Đau đầu gối có phải là thoái hóa khớp gối không?

Đau đầu gối là một triệu chứng hay gặp và khiến bệnh nhân gặp khó chịu trong sinh hoạt. Những cơn đau này tuy thường liên quan đến thoái hoá khớp gối nhưng tình trạng này còn có thể là dấu hiệu của các bệnh khác như gout, rách sụn chêm khớp gối hay viêm đa khớp dạng thấp. Vậy, triệu chứng đau khớp gối báo hiệu bệnh gì? Nguyên nhân và cách phòng ngừa, điều trị như thế nào?

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ Bác sĩ Võ Khắc Khôi Nguyên, chuyên ngành Khoa Ngoại tổng hợp, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

1. Thoái hoá khớp gối gây đau đầu gối

1.1 Triệu chứng

Triệu chứng đau khớp gối có thể coi là triệu chứng thường gặp nhất ở bệnh nhân thoái hoá khớp gối. Đây là triệu chứng đầu tiên xuất hiện và cũng kéo dài rất lâu. Tình trạng đau đầu gối thường xuất hiện sau khi vận động mạnh hoặc thời tiết thay đổi.  

Tình trạng đau đầu gối có thể xuất hiện theo từng đợt hoặc đau liên tục, dai dẳng với cường độ đau có thể thay đổi. Ngoài đau khớp gối, bệnh nhân còn có thể gặp các triệu chứng khác như:

• Có âm thanh lắc rắc phát ra khi cử động khớp gối.
• Cứng khớp vào buổi sáng: Sau khi ngủ dậy, bệnh nhân có cảm giác cứng khớp, khó cử động. Bệnh nhân có thể cảm nhận được vật lạ làm vướng và dính trong phần khớp. Phải mất một lúc bệnh nhân mới có thể vận động bình thường.

Ở giai đoạn muộn của bệnh, triệu chứng đau khớp gối có thể trở nên nghiêm trọng hơn, khiến bệnh nhân đau đầu gối liên tục và cường độ đau cũng tăng lên. Cùng với đó, khớp cũng sưng, nóng đỏ và có thể biến dạng, vẹo trục khớp gối. Từ đó, khả năng vận động của người bệnh cũng bị ảnh hưởng.

1.2 Nguyên nhân

Nguyên nhân dẫn đến thoái hoá khớp gối gây đau đầu gối là do tình trạng sụn khớp hư hại, bào mòn và giảm độ nhớt của dịch khớp gối. Ngoài ra, thoái hoá khớp gối cũng có thể do viêm bao hoạt dịch khớp gối. Qua đó, hai đầu xương khi vận động sẽ cọ xát vào nhau và gây ra triệu chứng đau khớp gối, hạn chế vận động.

Hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa biết nguyên nhân chính xác gây ra căn bệnh này. Tuy nhiên, một số nghiên cứu trong thời gian vừa qua đã phát hiện ra các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa khớp gối, bao gồm:

• Giới tính: Phụ nữ có tỷ lệ mắc thoái hóa khớp gối cao hơn nam giới.
• Tuổi tác: Tuổi càng cao càng dễ mắc căn bệnh này. Theo thống kê, có hơn 80% người bệnh trên 75 tuổi bị thoái hoá khớp gối.
• Yếu tố di truyền: Người có người thân mắc bệnh này sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Béo phì: Người có chỉ số BMI > 30kg/m2 có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn bình thường.
• Dinh dưỡng: Chế độ ăn uống thiếu vitamin D cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Nghề nghiệp: Người lao động nặng, leo cầu thang nhiều hoặc nông dân sẽ dễ gặp phải tình trạng đau đầu gối do thoái hoá khớp gối.
• Yếu tố khác: Chấn thương (rách dây chằng, hư hại sụn chêm, dị dạng khớp gối) hoặc các bệnh lý khớp viêm mãn tính (viêm khớp dạng thấp, gout).

1.3 Điều trị

Điều trị thoái hoá khớp gối nhằm cải thiện các vấn đề sau:

• Giảm đau, giảm cứng khớp.
• Duy trì và cải thiện khả năng vận động.
• Giảm tỷ lệ bị tàn tật.
• Cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Hạn chế tình trạng tàn phá khớp tiến triển.

Về cách điều trị, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc sau:

• Kem bôi Capsaicin ngoài da 0,025 – 0,075%: Ngày 4 lần. Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc gel NSAID bôi tại chỗ như Diclofenac dạng gel.
• Thuốc uống: Các loại thuốc như Paracetamol (chứa acetaminophen), Celecoxib (NSAID), thuốc giảm đau (Codein).
• Tiêm thuốc nội khớp: Tiêm thuốc chứa Methylprednisolon hoặc các loại thuốc chứa thành phần dịch khớp vào thẳng trong khớp gối của người bệnh.

Nếu cách điều trị bằng thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật. Đây là giải pháp sau cùng để giải quyết các triệu chứng đau khớp gối do thoái hoá

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Võ Khắc Khôi Nguyên - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

1.4 Phòng ngừa đau đầu gối do thoái hoá khớp gối

Thoái hoá khớp gối xảy ra do quá trình lão hoá của cơ thể nên rất khó để ngăn chặn hoàn toàn. Việc giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có thể giúp hạn chế sự tiến triển của triệu chứng đau khớp gối do thoái hoá. Tuy nhiên, các yếu tố nguy cơ như giới tính hoặc tuổi không thể thay đổi được. Dù thế, vẫn có những cách để phòng ngừa như sau:

• Giảm cân nếu đang trong tình trạng béo phì. Có thể giảm cân bằng cách ăn ít thực phẩm dầu mỡ, tinh bột, tăng cường hấp thu chất xơ và vận động thường xuyên.
• Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin D như rau xanh, đậu nành, nấm, cá. Bệnh nhân cũng có thể phơi nắng để tăng khả năng tổng hợp vitamin D của cơ thể.
• Nếu không thể thay đổi công việc, bệnh nhân nên có một chế độ làm việc hợp lý, tránh quá sức. Hãy hạn chế các hành động ảnh hưởng nhiều đến đầu gối như ngồi xổm lên xuống, đi cầu thang, khom người. Bệnh nhân cũng nên đạp xe, bơi lội hoặc đi bộ để tăng cường sức mạnh cơ bắp, bảo vệ khớp.
• Hạn chế các chấn thương vùng khớp có thể xảy ra.
• Bệnh nhân đau đầu gối có thể ngâm nước muối ấm pha gừng khoảng 30 phút mỗi ngày. Ngoài ra, việc nướng lá ngải cứu, trộn với một ít muối và đắp lên gối cũng sẽ giúp giảm đau, viêm do đau khớp gối.

Đây cũng là các phương pháp điều trị triệu chứng đau khớp gối mà không cần dùng thuốc. Vì thế, nếu bị đau khớp gối nhẹ, bệnh nhân cũng có thể áp dụng các phương pháp này. 

2. Đau khớp gối do viêm đa khớp dạng thấp

2.1 Nguyên nhân

Viêm đa khớp dạng thấp là một căn bệnh mãn tính và chưa rõ nguyên nhân gây bệnh. Đây là một bệnh tự miễn, diễn tiến kéo dài và có xu hướng trầm trọng dần, gây tổn thương sụn khớp. Từ đó, bệnh gây biến dạng, dính khớp cũng như làm mất chức năng vận động của khớp.

Tuy chưa có nguyên nhân rõ ràng, các nghiên cứu trong nhiều năm qua đã chứng minh viêm khớp dạng thấp có liên quan đến những yếu tố sau:

• Tình trạng nhiễm khuẩn.
• Rối loạn nội tiết tố.
• Rối loạn hệ miễn dịch.
• Yếu tố di truyền.
• Các yếu tố khác như chấn thương, stress, chế độ ăn uống hoặc dinh dưỡng bất thường. 

2.2 Triệu chứng viêm khớp dạng thấp

Một số triệu chứng của tình trạng này bao gồm:

• Sưng, nóng, đỏ ở các khớp đối xứng, các xương nhỏ như ngón tay, bàn tay, gối, khuỷu tay. Các khớp này khi bị sưng đau sẽ làm người bệnh khó vận động. Đặc biệt, bệnh có thể khiến ngón tay trông giống hình thoi, nhất là ở các ngón 2,3 và 4.
• Triệu chứng toàn thân: Sốt nhẹ, ăn uống kém, da và niêm mạc nhạt màu.
• Da khô và teo ở các chi.
• Các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng và gây ra một số tình trạng như viêm mạch máu, viêm cơ, gân, dây chằng, bao khớp. Nội tạng và mắt cũng sẽ bị ảnh hưởng. 

2.3 Điều trị đau khớp gối do viêm đa khớp dạng thấp

Nguyên tắc điều trị cho tình trạng đau đầu gối này sẽ tuân theo các điều sau:

• Chẩn đoán sớm.
• Điều trị và theo dõi đúng chuyên khoa.
• Sử dụng các loại thuốc đặc trị sớm, ngay khi có chẩn đoán bệnh.

Về quá trình điều trị cụ thể, các bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng một số loại thuốc như:

• Thuốc giảm đau, có thể kể đến Paracetamol.
• Thuốc kháng viêm không steroid.
• Corticoid.
• Methotrexate là thuốc điều trị cơ bản cho bệnh nhân đau khớp gối vì viêm đa khớp dạng thấp. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ về tác dụng phụ và chống chỉ định trước khi sử dụng.

3. Đau đầu gối do bệnh gout

Bệnh gout là bệnh về khớp do sự rối loạn các nhân purin. Bệnh được biểu hiện bằng những cơn gout cấp, gout tiến triển hoặc gout mãn tính. Các đặc điểm của bệnh Gout bao gồm:

• Bệnh thường xảy ra ở bệnh nhân nam, chiếm hơn 90% số ca mắc.
• Người mắc bệnh thường trong độ tuổi từ 30-40 tuổi.
• Các cơn đau do gout (gout cấp) thường xảy ra khi ăn quá mức, uống rượu, vận động gắng sức hoặc căng thẳng. 

3.1 Triệu chứng của cơn gout cấp

Các triệu chứng điển hình của bệnh gout bao gồm:

• Các cơn đau xuất hiện đột ngột sau khi ăn quá mức, uống rượu, căng thẳng hoặc gắng sức.  
• Các cơn đau khởi phát ở ngón cái của bàn chân hoặc ở khớp gối (80% trường hợp).
• Khớp sưng tấy và đau dữ dội, sung huyết.
• Các cơn đau có thể kéo dài từ 12-24 giờ hoặc kéo dài trong vài tuần và biến mất.
• Các khớp khác cũng có thể xuất hiện tình trạng này, ví dụ như mắt cá chân, ngón tay hoặc cổ tay.
• Một số biểu hiện toàn thân của bệnh gout gồm sốt, rét run, mệt mỏi. 

3.2 Chẩn đoán và điều trị

Một trong những tiêu chuẩn tiên quyết trong chẩn đoán bệnh Gout là sự xuất hiện của các tinh thể urat trong dịch khớp. Vì thế, xét nghiệm axit uric máu sẽ có thể gợi ý cho bác sĩ trong quá trình chẩn đoán và theo dõi, điều trị.

Về cách điều trị bệnh Gout, Colchicine sẽ là loại thuốc giảm đau được ưu tiên sử dụng. Thuốc này có thể giúp bệnh nhân đẩy lùi cơn đau do Gout trong 12-24 giờ kể từ khi cơn đau bùng phát.

4. Đau đầu gối do chấn thương

Các chấn thương bình thường cũng là nguyên nhân gây ra triệu chứng đau khớp gối. Có thể kể đến một số chấn thương gây đau đầu gối phổ biến như sau:

• Bong gân: Bong gân là sự tổn thương ở bó sợi hoặc dây chằng bị giãn nhưng không đứt. Khi người bệnh bị bong gân ở đầu gối sẽ gây đau đầu gối, bầm tím quanh khớp gối do máu tụ lại khu vực này.
• Tổn thương dây chằng: Dây chằng chéo trước rất dễ bị đứt hoặc giãn do chống chân, xoay người hay té ngã. Tổn thương dây chằng cũng khiến bệnh nhân bị đau đầu gối và đau khớp gối. Các triệu chứng có thể biến mất sau khoảng 2 tuần nhưng người bệnh có thể bị teo cơ.
• Gãy xương: Trong khớp gối, xương bánh chè là xương dễ gãy nhất nếu bị tác động đột ngột. Khi gãy xương bánh chè, bệnh nhân có thể bị đau đầu gối nghiêm trọng khi chạm vào khu vực này.
• Trật khớp: Trật khớp gối cũng là một tình trạng gây đau khớp gối mà bệnh nhân cần chú ý. Triệu chứng đau khớp gối trong lúc vận động mạnh có thể là triệu chứng của trật khớp. 

Nhìn chung, triệu chứng đau khớp gối là dấu hiệu thường gặp của các bệnh lý như thoái hoá khớp gối, viêm đa khớp dạng thấp hay bệnh gout hoặc do các chấn thương gặp phải. Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đau đầu gối sẽ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Không chỉ vậy, đau khớp gối còn ảnh hưởng tới chi phí sinh hoạt và trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Điều quan trọng nhất mà người bệnh cần làm là ngăn ngừa đau đầu gối bằng cách tập thể dục thường xuyên, ăn uống khoa học và có chế độ làm việc hợp lý nhằm tránh tình trạng đau khớp gối có thể xảy ra.

Nếu bệnh nhân còn lăn tăn về tình trạng đau đầu gối của mình, hãy đến ngay các cơ sở y tế uy tín như Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để được chẩn đoán kịp thời bởi đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp cùng trang thiết bị y tế hiện đại, tăng khả năng điều trị hiệu quả.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.