Viêm đại tràng co thắt là bệnh lý ảnh hưởng gây rối loạn chức năng của đại tràng mà không gây ra bất kỳ tổn thương thực thể nào trên cơ quan này. Các biểu hiện của bệnh rất đa dạng từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Các triệu chứng thường gặp của bệnh là những cơn đau quặn bụng thường xuyên, đại tiện thất thường, gây khó chịu cho người bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm đại tràng co thắt là bệnh như thế nào?
Viêm đại tràng co thắt (hội chứng ruột kích thích) là một bệnh lý gây rối loạn cơ năng của ruột già, không gây ra tổn thương thực thể. Triệu chứng của bệnh thường kéo dài, mãn tính và tái phát nhiều lần.
Tình trạng này thường gặp hơn ở phụ nữ so với nam giới và thường xuất hiện độ tuổi từ 20 đến 50. Bên cạnh đó, bệnh được coi là lành tính do không gây ra tổn thương vật lý.
Mặc dù vậy, quá trình điều trị triệt để bệnh vẫn là một thách thức. Hiện nay, phương pháp điều trị chính là sử dụng thuốc phối hợp với điều chỉnh lối sống lành mạnh, nhằm kiểm soát và giảm các triệu chứng, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng viêm đại tràng co thắt gây ra những tác động tiêu cực đến hiệu suất lao động, sinh hoạt hàng ngày, học tập và giấc ngủ của người bệnh. Nếu không được kiểm soát kịp thời, người bệnh có khả năng gặp phải tình trạng suy nhược cơ thể, sụt cân và tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Hiện tại, nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được xác định chính xác. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
- Rối loạn cảm giác trong hệ thống thần kinh giữa ruột và não, dẫn đến tăng độ mẫn cảm của ruột.
- Các thụ thể cảm nhận trong đại tràng hoạt động không ổn định và bất thường.
- Tâm lý lo lắng, rối loạn cảm xúc, và căng thẳng trong công việc.
- Rối loạn nội tiết tố, đặc biệt phổ biến ở phụ nữ.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh, ăn nhiều thực phẩm khó tiêu hoặc chứa nhiều dầu mỡ.
- Sử dụng nhiều rượu, bia, thuốc lá, ma túy và các chất kích thích khác.
3. Triệu chứng đại tràng co thắt
Triệu chứng đại tràng co thắt rất đa dạng với nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường kéo dài, mãn tính và tái phát nhiều lần. Một số dấu hiệu đặc trưng bao gồm đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
Khi mắc bệnh viêm đại tràng co thắt, người bệnh thường gặp các triệu chứng sau:
- Táo bón hoặc tiêu chảy.
- Trong một số trường hợp, táo bón và tiêu chảy xen kẽ nhau.
- Cảm giác khó chịu và căng bụng liên tục.
- Đau ở vùng bụng giữa.
- Cảm giác không thoải mái khi đi tiểu, tiểu không hết.
- Bụng đầy hơi.
- Chán ăn.
- Phân mềm, lỏng và có lẫn chất nhầy.
Khi các dấu hiệu này xuất hiện ít nhất 3 ngày mỗi tháng và kéo dài liên tục trong 6 tháng, người bệnh có thể được chẩn đoán mắc bệnh viêm đại tràng co thắt. Ba đặc điểm điển hình của bệnh lý này, bao gồm: dai dẳng, mãn tính và tái phát.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phần lớn các trường hợp viêm đại tràng co thắt được phát hiện ở mức độ nhẹ đến trung bình trong quá trình khám bệnh. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể gặp những triệu chứng nặng hơn như:
- Suy nhược cơ thể, sụt cân.
- Thiếu máu do giảm hấp thu sắt và dinh dưỡng.
- Tâm trạng lo lắng, căng thẳng quá mức.
Bên cạnh đó, bệnh có khả năng nghiêm trọng khi có các triệu chứng sau:
- Xuất huyết trực tràng.
- Tiêu chảy vào ban đêm.
- Gặp khó khăn khi nuốt thức ăn.
- Cơ thể thiếu máu do thiếu sắt.
- Sụt cân mà không rõ nguyên nhân.
- Nôn mửa nhiều.
- Đi đại tiện nhiều lần trong một ngày hoặc gặp khó khăn, không thể đại tiện trong nhiều ngày liên tiếp.
- Đau bụng thường xuyên, cơn đau quặn thắt, không thuyên giảm.
Khi gặp những dấu hiệu này, người bệnh cần thăm khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
4. Đối tượng mắc bệnh
Viêm đại tràng co thắt có khả năng xảy ra cao ở những nhóm đối tượng sau đây:
- Bệnh thường xuất hiện trước tuổi 40.
- Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi nam giới
- Nếu trong gia đình có người mắc bệnh đường ruột, các thành viên khác cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.
- Những người thường xuyên gặp phải lo lắng, căng thẳng, áp lực công việc và cuộc sống kéo dài có nguy cơ mắc bệnh cao.
5. Một số xét nghiệm chẩn đoán viêm đại tràng co thắt
Bệnh lý đại tràng co thắt cần được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám và đánh giá kỹ lưỡng nhằm loại trừ khả năng mắc các bệnh lý ác tính hoặc nguy hiểm của hệ tiêu hóa.
Ngày nay, với sự phát triển của y học, các xét nghiệm đã trở thành công cụ hữu hiệu trong quá trình theo dõi và loại trừ những bệnh lý nguy hiểm như nhiễm khuẩn đường ruột, ung thư đại tràng, bệnh viêm đại tràng xuất huyết mãn tính,...
Các xét nghiệm như nội soi trực tràng hoặc đại tràng, xét nghiệm phân, và sinh thiết mô học,...đóng vai trò quan trọng trong quá chẩn đoán chính xác bệnh viêm đại tràng co thắt.
6. Điều trị bệnh
Để kiểm soát viêm đại tràng co thắt, người bệnh cần tập trung vào quá trình loại bỏ các yếu tố nguy cơ như chế độ ăn uống cân đối, duy trì lối sống lành mạnh, giảm căng thẳng, lo lắng và mệt mỏi.
6.1. Tạo thói quen ăn uống lành mạnh, hợp lý
Một số thực phẩm giúp nhuận tràng và cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng mà người bệnh nên sử dụng bao gồm:
- Bột yến mạch.
- Thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng và sữa không chứa lactose.
- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
- Sữa chua có thể hỗ trợ vi khuẩn đường ruột.
- Ăn nhiều rau củ và trái cây để bổ sung chất xơ và vitamin.
- Hạn chế các thực phẩm chứa Sorbitol, thức ăn nhiều dầu mỡ và thức uống có cồn.
6.2. Giảm căng thẳng, stress
Để ngăn ngừa và giảm triệu chứng viêm đại tràng co thắt, quá trình giảm căng thẳng và lo âu đóng vai trò rất quan trọng. Người bệnh có khả năng thực hiện các biện pháp sau:
- Hít thở sâu giúp làm dịu tâm trạng và tạo cảm giác thư giãn, đồng thời cũng kích thích nhu động của ruột hoạt động tốt hơn.
- Tập thể dục, yoga, thiền...
6.3. Điều trị bằng thuốc
Trong trường hợp xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ cân nhắc kê đơn các loại thuốc nhằm điều trị những triệu chứng này như sau:
- Thuốc chống co thắt đại tràng nhằm giảm bớt cơn co thắt và quặn đau ở bụng.
- Thuốc nhuận tràng có tác dụng giảm táo bón và ổn định chức năng nhu động ruột.
- Thuốc chống trầm cảm được sử dụng để ổn định tâm lý cho bệnh nhân.
- Thuốc cầm tiêu chảy giúp làm chậm quá trình co bóp của cơ ruột và kiểm soát tiêu chảy.
7. Phòng ngừa viêm đại tràng co thắt
- Tăng cường ăn những thực phẩm giàu đạm, dễ tiêu như sữa, cá, thịt nạc, và sữa chua.
- Thêm vào chế độ ăn nhiều rau xanh để hỗ trợ hệ tiêu hoá hoạt động tốt hơn.
- Uống đủ nước mỗi ngày và bổ sung muối khoáng cùng các loại vitamin cần thiết cho cơ thể.
- Giảm thiểu sử dụng rượu bia và các chất kích thích, cũng như tránh xa thức ăn cay nóng.
- Giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ và thoải mái.
- Thường xuyên tập thể dục và thể thao để tăng cường sức đề kháng.
8. Thực đơn cho người bệnh
Khi gặp vấn đề về táo bón, bệnh nhân cần bổ sung chất xơ để tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có lợi trong ruột phát triển.
Các bác sĩ thường khuyến khích người bệnh tiêu thụ khoảng 10-25 gram chất xơ hòa tan mỗi bữa ăn. Các nguồn thực phẩm giàu chất xơ hòa tan mà người bệnh nên chú ý bao gồm rau củ non mềm (như rau mồng tơi, rau lang, khoai lang), chuối, khoai tây, bơ, đu đủ, cám gạo, yến mạch, gạo lứt, cà rốt, đậu Hà Lan, táo, hoa quả thuộc họ cam quýt, …
Người mắc viêm đại tràng co thắt nên tập trung ăn các loại thịt nạc từ gia súc, gia cầm và cá đồng… Hơn nữa, khi ăn, người bệnh cần ăn chậm nhai kỹ để tránh nuốt phải không khí, giúp giảm triệu chứng đầy hơi, khó chịu ở vùng bụng, và căng thẳng đột ngột của hệ tiêu hóa. Từ đó, người bệnh có thể hạn chế quá trình co bóp của ruột, giảm số lần đi tiêu và cảm giác đau.
Viêm đại tràng co thắt là một bệnh lý đa dạng về triệu chứng và có khả năng tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng đến tâm lý và hoạt động hàng ngày của người bệnh. Nếu gặp bất kỳ dấu hiệu viêm đại tràng cấp tính nào, mọi người hãy ngay lập tức đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
