Các cách chữa ho trào ngược dạ dày là những kiến thức cần biết vì khi người bệnh bị trào ngược dạ dày thì axit từ dạ dày có thể trào lên tới thực quản, gây kích thích niêm mạc tại chỗ và gây ra tình trạng ho kéo dài rất khó chịu. Do đó, việc áp dụng các cách giảm triệu chứng ho do trào ngược dạ dày là cần thiết để cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bài viết được viết dưới sự huớng dẫn chuyên môn bởi các bác sĩ Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
1. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là gì?
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hay còn gọi là GERD (Gastroesophageal reflux disease) trong tiếng Anh, là một rối loạn tiêu hóa bắt nguồn từ cơ thắt thực quản dưới. Đây là một vòng cơ nằm ở ranh giới giữa thực quản và dạ dày.
Trong hệ thống hoạt động bình thường của hệ tiêu hóa, cơ thắt thực quản dưới mở ra để thức ăn đi từ thực quản vào dạ dày, sau đó đóng lại để ngăn chặn thức ăn và axit dạ dày di chuyển ngược lên thực quản.
Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi cơ thắt thực quản dưới bị yếu hoặc giãn không đúng lúc, khiến dịch dạ dày chảy ngược vào thực quản. Điều này gây ra các triệu chứng liên quan đến đường tiêu hóa, khoang miệng, họng và đường hô hấp, chẳng hạn như cảm giác nóng rát ở ngực, ợ nóng, ợ chua. Các tình trạng thường xuất hiện sau khi ăn và nặng hơn vào ban đêm. Ngoài ra, các triệu chứng khác như đau ngực, khó nuốt, ho nhiều, viêm thanh quản, hen suyễn mới phát hoặc trở nên nghiêm trọng hơn và rối loạn giấc ngủ.
Tình trạng ợ nóng hoặc khó tiêu do axit dạ dày gây ra phổ biến ở nhiều người, bao gồm cả phụ nữ mang thai và trẻ em. Đa số các trường hợp, trào ngược dạ dày thực quản có thể được cải thiện thông qua chế độ ăn uống và thay đổi lối sống. Dù vậy, một số người có thể cần sử dụng thuốc trong thời gian dài hoặc thậm chí phải phẫu thuật.
2. Vì sao trào ngược dạ dày thực quản lại gây ho nhiều?
Ho mãn tính thường được định nghĩa là ho nhiều, kéo dài trong 8 tuần hoặc có thể lâu hơn. Trong các nguyên nhân gây ho mãn tính, bệnh nhân nên xem xét khả năng là do axit dạ dày trào vào thực quản trong bệnh cảnh của GERD.
Mặc dù ho mãn tính không phải là triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày, nhưng lại chiếm ít nhất 25% các trường hợp. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ này có thể lên đến 40%. Có giả thiết cho rằng ho mãn tính không chỉ do trào ngược axit gây ra mà còn làm tình trạng trào ngược axit trở nên tồi tệ hơn.
Vấn đề này được giải thích bằng hai cơ chế, đầu tiên, ho được cho là một hành động phản xạ khi có sự gia tăng axit từ dạ dày đi vào thực quản nhằm bảo vệ đường thở. Cơ chế thứ hai cho rằng, dịch trào ngược di chuyển lên và ra khỏi thực quản, với những giọt nhỏ axit dạ dày rơi vào cổ họng, gây kích thích ho. Loại này được gọi là trào ngược thanh quản. Không những thế, khi axit dạ dày tiếp xúc với dây thanh âm và cổ họng, có thể gây viêm dẫn đến các triệu chứng như khàn tiếng, cảm giác có gì đó bị mắc kẹt trong cổ họng hay viêm họng, viêm amidan kéo dài.
Cần thừa nhận rằng, có sự liên hệ giữa ho mãn tính và trào ngược dạ dày thực quản. Ho kéo dài là một vấn đề phổ biến và một người có thể đồng thời mắc cả trào ngược dạ dày thực quản và các bệnh lý khác như hen suyễn, nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phế quản, hoặc các yếu tố như hút thuốc lá, sử dụng thuốc hạ áp thuộc nhóm ức chế men chuyển. Ngoài ra, bệnh nhân cần chữa ho trào ngược dạ dày đúng cách và kịp thời để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Trắc nghiệm: Làm thế nào để bảo vệ lá gan khỏe mạnh?
Làm test trắc nghiệm kiểm tra hiểu biết về gan có thể giúp bạn nhận thức rõ vai trò quan trọng của gan, từ đó có các biện pháp bảo vệ gan để phòng ngừa bệnh tật.
3. Chẩn đoán ho mãn tính và trào ngược dạ dày thực quản như thế nào?
Để chẩn đoán mối liên quan giữa trào ngược dạ dày thực quản và ho mãn tính, các bác sĩ sẽ khai thác chi tiết tiền sử bệnh lý và đánh giá các triệu chứng của từng cá nhân. Việc chẩn đoán ho mãn tính có thể khó khăn hơn ở những người không kèm theo triệu chứng ợ nóng.
Bên cạnh đó, cách tốt nhất để chẩn đoán trào ngược dạ dày là theo dõi pH trong lòng thực quản liên tục trong 24 giờ. Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách đặt đầu dò qua mũi vào thực quản. Người bệnh vẫn ăn uống và sinh hoạt như bình thường, kể cả đi lại, nằm ngồi. Khi có dòng trào ngược axit lên thực quản, cảm biến sẽ ghi nhận lại tần suất. Do là một thủ thuật phức tạp cần thực hiện tại bệnh viện, xét nghiệm này ít được sử dụng hơn so với các chẩn đoán lâm sàng, vốn chỉ cần dựa trên các triệu chứng và tiền sử bệnh của từng trường hợp.
Ngoài ra, việc chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản còn dựa trên kinh nghiệm khi cho bệnh nhân được điều trị thử nghiệm với thuốc ức chế bơm proton (PPIs), đây là một trong các loại thuốc điều trị trào ngược dạ dày thực quản. Nếu các triệu chứng ho được cải thiện đồng thời trong thời gian này, điều này có thể giúp nhận định là tình trạng ho nhiều này là có liên quan đến vấn đề trào ngược dạ dày.
4. Các cách chữa ho trào ngược dạ dày tại nhà
4.1. Chế độ ăn uống hợp lý
Một trong những cách chữa ho trào ngược dạ dày hiệu quả là xây dựng chế độ ăn khoa học và lựa chọn những loại thực phẩm phù hợp. Những loại thực phẩm nên tiêu thụ và không nên như:
4.1.1. Thực phẩm nên ưu tiên
Thực phẩm giàu chất xơ: Trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt… giúp thức ăn di chuyển qua đường tiêu hóa dễ dàng hơn, từ đó giảm áp lực lên dạ dày và thực quản.
Thực phẩm ít chất béo: Thịt nạc, cá, trứng… giúp giảm nguy cơ trào ngược dạ dày.
Thực phẩm ít axit: Chuối, khoai lang, sữa chua… là những thực phẩm chữa ho trào ngược dạ dày hiệu quả.
Thực phẩm có tính kiềm: Ngoài ít axit thì chuối, khoai lang và sữa chua còn là có tính kiềm giúp trung hòa axit dạ dày.
4.1.2. Thực phẩm nên hạn chế
Bệnh nhân bị ho do trào ngược dạ dày nên tránh tiêu thụ các thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ, chiên xào. Các thực phẩm như bưởi , cam, chanh,.. có tính axit cao kích thích niêm mạc thực quản dẫn đến ho. Ngoài ra, rượu bia,cà phê và soda làm tăng axit dạ dày, từ đó tăng nguy cơ trào ngược.
4.2. Tập thể dục thường xuyên
Bệnh nhân nên tập thể dục tối thiểu 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần giúp tăng cường lưu thông máu, giảm tình trạng căng thẳng và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, từ đó giảm nguy cơ mắc trào ngược dạ dày.
4.3. Quản lý căng thẳng
Tình trạng căng thẳng và áp lực khiến cho axit dạ dày tiết nhiều hơn, điều này làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày. Người bệnh cần ngủ đủ giấc, tập thể dục, tham gia các hoạt động giúp thư giãn tinh thần hoặc nhờ đến sự giúp đỡ của các chuyên gia tâm lý.
4.4. Sử dụng trà thảo dược chữa ho trào ngược dạ dày
Một số loại trà thảo dược có tác dụng giảm ho và viêm họng hiệu quả. Bệnh nhân có thể sử dụng những loại trà này để chữa ho trào ngược dạ dày như: Trà gừng, trà bạc hà và trà chanh mật ong.
5. Phòng ngừa ho nhiều do trào ngược dạ dày thực quản
Một số thay đổi lối sống như mặc quần áo rộng, ăn chậm rãi và bỏ hút thuốc có thể giúp giảm bớt tình trạng ho mạn tính do trào ngược dạ dày hiệu quả, đặc biệt là những người có triệu chứng nhẹ đến trung bình. Theo đó, những người bị ho mãn tính do trào ngược axit có thể thử thực hiện các thay đổi lối sống sau đây để cải thiện tình trạng của mình:
- Duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) khỏe mạnh: Điều này có thể giảm áp lực lên dạ dày, hạn chế lượng axit dạ dày bị đẩy lên thực quản.
- Mặc quần áo rộng: Giúp giảm áp lực lên dạ dày một cách gián tiếp.
- Ngừng hút thuốc: Người hút thuốc có nguy cơ cao mắc trào ngược dạ dày thực quản.
- Ăn chậm và tránh ăn quá nhiều: Bữa ăn lớn có thể làm giảm chức năng đóng kín của cơ thắt thực quản dưới, dẫn đến axit dạ dày dâng lên thực quản.
- Không nằm ngay sau khi ăn: Nên đợi khoảng 3 giờ sau bữa ăn để dịch trong dạ dày được tiêu hóa bớt trước khi nằm xuống.
- Kê cao đầu giường: Những người bị trào ngược dạ dày thực quản vào ban đêm có thể nâng cao đầu giường để giảm lượng axit vào thực quản.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Hạn chế các thực phẩm và đồ uống kích hoạt trào ngược axit như rượu, cafein, sôcôla, cam quýt, thức ăn chua, cay, bạc hà, tỏi, hành, thực phẩm chiên xào và thực phẩm giàu chất béo.
Nói tóm lại, ho nhiều đôi khi là một triệu chứng âm thầm của chứng trào ngược dạ dày thực quản. Nếu không chữa ho trào ngược dạ dày đúng cách có thể ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày. Vì vậy, khi bị ho kéo dài, cần thăm khám để tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời, tránh để bệnh kéo dài gây ra các biến chứng khó kiểm soát.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
