Liệu pháp tế bào gốc trung mô cho bệnh nhân mắc hội chứng suy hô hấp cấp tính do Covid-19

Bài viết của ThS. Nguyễn Văn Phòng - Khối Liệu pháp tế bào, Trung tâm Công nghệ cao Vinmec

Dịch bệnh Covid-19 đã lan rộng đến nước Đức vào mùa xuân năm 2020 và làm cho quốc gia này phải thực hiện lệnh cách ly xã hội vào đầu tháng 3 năm 2020. Tại thời điểm đó, thế giới chưa có một phương pháp điều trị hay có một loại thuốc đặc trị nào cho người bị nhiễm Covid-19, đặc biệt là đối với bệnh nhân nhiễm Covid-19 với Hội chứng suy hô hấp cấp (Acute Respiratory Distress Syndrome – ARDS). Ban đầu, những bệnh nhân Covid-19 ARDS được điều trị biện pháp hỗ trợ thông khí phổi, chiến lược duy trì dịch và đặt người bệnh ở vị trí nằm sấp [2, 3].

Bên cạnh các lựa chọn điều trị tiềm năng cho bệnh nhân Covid-19 ARDS khác thì liệu pháp tế bào gốc trung mô từ tủy xương đã được chứng minh là một phương pháp điều trị mới cho bệnh nhân nhiễm Covid-19 ARDS [4]. Các thử nghiệm lâm sàng Phase 1 và Phase 2 ở người và những nghiên cứu tiền lâm sàng ở động vật được chứng minh là tiềm năng hiệu quả và an toàn của liệu pháp tế bào gốc trung mô cho điều trị bệnh nhân ARDS. Tế bào gốc trung mô có khả năng tiết những yếu tố tăng trưởng cho các tế bào nội mô và biểu mô, cũng như các cytokine chống viêm và kháng khuẩn. Ngoài ra, tế bào gốc trung mô là dòng tế bào gốc có tính sinh miễn dịch thấp, không gây kích ứng miễn dịch và thải ghép trong quá trình điều trị.

Nhóm nghiên cứu của bác sỹ Helene ở trường Đại học Eberhard Karls, Tübingen, Đức đã thực hiện thử nghiệm liệu pháp tế bào gốc trung mô từ tủy xương (Bone marrow-derived human mesenchymal stromal cells – MSCs) để cải thiện chức năng phối cho bệnh nhận Covid-19 ARDS [5]. Nhóm nghiên cứu của bác sỹ Helene đã thử nghiệm truyền MSCs như là một chỉ định thêm cho các bệnh nhân nhiễm Covid-19 có chỉ số Horovitz < 100 (tình trạng phổi bị tổn thương nặng).

Thử nghiệm đã truyền MSCs cho 5 bệnh nhân Covid-19 ARDS trong tổng số 23 bệnh nhân tham gia nghiên cứu. Các bệnh nhân được chia làm 2 nhóm nghiên cứu: (1) nhóm MSCs với 5 bệnh nhân Covid-19 ARDS: bệnh nhân được truyền MSCs với liều truyền 1 triệu tế bào MSCs/kg cần nặng bệnh nhân, thời gian truyền hơn 30 phút, truyền lặp lại 2 lần (3 bệnh nhân) và 3 lần (2 bệnh nhân); (2) nhóm đối chứng không truyền MSCs với 18 bệnh nhân.

Kết quả thử nghiệm: Trước khi truyền MSCs, chỉ số Murray Score của các bệnh nhân ở nhóm MSCs lúc nhập viện thì cao hơn so với nhóm đối chứng. Điều này phản ánh nhóm MSCs phổi bị tổn thương nặng hơn (3,5 ± 0,2 so với 2,8 ± 0,3). Sau khi truyền MSCs, nhóm MSCs có chỉ số Horovitz của các bệnh nhân khi xuất viện cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Như vậy, các bệnh nhân được truyền MSCs đã cải thiện rất tốt tình trạng tổn thương phổi so với các bệnh nhân không được truyền MSCs. Ngoài ra, các bệnh nhân điều trị với MSCs có chỉ số Murray score khi xuất viện thấp hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Trong nhóm MSC, 4 trong số 5 bệnh nhân (80%) sống sót sau khi xuất viện và biểu hiện chức năng phổi tốt. Trong khi đó, nhóm đối chứng chỉ có 8 trong số 18 bệnh nhân (45%) đã sống sót để xuất viện.

Kết luận của thử nghiệm: Truyền MSCs là một phương pháp điều trị an toàn cho COVID-19 ARDS để cải thiện chức năng phổi và đem lại hiệu quả điều trị cao ở các bệnh nhân trong quần thể bệnh nhân Covid-19 tham gia thử nghiệm này.

Tài liệu tham khảo

1. https://www.criver.com/eureka/coronavirus-ards-cards-healing-a-broken-lung.
2. Claude Guérin, Jean Reignier, Jean-Christophe Richard, et al. Prone positioning in severe acute respiratory distress syndrome. N Engl J Med. 2013, 368(23):2159-2168.
3. Herbert P Wiedemann, Arthur P Wheeler, Gordon R Bernard, et al. Comparison of Two Fluid-Management Strategies in Acute Lung Injury. N Engl J Med. 2006, 354(24):2564-2575.
4. Michael A Matthay, Carolyn S Calfee, Hanjing Zhuo, et al. Treatment with allogeneic mesenchymal stromal cells for moderate to severe acute respiratory distress syndrome (START study): a randomised phase 2a safety trial. Lancet Respir Med. 2019, 7(2):154-162.
5. Helene Ha ̈berle, MD, Harry Magunia, MD, Peter Lang, MD, et al. Mesenchymal stem cell therapy for severe COVID-19 ARDS. Original Research. 2021, 36(6):681-688.