Diễn biến viêm khớp dạng thấp có thể coi là vô cùng phức tạp với nhiều triệu chứng khác nhau, xuất hiện tại khớp, bên ngoài khớp và cả toàn thân. Căn bệnh viêm khớp dạng thấp cũng là một loại bệnh lý tự miễn, xảy ra do cơ thể tự sản sinh các chất gây đau khớp. Do đó, việc tìm hiểu rõ về diễn biến của bệnh có thể giúp cho bệnh nhân chủ động hơn khi điều trị.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Dương Tiến, Bác sĩ Nội tổng hợp, tại Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Bệnh viêm khớp dạng thấp là gì
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh viêm khớp hệ thống và toàn thân, xuất phát từ rối loạn hệ miễn dịch, có tính chất mãn tính và tiến triển ngày càng nghiêm trọng. Bệnh gây đau đớn và có thể dẫn đến tàn phế, thường ảnh hưởng đến nhiều khớp trên cơ thể. Phụ nữ chiếm tỷ lệ mắc cao hơn (khoảng 75%), với độ tuổi thường gặp từ 30 đến 60.
Bệnh có diễn biến phức tạp và để lại nhiều hậu quả nặng nề. Vì vậy, bệnh cần điều trị tích cực ngay từ giai đoạn đầu bằng các phương pháp phù hợp nhằm giảm triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển, hạn chế nguy cơ tàn phế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
2. Các nguyên nhân viêm khớp dạng thấp thường gặp
Hiện nay, viêm khớp dạng thấp được cho là do sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau:
- Tác nhân khởi phát: Chưa được xác định chính xác, nhưng có giả thiết cho rằng virus có thể là nguyên nhân kích thích bệnh.
- Cơ địa: Căn bệnh này có mối liên hệ rõ rệt với độ tuổi và giới tính, thường gặp ở nữ giới trên 30 tuổi.
- Tính di truyền: Người có bố mẹ mắc bệnh có nguy cơ bị bệnh cao hơn.
- Yếu tố thuận lợi: Các tình trạng như thể trạng suy yếu, sang chấn, sau sinh, hoặc sống trong môi trường lạnh ẩm kéo dài có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Diễn biến viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp thường khó phát hiện sớm do triệu chứng ban đầu mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh viêm khớp khác. Người bệnh nên đi khám ngay khi có một trong các dấu hiệu sau để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3.1 Triệu chứng viêm khớp dạng thấp trong giai đoạn khởi phát
Có tới 85% trường hợp xuất hiện triệu chứng của bệnh một cách từ từ và tăng dần, 15% còn lại khởi phát đột ngột với dấu hiệu viêm cấp tính.
Vị trí viêm ban đầu xuất hiện chủ yếu tại các khớp nhỏ như khớp cổ tay, bàn tay, ngón gần và khớp gối. Giai đoạn này có thể diễn ra từ vài tuần đến vài tháng trước khi chuyển sang giai đoạn toàn phát.
3.2 Diễn biến viêm khớp dạng thấp trong giai đoạn toàn phát
- Vị trí viêm: Xuất hiện sớm ở các khớp chi như cổ tay, bàn tay, ngón tay, bàn chân, đầu gối, sau đó tiến triển tới các khớp lớn hơn như khuỷu tay, vai, háng hoặc đốt sống cổ.
- Đặc điểm đối xứng: Viêm thường xảy ra ở hai khớp đối xứng, ví dụ như hai đầu gối hoặc hai ngón tay tương ứng trên hai bàn tay.
- Cứng khớp buổi sáng: Sau khi ngủ dậy, người bệnh không thể vận động ngay. Lúc này, bệnh nhân phải xoa bóp hoặc xoay khớp từ 10–15 phút mới có thể di chuyển.
- Đau và sưng khớp: Cơn đau thường xuyên ở các khớp nhỏ, có thể sưng nhưng ít nóng, đỏ khớp.
- Biến dạng khớp: Trong giai đoạn muộn, có thể xuất hiện các biến dạng khớp như:
- Ngón tay hình thoi do viêm sưng.
- Bàn tay gió thổi, bàn tay lưng lạc đà.
3.3 Biểu hiện và diễn biến viêm khớp dạng thấp toàn thân và ngoài khớp
Các diễn biến viêm khớp dạng thấp và biểu hiện của bệnh ở giai đoạn này rất đa dạng. Người bệnh có thể gặp một hoặc một vài triệu chứng như sau:
- Biểu hiện toàn thân: Gầy sút, mệt mỏi, ăn uống kém, da và niêm mạc nhợt nhạt, ngủ không ngon giấc.
- Hạt dưới da: Các hạt dưới da xuất hiện ở các vùng gần khớp như xương trụ (gần khớp khuỷu tay), xương chày (gần khớp gối), cổ tay. Các hạt này cứng, không đau, không di động, có đường kính 5–15 mm.
- Các tổn thương khác
- Bao khớp phình to, viêm sưng.
- Ban đỏ ở lòng bàn tay và gan bàn chân do viêm mao mạch.
- Teo cơ vùng quanh khớp bị tổn thương do ít vận động.
- Viêm gân, bao hoạt dịch và dây chằng khiến khớp lỏng lẻo.
- Biểu hiện ở cơ quan khác (hiếm gặp): Tràn dịch màng tim, tràn dịch màng phổi, mất chất vôi ở xương (gây nguy cơ gãy xương tự nhiên), rối loạn thần kinh thực vật.
Điều trị kịp thời và theo dõi sát sao là yếu tố quan trọng để kiểm soát bệnh, giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.
4. Biến chứng viêm khớp dạng thấp
Căn bệnh viêm khớp này cần được phát hiện và điều trị sớm, toàn diện và theo dõi chặt chẽ. Tuy nhiên, quá trình điều trị gặp nhiều khó khăn do bệnh tiến triển nhanh, khó chữa dứt điểm và thường gây ra biến chứng nghiêm trọng như:
- Mất khả năng lao động: Cứng khớp dẫn đến hạn chế vận động, giảm sức đề kháng, gây đau đớn kéo dài và ngày càng nghiêm trọng.
- Nguy cơ tàn phế: Diễn biến viêm khớp dạng thấp khi xảy ra lâu ngày có thể dẫn tới teo cơ, dính khớp, biến dạng khớp và thậm chí tàn phế. Theo thống kê, khoảng 89% bệnh nhân gặp cứng khớp, khó cầm nắm hoặc đi lại khó khăn sau 10 năm mắc bệnh.
- Biến chứng tim mạch: Người bệnh có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch và đối mặt với biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được theo dõi và điều trị kịp thời.
- Ảnh hưởng khả năng mang thai: Khoảng 25% phụ nữ mắc bệnh này gặp khó khăn trong việc thụ thai.
5. Phòng ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp
Cải thiện sức khỏe tổng thể nói chung là cách phòng ngừa tốt nhất. Vì thế, bệnh nhân nên thực hiện các biện pháp sau để phòng ngừa diễn biến viêm khớp dạng thấp cũng như chính căn bệnh này.
- Tăng cường vận động thể thao phù hợp.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: giảm bột đường, tăng cường chất xơ từ rau củ quả.
- Kiểm soát các bệnh lý đi kèm như béo phì, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp.
Khi có dấu hiệu sưng đau khớp, cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị chính xác. Tránh tự ý dùng thuốc không rõ nguồn gốc hoặc thuốc truyền miệng vì có thể làm bệnh nặng thêm.
Thạc sĩ Lê Dương Tiến với hơn 20 năm kinh nghiệm và là một chuyên gia trong lĩnh vực Nội khoa, đặc biệt về nội cơ xương khớp, thần kinh, nội tiết và tim mạch, hiện đang công tác tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Do đó, Bệnh viện Vinmec không chỉ là địa chỉ uy tín trong thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp như viêm khớp, thoái hóa hay thoát vị mà còn nổi bật với việc ứng dụng các phương pháp y học hiện đại.
Nhờ vào cơ sở vật chất tiên tiến cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, Vinmec đảm bảo mang lại hiệu quả điều trị cao và giảm thiểu tối đa nguy cơ tái phát, giúp cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
