U nang buồng trứng trái thường hình thành do sự tăng trưởng bất thường của các tế bào trong buồng trứng, tạo ra các khối u. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh lý này thông qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc Trung tâm Sức khoẻ phụ nữ và Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. U nang buồng trứng là gì?
Nang buồng trứng là các túi chứa dịch hoặc có cấu trúc dạng túi, hình thành trên hoặc trong buồng trứng. Thông thường, các nang là một phần tự nhiên của chu kỳ kinh nguyệt và không gây lo ngại. Nang buồng trứng có hai loại chính:
- Nang chức năng: Đây là loại nang phổ biến nhất, bao gồm nang noãn và nang hoàng thể. Nang noãn chứa trứng chưa trưởng thành và thường tiêu biến sau quá trình phóng noãn. Khi trứng được phóng noãn, nang noãn trở thành thành nang hoàng thể và bắt đầu sản xuất hormone progesterone. Nếu trứng không được thụ tinh, nang hoàng thể sẽ tự tiêu biến.
- Nang bất thường: Được hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau và không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Loại nang này có thể là nang đơn giản (chứa dịch) hoặc nang phức tạp (chứa cả dịch và mô rắn), cần được theo dõi hoặc can thiệp y tế khi cần thiết.
U nang buồng trứng trái là các nang phát triển trong buồng trứng bên trái. Phần lớn các u nang này là lành tính và sẽ tự biến mất sau chu kỳ kinh nguyệt.
2. Các loại u nang khác
Có những loại u nang khác không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt:
- U nang bì, hay còn gọi là u quái, phát triển từ các tế bào mầm - tế bào sinh sản tạo ra trứng trong buồng trứng. U nang bì có thể chứa các mô như tóc, da hoặc răng. Loại u nang này hiếm khi trở thành ung thư.
- U nang tuyến phát triển từ các tế bào trên bề mặt buồng trứng, chứa chất lỏng hoặc chất nhầy và có thể phát triển đến kích thước rất lớn.
- Lạc nội mạc tử cung là tình trạng các tế bào tương tự như lớp lót trong tử cung phát triển bên ngoài tử cung. Một số mô này có thể bám vào buồng trứng, hình thành u nang và được gọi là lạc nội mạc tử cung.
- Cả u nang bì và u nang tuyến có thể phát triển lớn, đẩy buồng trứng ra khỏi vị trí ban đầu. Tình trạng này làm tăng nguy cơ xoắn buồng trứng, gây đau, làm giảm hoặc cắt đứt lưu lượng máu đến buồng trứng.
3. Nguyên nhân gây ra u nang buồng trứng trái
U nang buồng trứng, dù xuất hiện ở buồng trứng trái hay phải, có thể do nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:
- Rối loạn nội tiết: Mất cân bằng hormone estrogen và progesterone có thể gây hình thành u nang. Một ví dụ phổ biến là hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn nội tiết dẫn đến sự phát triển của nhiều nang nhỏ.
- Nang noãn phát triển không hoàn chỉnh: Trong chu kỳ kinh nguyệt, nang noãn thường phát triển và phóng thích trứng. Nếu quá trình này không diễn ra như bình thường, nang không phóng thích trứng như dự kiến và có thể tiếp tục lớn lên, trở thành u nang.
- Lạc nội mạc tử cung: Mô phát triển bên ngoài tử cung có thể tạo thành u nang.
- Bất thường sau thụ tinh: Hoàng thể có thể phát triển thành nang sau khi trứng được thụ tinh mà không tiêu biến như bình thường.
- Sử dụng thuốc hormone: Các loại thuốc thay đổi hormone, chẳng hạn như thuốc kích thích buồng trứng trong hỗ trợ sinh sản, có thể dẫn đến hình thành u nang.
- Yếu tố môi trường và lối sống: Mặc dù vẫn còn nhiều tranh cãi nhưng một số nghiên cứu cho rằng căng thẳng, chế độ ăn uống và tiếp xúc với chất độc hại từ môi trường có thể góp phần tạo ra u nang buồng trứng.
4. Triệu chứng bệnh
U nang buồng trứng trái hay phải sẽ thường không có triệu chứng rõ ràng và thường chỉ được phát hiện qua kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc khi có biến chứng. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể gặp một số biểu hiện sau:
- Đau vùng chậu: Cơn đau xuất phát từ vùng chậu hoặc bụng dưới, có thể xuất hiện đột ngột, kéo dài hoặc chỉ xảy ra ở một bên, tùy thuộc vào kích thước và tình trạng của nang.
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Kinh nguyệt có thể trở nên không đều hoặc lượng máu thay đổi.
- Đầy hơi hoặc sưng bụng: Phụ nữ có thể cảm thấy bụng dưới sưng hoặc có cảm giác đầy bụng, gây khó chịu.
- Đau khi quan hệ: Cảm giác đau hoặc khó chịu trong hoặc sau khi quan hệ tình dục có thể là dấu hiệu của u nang buồng trứng.
- Tiểu tiện thường xuyên: Nang lớn có thể chèn ép bàng quang, gây cảm giác mắc tiểu thường xuyên.
- Tăng cân không rõ lý do: Phụ nữ có thể tăng cân mà không rõ nguyên nhân cụ thể.
- Rối loạn tiêu hóa: Táo bón hoặc tiêu chảy có thể xảy ra do nang chèn ép các cơ quan lân cận.
5. U nang buồng trứng trái có nguy hiểm không?
U nang buồng trứng trái, giống như u nang buồng trứng phải, thường không nguy hiểm và phần lớn lành tính. Trong quá trình rụng trứng, các u nang thường xuất hiện và tự tiêu biến sau vài tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, u nang có thể gây ra vấn đề sức khỏe và cần được theo dõi kỹ lưỡng như:
- Đau: Nang lớn có thể gây đau hoặc khó chịu, đặc biệt khi nang vỡ hoặc dẫn đến biến chứng xoắn buồng trứng.
- Xoắn buồng trứng: Nang lớn làm tăng nguy cơ xoắn buồng trứng, giảm lưu lượng máu và có thể dẫn đến hoại tử mô nếu không được điều trị kịp thời.
- Vỡ nang: Khi nang vỡ, bệnh nhân có thể gặp tình trạng chảy máu và đau dữ dội, một số trường hợp cần cấp cứu ngay lập tức.
- Ảnh hưởng đến sinh sản: Một số tình trạng, như hội chứng buồng trứng đa nang, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
- Ung thư buồng trứng: Mặc dù hiếm nhưng một số nang có thể phát triển thành ung thư, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh. Do đó bệnh nhân cần được kiểm tra kỹ lưỡng để loại trừ khối u ác tính.
Để xác định liệu u nang buồng trứng trái có nguy hiểm hay không, bệnh nhân cần được theo dõi về kích thước và hình dạng của nang. Nếu xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như đau bụng dữ dội, buồn nôn hoặc nôn, người bệnh cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
6. Chẩn đoán u nang buồng trứng trái
6.1. Chẩn đoán lâm sàng
Cơ sở chẩn đoán bệnh sẽ dựa trên các thông tin về triệu chứng do bệnh nhân cung cấp cho bác sĩ như:
- Chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn.
- Đau nhức và cảm thấy khó chịu ở vùng chậu.
- Cảm thấy đau khi quan hệ tình dục.
- Tiểu khó, bí tiểu và táo bón.
6.2. Chẩn đoán cận lâm sàng
Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng được áp dụng bao gồm:
- Siêu âm: Phương pháp này giúp xác định vị trí, kích thước và tính chất bên trong u. Ngoài ra, kết quả siêu âm cũng góp phần gợi ý chẩn đoán u lành hay ác tính.
- Chụp CT scan hoặc MRI: Chụp CT scan giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác về sự lan rộng hoặc di căn của khối u. Trong khi đó, chụp MRI sẽ cung cấp hình ảnh khối u rõ hơn so với siêu âm.
- Các xét nghiệm tìm dấu ấn bướu: Các xét nghiệm này có thể gợi ý chẩn đoán về sự ác tính của khối u. Những xét nghiệm thường được áp dụng như CA 125, AFP, beta HCG, HE4…
7. Phương pháp điều trị
Phương pháp điều trị u nang buồng trứng trái và phải phụ thuộc vào kích thước, loại nang, triệu chứng, tác động của nang đến tử cung và khả năng sinh sản. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
7.1. Điều trị bằng phương pháp nội khoa
Theo dõi với các nang cơ năng không cần điều trị thuốc.
7.2. Điều trị bằng phẫu thuật
Cách tiếp cận phẫu thuật trong điều trị u nang buồng trứng trái hoặc phải bao gồm:
- Phẫu thuật nội soi: Khi nang có nguy cơ gây xoắn buồng trứng hoặc đau, phẫu thuật nội soi có thể được tiến hành để loại bỏ nang mà không cần cắt bỏ toàn bộ buồng trứng.
- Loại bỏ buồng trứng: Trong trường hợp nang lớn, phức tạp hoặc có nguy cơ ung thư, bệnh nhân có thể cần phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ buồng trứng.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phải dựa trên đánh giá y tế cẩn thận, thảo luận về các phương pháp, mục tiêu điều trị giữa bác sĩ và bệnh nhân. Phương pháp bảo tồn buồng trứng sẽ được ưu tiên cho phụ nữ có mong muốn sinh con, còn những trường hợp nghi ngờ ung thư có thể cần can thiệp sớm với biện pháp mạnh mẽ hơn.
8. Cách phòng ngừa
Hiện không có biện pháp cụ thể nào để ngăn ngừa phần lớn các u nang buồng trứng. Tuy nhiên, kiểm tra vùng chậu định kỳ có thể giúp phát hiện sớm các thay đổi bất thường trong buồng trứng. Phụ nữ nên chú ý đến bất kỳ thay đổi nào trong chu kỳ kinh nguyệt và ghi lại những triệu chứng bất thường, đặc biệt là các triệu chứng đã kéo dài qua nhiều chu kỳ.
Tóm lại, u nang buồng trứng trái có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau và thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm, một số trường hợp có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, chị em nên kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời chẩn đoán và điều trị bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
