Khi nào cần phẫu thuật viêm cột sống dính khớp?

Viêm cột sống dính khớp thường không có những biểu hiện bệnh đặc trưng nên dễ nhầm lẫn với các bệnh cột sống khác. Đây là một căn bệnh nguy hiểm nhưng nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ cải thiện được tình trạng bệnh rõ rệt. Phẫu thuật viêm cột sống dính khớp là một trong những phương pháp giúp bác sĩ điều trị căn bệnh này. Vậy khi nào người bệnh cần phẫu thuật viêm cột sống dính khớp?

Viêm cột sống dính khớp (tên tiếng anh: Ankylosing Spondylitis - AS) là bệnh điển hình của nhóm bệnh lý viêm khớp - cột sống. Người mắc bệnh sẽ xuất hiện hiện tượng viêm xảy ra ở mỗi nối giữa các đốt của cột sống lưng, hay giữa cột sống và xương chậu. Đôi khi hiện tượng viêm cũng được ghi nhận ở các vị trí khớp khác như khớp cổ, khớp cổ tay, cổ chân,...

Viêm cột sống dính khớp phổ biến ở nam hơn nữ với tỉ lệ cao hơn gấp 2-3 lần. Bệnh tuy phát triển chậm nhưng nếu không được điều trị sớm và đúng cách sẽ tiến triển đến viêm, dính các khớp cột sống và khớp ngoại biên, gây gù vẹo, mất chức năng và tàn phế.

2.1. Nguyên nhân gây bệnh

Đến nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân gây bệnh viêm cột sống dính khớp. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định được yếu tố di truyền và các yếu tố tác động từ môi trường sống đều có mối quan hệ tới bệnh viêm cột sống dính khớp.

Các đặc điểm chính của bệnh là hiện tượng viêm và xơ hóa, calci hóa các dây chằng, bao khớp (đặc biệt tại vị trí cột sống), các điểm bám gân.

2.2. Triệu chứng của bệnh

Viêm cột sống dính khớp tuy không phải là bệnh hiếm gặp nhưng dễ bị bỏ qua vì các biểu hiện bệnh không quá đặc trưng, do đó người bệnh thường lơ là, coi nhẹ các triệu chứng của viêm cột sống dính khớp. Dưới đây là các biểu hiện của bệnh mà bệnh nhân nên lưu ý để có thể đi thăm khám và được tiếp nhận chữa trị kịp thời:

• Triệu chứng ban đầu thường là cơn đau tại cột sống thắt lưng hoặc vùng lưng - thắt lưng. Bệnh nhân sẽ thấy cột sống dễ bị đau mỏi, khi vận động không được linh hoạt. Nếu cơn đau kéo dài trên 3 tháng thì cần đến ngay bác sĩ để thăm khám kịp thời.

• Một số trường hợp chỉ có các biểu hiện viêm khớp ngoại biên đơn độc như sưng đau kéo dài của một khớp lớn ở người trẻ, nhưng không có biểu hiện theo trục của bộ xương.
• Tư thế đi đứng dần xuất hiện sự bất thường: tăng ưỡn cột sống cổ, tăng gù cột sống lưng, mất ưỡn cột sống thắt lưng đưa đến khom lưng ra phía trước.

Bên cạnh đó là các triệu chứng ngoại biên khác ít gặp hơn như loãng xương, viêm mống mắt, viêm van động mạch chủ.

Về cơ bản, những biểu hiện ở giai đoạn đầu của bệnh khá mơ màng và không rõ ràng nên bệnh nhân dễ chủ quan bỏ sót. Vì thế, ngay khi phát hiện cơ thể có những triệu chứng trên, người bệnh cần tìm đến cơ sơ y tế khám chuyên khoa Nội cơ xương khớp hoặc miễn dịch lâm sàng để được thăm khám và tiếp nhận điều trị viêm cột sống dính khớp kịp thời.

Sau khi kết hợp các loại chẩn đoán (lâm sàng, cận lâm sàng, xác định, phân biệt) và có được kết luận bệnh nhân mắc viêm cột sống dính khớp, bác sĩ sẽ dựa theo các yếu tố như tình trạng bệnh, mức độ bệnh, biểu hiện hiện tại của bệnh, trạng thái lâm sàng chung,... để lập phác đồ điều trị phù hợp.

Về nguyên tắc chung, phác đồ điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp bao gồm điều trị nội khoa, vật lý trị liệu và ngoại khoa. Mục đích của việc điều trị này là chống viêm, chống đau; duy trì sự vận động của khớp, đặc biệt là phòng chống cứng khớp ở tư thế xấu và khắc phục dính khớp (nếu có).

Có 3 phương pháp điều trị viêm cột sống dính khớp như sau:

3.1. Điều trị dùng thuốc

• Điều trị triệu chứng: các thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), các thuốc giãn cơ.
• Điều trị đặc hiệu: Nếu bệnh nhân có tổn thương gân, khớp ngoại biên thì sử dụng sulfasalazine.

Trong trường hợp không đáp ứng với NSAIDs và sulfasalazine thì các thuốc sinh học ức chế TNF sẽ được chỉ định dùng.

Ngoài ra, do bệnh nhân viêm cột sống dính khớp có nguy cơ mất khoáng xương cao hơn người bình thường nên cần phải bổ sung thêm canxi và vitamin D3.

3.2. Điều trị không dùng thuốc

Tập thể dục, tập vật lý trị liệu và duy trì tư thế cơ thể thẳng khi đi, đứng, ngồi, nằm là vô cùng cần thiết đối với bệnh nhân viêm cột sống dính khớp. Các liệu pháp trị liệu thuốc kể trên chỉ có thể giúp giảm đau và kiểm soát viêm, nhưng không hề có khả năng đẩy lùi bệnh hoàn toàn. Do đó, nếu không có chế độ tập luyện vận động thì bệnh vẫn diễn biến âm thầm.

3.3. Điều trị phẫu thuật

Nếu người bệnh sử dụng các biện pháp trên không có tác dụng thì có thể được bác sĩ chỉ định thay khớp gối, khớp háng... phù hợp.

Phẫu thuật viêm cột sống dính khớp là một trong các phương pháp điều trị bệnh. Về cơ bản, đa số các trường hợp mắc viêm cột dính khớp đều không cần phải sử dụng đến phương pháp này trong quá trình điều trị. Tuy nhiên, với các trường hợp bệnh đặc biệt như bị đau nghiêm trọng, tổn thương khớp nghiêm trọng hoặc cần thay khớp háng nhân tạo (trong viêm dính khớp háng) và điều trị nội khoa cũng không có tác dụng thì phẫu thuật viêm cột sống dính khớp sẽ được các bác sĩ lựa chọn.

Phương pháp này được lựa chọn nhằm mục đích ngăn chặn bệnh tình phát triển quá nặng, ảnh hưởng trực tiếp đến vùng xương sống hoặc vùng hông có thể gây tàn phế cho bệnh nhân.

Tuy phương pháp điều trị viêm cột sống dính khớp này có thể tốn nhiều chi phí hơn 2 phương pháp còn lại, nhưng tỷ lệ thành công và mức độ phục hồi cũng nhanh hơn.

Có hai phương pháp phẫu thuật để khắc phục tình trạng bệnh là phẫu thuật mổ nội soi và mổ banh. Bác sĩ sẽ dựa vào thể trạng và mức độ tổn thương của bệnh để quyết định phương pháp tối ưu hơn.

Tóm lại, phẫu thuật viêm cột sống là một phương pháp rất hữu hiệu, giúp bệnh nhân có thể phục hồi lại chức năng của khớp và hòa nhập trở lại với cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao thì bệnh nhân nên đến các trung tâm Y tế có cơ sở vật chất hiện đại, trang thiết bị y tế đạt chuẩn để thực hiện.