Viêm đại tràng là một loại bệnh có thể gây ra những giai đoạn đau bụng dữ dội, tiêu chảy và chán ăn. Vì vậy, viêm đau đại tràng nên ăn gì là vấn đề mà người bệnh cần nắm rõ để kiểm soát triệu chứng.
1. Viêm đại tràng nên ăn gì?
Chế độ ăn uống cho bệnh nhân viêm đại tràng có thể chứa nhiều tác nhân tiềm ẩn, vì người bị viêm đại tràng khó có thể biết ăn gì là an toàn. Một số chất dinh dưỡng, chẳng hạn như chất xơ, có thể khó tiêu hóa khi bệnh nhân đang ở giai đoạn bùng phát bệnh. Bệnh nhân có thể ăn các thức ăn khác khi ở giai đoạn thuyên giảm nhưng lại thấy chúng gây khó chịu khi xuất hiện các triệu chứng.
Thực phẩm gây ra các triệu chứng sẽ khác nhau ở mỗi người bệnh. Trong giai đoạn bùng phát, thực phẩm tốt nhất là thực phẩm cung cấp đủ lượng chất dinh dưỡng mà không làm các triệu chứng trở nên xấu hơn. Tham khảo ý kiến bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để xác định các loại thực phẩm nên ăn trong thời gian bùng phát.
Một số loại thực phẩm mà bệnh nhân viêm đại tràng nên ăn bao gồm:
- Quả táo: Đây là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng tốt. Tuy nhiên, hàm lượng chất xơ và đường fructose cao trong quả táo có thể khiến bạn khó tiêu hóa trong thời kỳ bùng phát;
- Cá hồi: Cá hồi cung cấp nhiều axit béo Omega-3, có lợi cho sức khỏe ngoài đường tiêu hóa;
- Quả bí: Bí đao hấp thu tốt bệnh nhân viêm đại tràng. Tuy nhiên, trong thời gian bùng phát, một số loại bí chứa nhiều chất xơ có thể khiến bệnh nhân khó tiêu;
- Quả bơ: Đây là loại quả giàu chất dinh dưỡng và chất béo có lợi cho sức khỏe mà người bệnh viêm đau đại tràng nên ăn;
- Một số thực phẩm lên men: bao gồm sữa chua, có chứa lợi khuẩn hoạt động. Các vi khuẩn "tốt" trong những thực phẩm có thể hỗ trợ tiêu hóa;
- Bột yến mạch ăn liền: Bột yến mạch ăn liền không có thêm hương liệu sẽ dễ tiêu hóa hơn một chút so với các dạng ngũ cốc và yến mạch khác;
- Ngũ cốc tinh chế: Tốt nhất người bệnh viêm đại tràng nên ăn bánh mì và ngũ cốc làm từ ngũ cốc tinh chế. Ngũ cốc nguyên hạt thường khó tiêu hóa hơn ở bệnh nhân viêm đại tràng. Một số loại bánh mì và các sản phẩm ngũ cốc được bổ sung thêm các khoáng chất và vitamin có lợi cho sức khỏe;
- Trứng: Cung cấp một số chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm cả việc bổ sung omega-3. Trứng thường dễ tiêu hóa nên rất tốt cho chế độ ăn khi bị viêm đại tràng;
- Bổ sung nhiều nước: Những người mắc các bệnh như viêm đại tràng cần uống thêm nhiều nước, vì tiêu chảy có thể dẫn đến mất nước. Tránh sử dụng ống hút vì có thể dẫn đến nuốt phải không khí và gây đầy hơi.
2. Các thực phẩm cần tránh khi bị viêm đại tràng
Thực phẩm mà người bệnh dùng có mối liên quan, tác động đến thời điểm giai đoạn bùng phát của bệnh xảy ra. Chế độ ăn sẽ khác nhau ở mỗi người vì không phải tất cả mọi người đều sẽ phản ứng giống nhau đối với một loại thực phẩm cụ thể.
Một số loại thực phẩm sau đây được bác sĩ xác định là tác nhân tiềm ẩn làm nặng hơn bệnh viêm đại tràng. Bao gồm:
- Caffeine: Mặc dù không có nhiều dữ liệu về tác động của caffeine đối với các triệu chứng viêm đại tràng, nhưng trong một cuộc khảo sát năm 2013 với 442 người bị viêm đại tràng đã phát hiện ra rằng 22% số người mắc bệnh cho biết caffeine làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Caffeine là thành phần của cà phê, trà, soda và socola.
- Các sản phẩm từ sữa: Mặc dù đây không phải tất cả những người bị viêm đại tràng xuất hiện triệu chứng nặng hơn khi dùng sữa, nhưng những người không dung nạp lactose nên tránh dùng sữa.
- Rượu: có thể gây tiêu chảy ở một vài người bệnh.
- Đồ uống có ga: Một số loại nước ngọt và bia có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và gây đầy hơi. Nhiều đồ uống có ga cũng chứa đường, caffein hoặc chất làm ngọt nhân tạo, góp phần làm gia tăng các triệu chứng.
- Thực phẩm giàu chất xơ: như trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, quả mọng, đậu Hà Lan và các loại đậu. Nếu tiêu thụ với số lượng lớn gây ra đau bụng, chướng khí và làm tăng số lần đi ngoài.
- Bỏng ngô: Bệnh nhân viêm đại tràng thường khó tiêu hóa thực phẩm này, tương tự như các loại hạt và quả hạch khác.
- Khoai tây: Có chứa glycoalkaloids, làm phá vỡ tính toàn vẹn của màng tế bào của ruột. Những chất này có trong vỏ và khoai tây chiên nhiều hơn khoai tây nướng hoặc luộc.
- Thực phẩm có chứa lưu huỳnh hoặc sulfit: Sản sinh nhiều khí gây nên tình trạng chướng bụng. Một số loại thực phẩm này bao gồm bia, rượu, hạnh nhân, rượu táo, đậu nành, bánh mì, đậu phộng, nho khô và các loại thịt chế biến sẵn.
- Thịt mỡ: Trong giai đoạn bùng phát, đường ruột không hấp thụ hết chất béo từ thịt, điều này làm cho các triệu chứng trầm trọng hơn.
- Các loại hạt: Chúng có thể gây đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy. Khi người bệnh đang trong giai đoạn bùng phát, ngay cả với một lượng nhỏ cũng có thể gây ra các triệu chứng.
- Đường fructose: Cơ thể của người bị viêm đại tràng thường không có khả năng hấp thụ tốt lượng đường fructose như bình thường, sử dụng sẽ gây ra đầy hơi và tiêu chảy. Kiểm tra thành phần của một số thực phẩm như nước trái cây, mật ong và mật đường trước khi sử dụng vì tất cả đều chứa fructose.
- Rau củ quả chưa nấu chín: Đây là những thực phẩm thường chứa nhiều chất xơ, khó tiêu hóa trong thời gian bùng phát, gây đầy hơi, chướng bụng và đau quặn bụng. Những người bị viêm đại tràng nên ăn rau đã nấu chín sẽ tốt hơn so với ăn sống.
- Thực phẩm cay: Đối với những người bị viêm đại tràng, thức ăn cay và nóng có thể gây khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm triệu chứng giai đoạn bùng phát.
- Gluten: Đây là một thành phần của lúa mì và lúa mạch.
- Chất nhũ hóa thực phẩm: Chúng bao gồm carboxymethylcellulose và polysorbate-80, được các nhà sản xuất thêm vào nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
3. Lưu ý trong chế độ ăn dành cho người bị viêm đau đại tràng
Cách tốt nhất là ghi chép lại các thực phẩm đã sử dụng, phản ứng của cơ thể với các thực phẩm đó (chẳng hạn như dung nạp tốt hay làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh). Điều này giúp cho người bệnh chọn lựa thực phẩm an toàn để sử dụng.
Chế độ ăn dành cho từng người bị viêm đau đại tràng sẽ khác nhau. Một chế độ ăn của người bệnh nên chú ý đến các điểm sau:
- Ăn những thực phẩm không làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.
- Tránh các thực phẩm cụ thể đã biết là tác nhân làm các triệu chứng trầm trọng hơn.
- Chia làm các bữa ăn nhỏ, 4-6 bữa mỗi ngày. Dùng kỹ thuật nấu ăn đơn giản bao gồm nướng, luộc, nướng và hấp để chế biến thức ăn.
- Chế độ dinh dưỡng cân bằng: Một trong những biến chứng đối với người bị viêm đại tràng là dinh dưỡng không đủ do dung nạp thức ăn hạn chế. Người bệnh nên tìm cách thay đổi cách chế biến thực phẩm hơn là tránh để không làm mất đi các lợi ích dinh dưỡng từ thực phẩm đó. Ví dụ, gọt vỏ hoặc nấu chín trái cây hoặc rau củ giúp dễ dung nạp hơn.
- Thực phẩm bổ sung: Bệnh nhân có thể cần phải bù đắp cho sự thiếu hụt dinh dưỡng do không dung nạp một số thực phẩm chứa thành phần dinh dưỡng quan trọng. Trong trường hợp này, họ có thể dùng thực phẩm bổ sung chất dinh dưỡng. Nói chuyện với bác sĩ về việc lựa chọn thực phẩm bổ sung vì nhu cầu cá nhân sẽ khác nhau.
- Lập kế hoạch cho bữa ăn một cách cụ thể: Điều này phải tính đến chế độ làm việc và nên bao gồm cả đồ ăn nhẹ. Việc lập kế hoạch cho bữa ăn càng tốt thì khả năng người bệnh tránh những thức ăn làm trầm trọng thêm các triệu chứng của họ càng cao.
- Hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng: Vì các chuyên gia sẽ đưa ra lời khuyên về việc cân bằng chế độ ăn uống hoặc đề xuất các lựa chọn thực phẩm thay thế tốt hơn, khi mà người bệnh không thể quyết định được.
Cách tốt nhất là ghi chép lại các thực phẩm đã sử dụng, phản ứng của cơ thể với các thực phẩm đó (chẳng hạn như dung nạp tốt hay làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh). Điều này giúp cho người bệnh chọn lựa thực phẩm an toàn để sử dụng.
Chế độ ăn dành cho từng người bị viêm đau đại tràng sẽ khác nhau. Một chế độ ăn của người bệnh nên chú ý đến các điểm sau:
- Ăn những thực phẩm không làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh.
- Tránh các thực phẩm cụ thể đã biết là tác nhân làm các triệu chứng trầm trọng hơn.
- Chia làm các bữa ăn nhỏ, 4-6 bữa mỗi ngày. Dùng kỹ thuật nấu ăn đơn giản bao gồm nướng, luộc, nướng và hấp để chế biến thức ăn.
- Chế độ dinh dưỡng cân bằng: Một trong những biến chứng đối với người bị viêm đại tràng là dinh dưỡng không đủ do dung nạp thức ăn hạn chế. Người bệnh nên tìm cách thay đổi cách chế biến thực phẩm hơn là tránh để không làm mất đi các lợi ích dinh dưỡng từ thực phẩm đó. Ví dụ, gọt vỏ hoặc nấu chín trái cây hoặc rau củ giúp dễ dung nạp hơn.
- Thực phẩm bổ sung: Bệnh nhân có thể cần phải bù đắp cho sự thiếu hụt dinh dưỡng do không dung nạp một số thực phẩm chứa thành phần dinh dưỡng quan trọng. Trong trường hợp này, họ có thể dùng thực phẩm bổ sung chất dinh dưỡng. Nói chuyện với bác sĩ về việc lựa chọn thực phẩm bổ sung vì nhu cầu cá nhân sẽ khác nhau.
- Lập kế hoạch cho bữa ăn một cách cụ thể: Điều này phải tính đến chế độ làm việc và nên bao gồm cả đồ ăn nhẹ. Việc lập kế hoạch cho bữa ăn càng tốt thì khả năng người bệnh tránh những thức ăn làm trầm trọng thêm các triệu chứng của họ càng cao.
- Hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng: Vì các chuyên gia sẽ đưa ra lời khuyên về việc cân bằng chế độ ăn uống hoặc đề xuất các lựa chọn thực phẩm thay thế tốt hơn, khi mà người bệnh không thể quyết định được.
Bạn cần thận trọng trong vấn đề ăn uống hằng ngày khi bị viêm đại tràng. Điều quan trọng là bệnh nhân viêm đại tràng nên ăn những thực phẩm cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết và tránh những thực phẩm sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Kiểm soát tình trạng bệnh và giảm tần suất các đợt bùng phát bằng cách uống đủ nước và ăn các loại protein, thực phẩm giàu chất xơ, trái cây và rau quả nhiều màu sắc.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
