Xoắn đại tràng: Những biến chứng có thể gặp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Dương Xuân Lộc - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Xoắn đại tràng là bệnh thường gặp, gây tắc nghẽn, thiếu máu cục bộ có thể dẫn đến hoại tử và thủng đại tràng. Vòng xoắn có thể lên đến khoảng 180 - 540 độ. Xoắn đại tràng gây trướng ruột cục bộ, do nhu động ruột đẩy phân và khí đến vị trí xoắn gây tăng áp lực.

1.1 Xoắn đại tràng sigma

Là loại xoắn đại tràng phổ biến nhất (chiếm 8% trong số những bệnh nhân mắc chứng tắc đường ruột), xảy ra ở mọi lứa tuổi tuy nhiên thường gặp ở bệnh nhân trên 50 tuổi và trẻ em, xảy ra nhiều hơn ở nam giới.

Cho đến hiện tại, nguyên nhân gây ra xoắn đại tràng sigma chưa được xác nhận cụ thể nhưng một số chuyên gia đã đưa ra các yếu tố gây bệnh như:

• Phần đại tràng sigma dài hơn thông thường.
• Hai chân đại tràng xích-ma gần nhau do dày dính.
• Người mắc bệnh táo bón thường xuyên.
• Người bị phình đại tràng bẩm sinh.
• Hậu quả từ một số bệnh khác hoặc do viêm nhiễm.
• Rễ mạc treo đại tràng sigma ngắn.

Xoắn đại tràng sigma xoắn ngược chiều kim đồng hồ. Khi xoắn một vòng rưỡi có thể gây tắc nghẽn mạch máu và hoại tử dẫn đến thủng ruột ở gốc hay đỉnh của quai ruột.

1.2 Xoắn manh tràng

Xoắn manh tràng là tình trạng khá phổ biến (chiếm 1-3% trong những bệnh nhân mắc chứng tắc nghẽn đường ruột), thường xảy ra ở độ tuổi từ 20-40.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến xoắn manh tràng là do bất thường cố định đại tràng lên manh tràng, vào thành bụng. Các tác nhân gây bệnh như:

• Phụ nữ mang thai, u vùng chậu
• Dày dính
• Thói quen ăn quá no.

Có 2 loại xoắn manh tràng:

• Đại tràng xoắn quanh trục lên, 2⁄3 trong số bệnh nhân trong trường hợp này dẫn đến hoại tử.
• Gập góc manh tràng: manh tràng bị gập lên trên theo trục ngang do dây dính.

• Đầu tiên là triệu chứng đau bụng dữ dội ở vùng bị xoắn sau đó lan khắp vùng bụng.
• Trướng bụng: Nếu trướng bụng ở phía bên trái là dấu hiệu của xoắn đại tràng sigma, ngược lại ở phía bên phải sẽ là xoắn manh tràng.
• Bụng phình to.
• Nấc và nôn. Ngoài ra bệnh nhân còn bị bí trung đại tiện.
• Nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết, khó thở,...

Trong trường hợp bệnh nhân bị xoắn đại tràng hoại tử sẽ gây ra sốt, khi ấn bụng thấy đau, trường hợp khác nếu bị thủng đại tràng thì có triệu chứng nổi bật là viêm phúc mạc toàn thể, với các triệu chứng như: sốc, nhiễm khuẩn, nhiễm độc,...

Đa phần các trường hợp có biểu hiện nghi ngờ đại tràng bị xoắn khi tới bệnh viện khám sẽ được chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính đại tràng để chẩn đoán bệnh.

3.1 Nếu chưa có dấu hiệu hoại tử

Điều trị bằng cách tháo xoắn thông qua qua thụt Barium hoặc nội soi đại tràng. Sau đó cần phải mổ để đính đại tràng và manh tràng vào thành bụng.

3.2 Nếu có dấu hiệu hoại tử

• Cần phẫu thuật điều trị gấp.
• Tỉ lệ tử vong khá cao do phát hiện bệnh chậm trễ hoặc điều trị không đúng cách.
• Ở người lớn tuổi có nguy cơ tai biến phẫu thuật, nên việc phẫu thuật chỉ được chỉ định khi điều trị tháo xoắn thất bại hoặc đã bị hoại tử.