Liệu pháp hormone thay thế (HRT) thời kỳ mãn kinh

Ngoài khả năng giúp làm giảm nhẹ các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh, liệu pháp hormone thay thế còn có thể ngăn ngừa các nguy cơ liên quan đến những rối loạn sau khi mãn kinh như chứng loãng xương, bệnh xơ vữa động mạch, âm đạo khô.... của chị em phụ nữ.

Đối với cơ thể người phụ nữ, để có thể phát triển toàn diện thì cần phải có sự ảnh hưởng của 2 loại hormone nữ là estrogen và progesteron, đây là 2 loại hormone có vai trò rất quan trọng trong việc điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và khả năng sinh sản. Khi bước vào thời kỳ mãn kinh, khả năng sản xuất estrogen và progesterone giảm dần và cơ thể sẽ thấy xuất hiện những triệu chứng thường gặp của mãn kinh như tính khí thay đổi, đỏ da, rối loạn giấc ngủ, đổ mồ hôi đêm, khô âm đạo....

Để giúp người phụ nữ giảm bớt những khó chịu khi bước vào thời kỳ mãn kinh, bác sĩ có thể tư vấn về liệu pháp hormone thay thế. Người phụ nữ có thể chỉ sử dụng bổ sung estrogen hoặc kết hợp estrogen với một loại hormone khác là progesterone hay progestin ở dạng tổng hợp để giúp điều hòa vòng kinh của mình.

Estrogen nếu được sử dụng đơn độc sẽ kích thích nội mạc tử cung và dẫn đến tăng sản nội mạc tử cung hoặc làm gia tăng nguy cơ ung thư thân tử cung. Chính vì vậy, trong liệu pháp hormone thay thế, bác sĩ vẫn khuyên nên sử dụng estrogen kết hợp với progesteron để giảm thiểu nguy cơ trên.

Để đảm bảo sức khỏe của người phụ nữ và giảm thiểu mọi nguy cơ có thể xảy ra khi sử dụng liệu pháp hormone thay thế, nếu chưa phẫu thuật cắt bỏ tử cung thì cần phải kết hợp thêm progestin. Progestin là một dạng của progesterone. Sử dụng đồng thời estrogen và progestin sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư nội mạc tử cung. Còn nếu đã phẫu thuật cắt bỏ tử cung thì có thể sử estrogen đơn thuần.

Đặc biệt, liệu pháp hormone thay thế có thể được áp dụng toàn thân hay áp dụng tại chỗ, chính vì thế chị em có thể tùy vào trường hợp của mình để lựa chọn phương pháp thích hợp, hiệu quả và an toàn nhất. Cụ thể:

2.1 Liệu pháp toàn thân

Đối với phương pháp này, hormone thay thế sẽ được đưa vào máu và đi đến các cơ quan trong cơ thể. Với cách thức bổ sung estrogen toàn thân thì có thể lựa chọn thuốc viên, gel hoặc dạng xịt lên da hoặc thuốc dán ngoài da. Tùy vào tình trạng của bản thân mà progestin có thể dùng riêng hay kết hợp với estrogen trong cùng một viên thuốc hay miếng dán.

Trường hợp sử dụng estrogen đơn thuần thì estrogen cần được dùng mỗi ngày hay vài ngày một lần, nên thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Trường hợp điều trị theo liệu pháp kết hợp thì có 2 loại phác đồ chính là:

• Liệu pháp xoay vòng: Estrogen sẽ được sử dụng mỗi ngày và progestin chỉ được dùng trong vài ngày mỗi tháng hay vài ngày trong vòng 3, 4 tháng;
• Điều trị liên tục: Cả estrogen và progestin đều được dùng mỗi ngày.

2.2 Liệu pháp tại chỗ

Liệu pháp hormone mãn kinh tại chỗ này chỉ được dùng để điều trị tình trạng khô âm đạo ở chị em phụ nữ dưới dạng vòng âm đạo, thuốc đặt hay kem. Những thuốc này sẽ chỉ nhả ra một lượng nhỏ estrogen vào mô ở âm đạo và giúp phục hồi độ dày, cũng như độ đàn hồi của lớp lót âm đạo, nhờ vậy mà giảm khô và giảm kích ứng hiệu quả.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu như người phụ nữ sử dụng liệu pháp hormone thay thế một cách khoa học, hợp lý, theo dõi thường xuyên thì sẽ nhận được một số lợi ích sau:

• Giúp giảm cơn bốc hỏa và ra mồ hôi đêm, cũng như những vấn đề liên quan như khó ngủ và kích ứng;
• Cải thiện hiệu quả các triệu chứng khó chịu ở âm đạo như khô, không thoải mái hay đau khi giao hợp;
• Giúp làm chậm quá trình loãng xương;
• Giảm tối đa chứng trầm cảm và tính khí thất thường khi mãn kinh.

Liệu pháp hormone mãn kinh là một loại thuốc có thể sử dụng ở dạng viên uống, kem bôi ngoài da, miếng dán hoặc dạng gel xịt.... với mục đích là giúp bổ sung estrogen đều đặn cho cơ thể theo một liều lượng đã được tính toán trước.

Trường hợp lựa chọn loại viên uống thì liệu trình mỗi tháng sẽ thường là từ ngày đầu tiên đến ngày thứ 14 của chu kỳ kinh uống estrogen và 10 ngày tiếp theo dùng viên uống progesteron, sau đó ngừng thuốc hoàn toàn trong những ngày còn lại của chu kỳ kinh.

Trường hợp dùng miếng dán trên da thì những estrogen có trong miếng dán sẽ được giải phóng dần dần và đi vào máu (không qua gan), cần sử dụng kèm progesterone.

Ngoài ra, nếu muốn điều trị các triệu chứng như khô âm đạo ở thời kỳ mãn kinh thì chị em có thể dùng dạng kem để bôi trực tiếp vào âm đạo, loại thuốc này sẽ thấm qua da và nhanh chóng đi vào máu và cải thiện tình hình. Tuy nhiên, giải pháp này thường chỉ được dùng ngắn hạn.

Khi sử dụng liệu pháp hormone thay thế thời kỳ mãn kinh, cơ thể người phụ nữ có thể xuất hiện một số tác dụng phụ như căng tức bắp chân, ứ nước, căng đau vú...

Thời gian sử dụng liệu pháp thường kéo dài từ 2 đến 5 năm mới mang lại hiệu quả. Trong thời gian sử dụng, chị em cần phải thường xuyên thực hiện các xét nghiệm như: đo huyết áp, kiểm tra cân nặng, khám vú và vùng chậu, sinh thiết nội mạc tử cung, làm kính phết cổ tử cung... để theo dõi những chuyển biến về sức khỏe cũng như phát hiện kịp thời các vấn đề xảy ra để có phương án xử trí kịp thời.

Trong một số trường hợp, liệu pháp hormone thay thế thời kỳ mãn kinh sẽ không thể được chỉ định vì có thể làm tăng nguy cơ đông máu bất thường, gia tăng khả năng bị ung thư hoặc tái phát ung thư... Những trường hợp này bao gồm:

• Những người nghiện thuốc lá nặng;
• Người bị bệnh thuyên tắc mạch;
• Người bị bệnh ở gan;
• Người mắc bệnh thận hoặc bệnh túi mật nghiêm trọng;
• Người bị cao huyết áp nặng;
• Có các khối u ác tính ở vú hay nội mạc tử cung;
• Người bị xơ cứng tai.

Tóm lại, liệu pháp hormone thay thế thời kỳ mãn kinh có thể mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể người phụ nữ nếu như được sử dụng khoa học, đúng phương pháp, đồng thời nó cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ nếu như sử dụng không đúng cách và không theo chỉ dẫn của bác sĩ. Do đó, trước khi quyết định sử dụng liệu pháp này thì người phụ nữ nên tìm hiểu thật kỹ và thăm khám sức khỏe để nhận nhận được tư vấn cụ thể từ bác sĩ chuyên khoa.