Bệnh Lyme là bệnh lý do vi khuẩn từ động vật lây sang người, gây tổn thương ở một số bộ phận như da, thần kinh, tim mạch... Để giúp cho việc chẩn đoán bệnh Lyme một cách chính xác nhất thì những xét nghiệm bệnh Lyme là phần không thể thiếu, có giá trị chẩn đoán rất cao.
1. Bệnh Lyme là gì?
Bệnh Lyme ở người là bệnh lý truyền nhiễm, do một loại xoắn khuẩn có tên khoa học là Borrelia Burgdorferi truyền từ cơ thể động vật sang cơ thể người với con đường truyền hầu như là do ve, côn trùng đốt. Khi nhiễm phải loại vi khuẩn này thì cơ thể sẽ xuất hiện những tổn thương ở hệ thần kinh, cơ quan tim mạch, khớp và da. Về dịch tễ học thì bệnh thường xuất hiện ở vùng trung Âu, gần đây còn có nhiều ở bang Connecticut của Mỹ. Bệnh xuất hiện ở mọi độ tuổi và thường hay có nhiều vào tháng 6 đến tháng 10 trong năm hoặc có khi xuất hiện trong tất cả các tháng của năm.
Dấu hiệu bệnh Lyme khác nhau qua từng giai đoạn bệnh lyme như sau:
- Giai đoạn 1: Sau khi nhiễm vi khuẩn khoảng vài tuần đến vài tháng thì ban đỏ di chuyển xuất hiện, là một loại ban ly tâm, có thể di chuyển được. Hình dạng ban có thể đều, hình vành và thường tự động mất đi sau đó vài tuần, vài tháng. Ban cũng có thể ở dạng xuất huyết, không di chuyển. Ngoài ra ở giai đoạn này bệnh nhân còn có những dấu hiệu của cúm và dịch não tủy thường bị viêm.
- Giai đoạn 2: Viêm màng não - rễ thần kinh bắt đầu xuất hiện, có thể có viêm dây thần kinh sọ não, viêm đám rối thần kinh, viêm dây thần kinh đơn, viêm não tủy, viêm mạch máu não... Dấu hiệu nổi bật nhất trong giai đoạn này là hội chứng Bannwarth thần kinh, là tình trạng tế bào lympho dịch não tủy tăng lên và rễ dây thần kinh bị tổn thương gây cảm giác đau. Về tim mạch thì có block nhĩ thất, loạn nhịp, viêm cơ tim, viêm màng tim, suy tim... Một số tổn thương khác như u lympho ở da, đau khớp, đau cơ, viêm màng tiếp hợp mắt, viêm mống mắt, viêm màng mạch, viêm thần kinh thị giác, viêm toàn mắt, gan lớn, viêm gan, ho khan, tinh hoàn bị sưng...
- Giai đoạn 3: Đây là giai đoạn muộn, xuất hiện sau khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể vài tháng đến vài năm. Dấu hiệu điển hình nhất trong giai đoạn này là tổn thương một hay nhiều khớp, viêm da viễn đoạn mạn tính teo, teo và nhăn da, viêm não mạn tính, viêm não tủy...
2. Xét nghiệm bệnh Lyme
Xét nghiệm bệnh Lyme là xét nghiệm giúp phát hiện được kháng thể với xoắn khuẩn Borrelia Burgdorferi có trong máu của người nhiễm bệnh. Các loại xét nghiệm bệnh Lyme thường có giá trị chẩn đoán rất cao vì đối với những bệnh nhân đã nhiễm phải vi khuẩn gây bệnh thì một số trường hợp thường không có triệu chứng lâm sàng biểu hiện ra bên ngoài nên việc thực hiện những xét nghiệm bệnh Lyme là cực kỳ cần thiết và hiệu quả trong việc chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Một số loại xét nghiệm bệnh Lyme bao gồm:
- Xét nghiệm kháng thể: Là loại xét nghiệm phổ biến nhất, được thực hiện bằng cách lấy mẫu dịch cột sống hoặc dịch khớp. Xét nghiệm này chỉ có giá trị sau khi người nhiễm bệnh được 2 tháng vì quá trình hình thành kháng thể khá lâu, nó tồn tại trong nhiều năm và có khi ngay cả sau điều trị vẫn còn.
- Xét nghiệm miễn dịch liên kết enzyme ELISA: Là loại xét nghiệm giúp xác định kháng thể với vi khuẩn gây bệnh một cách nhanh chóng. Đây cũng là loại xét nghiệm nhạy cảm nhất để chẩn đoán bệnh Lym ở người.
- Xét nghiệm kiểm tra blot Western: Là xét nghiệm giúp xác định được kháng thể bệnh Lyme và dùng để xác nhận lại kết quả của xét nghiệm ELISA đã thực hiện trước đó, có giá trị cao trong việc chẩn đoán bệnh Lyme mãn tính.
- Xét nghiệm PCR: là xét nghiệm phản ứng chuỗi Polymerase của vi khuẩn gây bệnh Lyme, có khả năng tìm ra nhiễm trùng hiện đang hoạt động khi cơ thể người bệnh vẫn còn những triệu chứng sau khi đã điều trị bằng kháng sinh.
Chỉ định để thực hiện những xét nghiệm bệnh Lyme như sau:
- Người xuất hiện ban đỏ lan rộng xung quanh, trung tâm nhạt màu, hay còn gọi là ban mắt bò
- Cơ thể mệt mỏi nhiều
- Sốt
- Nhức đầu, cứng cổ
- Đau các cơ và khớp
- Triệu chứng nhiễm trùng mãn tính như đau khớp, cứng khớp, dấu hiệu bệnh lý tim mạch, não, tổn thương các dây thần kinh.
3. Ý nghĩa xét nghiệm bệnh Lyme
Bình thường đối với những bệnh nhân không nhiễm vi khuẩn gây bệnh Lyme thì sau khi thực hiện những xét nghiệm bệnh Lyme thì cho kết quả không tìm thấy kháng thể với vi khuẩn gây bệnh, hoặc nếu làm phản ứng PCR thì sẽ không thấy DNA của vi khuẩn gây bệnh khi thực hiện phân tích.
Trong trường hợp bệnh nhân có những bất thường khiến ta nghi ngờ có khả năng bị nhiễm vi khuẩn gây bệnh Lyme thì sau khi xét nghiệm sẽ tìm thấy kháng thể đối với loại vi khuẩn này, phản ứng PCR cũng tìm thấy DNA của vi khuẩn gây bệnh.
Bên cạnh đó, nếu kết quả xét nghiệm bình thường thì vẫn sẽ có trường hợp âm tính giả, tức là bị nhiễm vi khuẩn bệnh Lyme nhưng không biểu hiện trên kết quả xét nghiệm. Những trường hợp này thường gặp với xét nghiệm PCR vì cơ thể chưa tạo được kháng thể chống lại vi khuẩn gây bệnh và thời gian nhiễm trùng ngắn nên chưa tìm được kháng thể. Nguyên nhân âm tính giả cũng có thể do nồng độ kháng thể trong mẫu máu được lấy quá thấp, hoặc bệnh nhân không được điều trị hợp lý trong thời gian đầu bị nhiễm trùng nên không tìm được kháng thể với vi khuẩn khi làm xét nghiệm bệnh Lyme.
Tương tự, cũng sẽ có trường hợp dương tính giả do xét nghiệm kiểm tra tìm thấy kháng thể với một số loại vi khuẩn khác như giang mai hoặc virus, hoặc đó là phản ứng tự miễn của cơ thể trong một số bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, Lupus ban đỏ...
Xét nghiệm bệnh Lyme là một trong những xét nghiệm có giá trị cao trong việc chẩn đoán và tìm ra bệnh Lyme. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm cũng có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố như nhiễm vi khuẩn khác, nồng độ lipid máu, nồng độ kháng thể trong máu... nên bệnh nhân cần tìm đến những cơ sở y tế có chuyên môn cao cũng như uy tín để được thực hiện và phân tích kết quả xét nghiệm một cách chính xác nhất.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
XEM THÊM
