Xì hơi nhiều và nặng mùi có thể là dấu hiệu báo báo nhiều vấn đề về sức khỏe. Thông thường, xì hơi không ảnh hưởng gì tới sức khoẻ của người bệnh. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp việc xì hơi nhiều là dấu hiệu của một số vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là khi xì hơi liên tục và nặng mùi. Vậy đây là dấu hiệu của bệnh gì?
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tổng quan về tình trạng xì hơi
Xì hơi hay còn gọi là trung tiện trong Đông y, là quá trình cơ thể thải khí ra ngoài. Trong dân gian, hiện tượng này còn được gọi là đánh rắm hay thả bom. Khi xì hơi, hậu môn sẽ mở ra để thoát khí, có thể kèm theo âm thanh và mùi tùy trường hợp.
Trung bình, một người xì hơi khoảng 5 đến 15 lần mỗi ngày, với tổng lượng khí thải ra khỏi cơ thể khoảng 0,5 lít. Điều này giúp cơ thể đào thải các loại khí sản sinh trong ruột (do vi khuẩn phân hủy thức ăn), cũng như lượng không khí tích tụ (do quá trình ăn uống và nói chuyện).
Đây là một hiện tượng sinh lý bình thường của một cơ thể khỏe mạnh, đồng thời phản ánh tình trạng của hệ tiêu hóa. Tuy nhiên nếu xì hơi nhiều, có mùi nặng và kéo dài thì người bệnh cần lưu ý và theo dõi.
2. Nguyên nhân gây xì hơi nhiều và nặng mùi
Hơn 90% lượng khí mà người bệnh xì hơi hàng ngày chứa CO2, nitơ, hydro và oxi. Những loại khí này hoàn toàn không mang bất kỳ mùi nào. Nguyên nhân chính khiến người bệnh xì hơi nhiều và nặng mùi là các loại khí khác, đặc biệt là các loại khí có hợp chất chứa amoniac hoặc lưu huỳnh. Các loại khí này được hình thành trong cơ thể khi người bệnh hấp thụ các loại thực phẩm sau:
2.1 Thực phẩm có chứa lưu huỳnh
Thịt đỏ, trứng, hành, tỏi, phô mai, các loại hạt, bia rượu hay trái cây khô là những thực phẩm chứa nhiều lưu huỳnh. Khi các loại thực phẩm này đi vào bên trong cơ thể sẽ được hệ tiêu hoá hấp thu, sau đó hình thành nên các hợp chất có chứa lưu huỳnh.
Các hợp chất này được chuyển hóa thành dạng khí sẽ có mùi hôi tương tự như mùi trứng thối do có chứa hydrogen sulfide.
2.2 Thực phẩm chứa tinh bột khó tiêu hoá
Một số thực phẩm chứa tinh bột khó tiêu hoá (raffinose) và có khả năng lên men (FODMAPs) như súp lơ xanh, bắp cải, cải brussels, các loại đậu hay cải xoăn sẽ không được hấp thu bởi ruột non. Thay vào đó, các vi khuẩn ở ruột già sẽ lên men các thực phẩm này, tạo ra khí metan gây ra mùi hôi khó chịu.
2.3 Thói quen sinh hoạt gây xì hơi nhiều và nặng mùi
Một số thói quen sinh hoạt không tốt cũng gây ra tình trạng xì hơi nhiều và nặng mùi. Ví dụ như:
- Uống nhiều nước ngọt có gas.
- Tiêu thụ nhiều đồ ăn nhanh.
- Người có thói quen ăn kẹo cao su.
- Stress hoặc căng thẳng kéo dài.
2.4 Khi đi máy bay
Khi đi máy bay, mọi người sẽ ở độ cao cao hơn nhiều so với mặt nước biển. Vì thế, lượng khí trong cơ thể sẽ có hiện tượng nở ra, từ đó có thể khiến chúng ta đầy hơi và xì hơi nhiều, nặng mùi.
2.5 Thuốc gây xì hơi nhiều và nặng mùi
Một số loại thuốc có thể khiến cho người bệnh xì hơi nhiều và nặng mùi, có thể kể đến như:
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID).
- Thuốc kháng axit.
- Thuốc điều trị tiêu chảy.
- Thuốc nhuận tràng trị táo bón.
- Thuốc trị nấm.
- Thuốc hạ mỡ máu thuộc nhóm statin.
- Hoá trị ung thư.
- Vitamin tổng hợp và thực phẩm chức năng cung cấp chất xơ.
3. Xì hơi nhiều và nặng mùi là bệnh gì?
Không chỉ sinh hoạt và thói quen ăn uống gây ra tình trạng này, có một số bệnh lý cũng khiến người bệnh xì hơi nhiều và có mùi. Đây có thể là triệu chứng của một vài tình trạng bệnh lý như:
3.1 Táo bón
Táo bón, đặc biệt là khi táo bón kéo dài là nguyên nhân rất thường gặp khiến người bệnh xì hơi nặng mùi và liên tục. Điều này là do phân tích tụ nhiều trong ruột mà không thể đi ra ngoài, từ đó phân tiếp tục bị các vi khuẩn trong ruột già phân huỷ và giải phóng khí. Vì thế, càng bị táo bón nhiều, phân càng tích tụ lâu trong ruột và gây ra mùi càng nặng.
3.2 Không dung nạp lactose
Không dung nạp lactose là tình trạng khi ruột non không sản xuất đủ enzyme lactase, enzyme cần thiết để phân hủy lactose có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Khi bệnh nhân mắc tình trạng này tiêu thụ thực phẩm chứa lactose, chất này sẽ không được hấp thụ hoàn toàn ở ruột non.
Phần lactose dư thừa sẽ di chuyển xuống ruột già và được vi khuẩn lên men, tạo ra khí metan gây mùi hôi. Nếu sau khi uống sữa hoặc sử dụng sản phẩm từ sữa khoảng 30 phút đến 2 giờ mà gặp triệu chứng đau bụng, đầy hơi, xì hơi nhiều và có mùi hôi, đó có thể là dấu hiệu của tình trạng không dung nạp lactose.
3.3 Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Mất cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột cũng khiến bệnh nhân xì hơi nhiều và nặng mùi. Nếu người bệnh vừa kết thúc đợt điều trị bằng thuốc kháng sinh hoặc đang có chế độ ăn quá ít chất xơ và gặp phải tình trạng này, rất có thể bệnh nhân đã bị mất cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột.
Một tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột khác là hội chứng loạn khuẩn ruột non. Đây là tình trạng các vi khuẩn phát triển quá nhanh và tích tụ nhiều tại ruột non. Từ đó, việc hấp thụ dinh dưỡng của bệnh nhân bị cản trở, gây đầy hơi, khó tiêu và xì hơi nhiều, có mùi.
3.4 Bệnh Celiac
Bệnh Celiac là tình trạng mà cơ thể gặp vấn đề trong việc tiêu hoá gluten, một loại protein có nhiều trong lúa mạch, lúa mạch đen hay lúa mì. Khi mắc bệnh, cơ thể sẽ nhầm lẫn gluten và coi đây là một chất gây hại. Hệ miễn dịch sẽ tấn công gluten và khiến niêm mạc ruột non bị tổn thương.
Người mắc bệnh Celiac thường gặp phải tình trạng xì hơi nhiều và có mùi. Bên cạnh đó còn có các triệu chứng khác như tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, chướng bụng, đau vùng thượng vị, đau đầu, sụt cân, đau khớp, phát ban hay thiếu máu.
3.5 Hội chứng ruột kích thích gây xì hơi nhiều và nặng mùi
Hội chứng ruột kích thích có thể khiến người bệnh bị táo bón, đau bụng, tiêu chảy và đi kèm với tình trạng xì hơi nhiều, có mùi.
4. Cách điều trị
Nếu người bệnh thường xuyên xì hơi nhiều, có mùi nhưng không kèm theo triệu chứng nghiêm trọng, nguyên nhân có thể xuất phát từ chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt, sự mất cân bằng vi sinh đường ruột hoặc dị ứng thực phẩm. Trong trường hợp này, thay đổi thói quen sinh hoạt có thể giúp cải thiện tình trạng của bệnh nhân.
Một số phương pháp mà bệnh nhân có thể thực hiện gồm:
- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn chậm và nhai kỹ.
- Điều chỉnh chế độ ăn: Tăng cường chất xơ, tránh nước ngọt có ga, thức ăn nhiều đường, đồ ăn nhanh, đồ lên men hoặc thực phẩm giàu đạm, khó tiêu. Mọi người nên chọn các thực phẩm như thịt gà, thịt bò, cá hồi, khoai tây, bánh mì không chứa gluten, dưa chuột, cà tím, dâu tây, nho hay kiwi.
- Bổ sung thực phẩm giàu lợi khuẩn như sữa chua, yến mạch.
- Giữ tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng và có chế độ nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ tiêu hóa, giảm axit dạ dày.
- Tập thể dục thường xuyên.
Nếu xì hơi nhiều và nặng mùi đi kèm với những triệu chứng sau, bệnh nhân nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Các triệu chứng này bao gồm:
- Có máu trong phân.
- Sụt cân không có nguyên nhân rõ ràng.
- Đau bụng dữ dội.
- Sốt.
- Tiêu chảy.
- Nôn mửa nhiều.
Nhìn chung, xì hơi nhiều và nặng mùi có thể khiến người bệnh cảm thấy xấu hổ. Tuy nhiên, bệnh nhân cũng không nên nhịn xì hơi, trừ những trường hợp bất khả kháng. Việc kiềm chế xì hơi có thể khiến khí tích tụ trong ruột, gây đau bụng và khiến mùi hôi tăng lên và tiếng vang to hơn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
