau quả: Nhiều loại trái cây và rau quả rất giàu chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào. Các món yêu thích bao gồm các loại rau lá xanh đậm, bao gồm rau bina, cải xoăn và bông cải xanh cũng như ớt chuông, cà tím, cà chua và cà rốt. Các loại trái cây có màu sắc rực rỡ; chẳng hạn như xoài, anh đào và quả mọng, cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ.
• Chất béo từ cá: Một số nghiên cứu cho thấy chất béo có lợi cho tim có trong cá, được gọi là axit béo omega-3, để cải thiện tâm trạng và chức năng não. Axit béo omega-3 cũng có thể giúp giữ mức huyết áp trong tầm kiểm soát. Huyết áp khỏe mạnh có thể giúp kiểm soát cơn bốc hỏa. Những loại chất béo từ cá như cá hồi cũng là một trong số ít nguồn thực phẩm cung cấp vitamin D, một chất dinh dưỡng quan trọng cho cả tâm trạng và sức khỏe của xương.
• Protein: Để giúp cơ thể săn chắc, hãy ăn nhiều thực phẩm giàu protein; chẳng hạn như cá, thịt gia cầm, các loại đậu, quả hạnh và hạt.
• Thực phẩm giải nhiệt: Nếu bạn đang bị bốc hỏa thì các “thực phẩm giải nhiệt” bao gồm táo, chuối, rau bina, bông cải xanh, trứng và trà xanh có thể giúp bạn hạ nhiệt, theo y học Trung Quốc. Tất cả các loại thực phẩm này đều giàu chất dinh dưỡng và hóa chất chống lại bệnh tật.
• Nước: Uống đủ nước trong thời kỳ mãn kinh thực sự quan trọng. Nó không chỉ giúp giữ cân nặng trong mức ổn định mà còn giúp cơ thể thải độc và hấp thụ chất dinh dưỡng.

Bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết trong thời kỳ mãn kinh là rất quan trọng nhưng hạn chế các loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng cũng là chìa khóa. Dưới đây là một số tác nhân mà bạn cần phải tránh:

• Thức ăn cay: Không có gì ngạc nhiên khi thức ăn cay có thể khiến cơn bốc hỏa trầm trọng hơn. Nếu bạn có xu hướng cảm thấy nóng hoặc nếu bạn bị huyết áp cao, hãy cân nhắc tránh các thực phẩm cay như ớt cay, ớt jalapenos và ớt cayenne.
• Rượu: Uống một ly rượu vài lần một tuần có thể không ảnh hưởng đến các triệu chứng của bạn. Nhưng nếu bạn uống nhiều hơn một ly mỗi ngày (12 ounce bia, 5 ounce rượu vang hoặc 1,5 ounce rượu mạnh đều được tính là một lần uống), sức khỏe và tinh thần của bạn có thể bị ảnh hưởng. Rượu cản trở giấc ngủ và có thể làm trầm trọng thêm các cơn bốc hỏa, lo lắng hoặc trầm cảm.
• Thực phẩm béo: Ngoại trừ cá béo và các loại hạt, hãy cố gắng hạn chế tối đa lượng thức ăn chứa nhiều chất béo. Tránh xa thức ăn nhanh, thức ăn chiên và bánh quy, bánh ngọt và đồ ăn nhẹ đã qua chế biến.

Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin bổ ích khác.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, nia.nih.gov