U nang bì buồng trứng là loại u nang bì xuất hiện tại buồng trứng. Mặc dù u nang bì có thể xuất hiện ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể, nhưng buồng trứng là vị trí cần được quan tâm nhất vì bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ hoặc gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản và Sức khoẻ phụ nữ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
1. U nang bì buồng trứng là gì?
Thuật ngữ "u nang bì" không đặc thù cho một loại tổn thương cụ thể và không sử dụng trong một chuyên ngành y khoa duy nhất. U nang bì có thể được sử dụng trong chuyên ngành da liễu, khoa nhi, ngoại khoa tổng quát, phẫu thuật thần kinh, nhi khoa. Tùy thuộc vào vị trí của u nang, bệnh nhân sẽ được chẩn đoán và điều trị bởi các phương pháp khác nhau.
Tuy nhiên, trong lĩnh vực y học, u nang bì thường có đặc điểm chung: sự xuất hiện của một hoặc nhiều khối u, được bao bọc bởi một lớp màng dày tương tự như lớp bì, chứa nhiều tuyến bã nhờn và hầu như toàn bộ các phần phụ của da, bao gồm cả lông, tóc, móng và mỡ da, có nguồn gốc từ lớp ngoại bì trong giai đoạn phôi thai.
U nang bì buồng trứng là khối u nang bì hình thành tại buồng trứng, đây cũng là một loại u nang buồng trứng thực thể. Nguyên nhân hình thành u nang bì ở buồng trứng thường do da và các cấu trúc của da mắc kẹt lại trong quá trình phát triển thai nhi.
2. Dấu hiệu của u bì buồng trứng
Nếu chỉ dựa vào dấu hiệu hoặc các triệu chứng, rất khó để phân biệt u nang bì buồng trứng và các bệnh phụ khoa khác.
U nang bì tại buồng trứng có kích thước nhỏ và triệu chứng không rõ ràng. Bệnh diễn tiến âm thầm nên người bệnh không nhận ra cho đến khi đi khám. Dưới đây là các dấu hiệu mơ hồ mà người bệnh có thể gặp phải:
- Vô sinh
- Rối loạn kinh nguyệt
- Đau và chảy máu âm đạo khi giao hợp
- Chảy máu âm đạo bất thường
- Đau vùng chậu: như một cơn đau nhức hoặc đau nhói ở vùng bụng dưới ở phía bên của u nang.
- Đau bụng, nặng bụng
- Phình to ở vùng bụng dưới
- Rối loạn tiểu tiện
Tuy nhiên, nếu có các triệu chứng đột ngột và nguy cấp dưới đây, người bệnh cần đến bệnh viện ngay lập tức, vì có thể là biến chứng của u bì buồng trứng:
- Đau vùng bụng hoặc vùng chậu cấp tính và nặng nề.
- Đau bụng kèm sốt hoặc buồn nôn, nôn ói.
- Chóng mặt, da lạnh, hơi thở nhanh và suy nhược nhiều.
3. Phương pháp chẩn đoán u nang bì buồng trứng
Các dấu hiệu lâm sàng của bệnh nhân không đủ cơ sở để chẩn đoán có bị u bì buồng trứng hoặc các loại u nang buồng trứng khác cũng như các bệnh lý phụ khoa nói chung.
Do đó, việc chẩn đoán cần kết hợp thăm khám và các xét nghiệm chuyên biệt:
- Khám bụng: Phát hiện vùng hố chậu một bên phồng lên, khi ấn vào sẽ cảm thấy đau thốn hoặc căng tức. Trường hợp u nang bì hoại tử, gây xuất huyết hoặc vỡ sẽ được xem là tình trạng ngoại khoa cấp tính, bệnh nhân có các dấu hiệu đề kháng thành bụng.
- Khám ngã âm đạo hoặc ngã hậu môn - trực tràng đối với người chưa quan hệ tình dục: Nếu u nang lớn, có thể cảm nhận được bằng tay khi khám. Khi sờ vào u nang bì buồng trứng sẽ có cảm giác cứng và mật độ đặc hơn so với u nang buồng trứng chức năng (mật độ mềm hơn do chứa nhiều dịch lỏng).
- Kiểm tra nồng độ HCG trong máu hoặc nước tiểu: để loại trừ khả năng mang thai.
- Siêu âm ngã âm đạo hoặc qua thành bụng cho phụ nữ chưa quan hệ: Phương pháp này tái tạo hình ảnh bằng cách sử dụng sóng siêu âm, đánh giá được kích thước, mật độ và vị trí của u nang buồng trứng. U nang bì ở buồng trứng có đặc điểm mật độ dày đặc và không đồng nhất.
- CT hoặc MRI: Hình ảnh chất lượng cao hơn siêu âm, có độ nhạy và độ chuyên cao trong việc chẩn đoán chính xác u nang bì buồng trứng và phân biệt với tổn thương của các cơ quan lân cận, đặc biệt là những bệnh nhân có tiền căn trước đó.
- Nội soi thăm dò kết hợp với nội soi điều trị: Đây là phương pháp can thiệp, sử dụng ống nội soi nhỏ để tiếp cận khối u thông qua thành bụng hoặc ngã âm đạo và lấy mẫu sinh thiết tại chỗ. Bằng chứng giải phẫu học sẽ là tiêu chuẩn để chẩn đoán chính xác u nang bì buồng trứng và đánh giá các yếu tố ác tính. Cùng lúc đó, bác sĩ có thể phẫu thuật bóc tách khối u qua đường nội soi hoặc chuyển sang phẫu thuật mở nếu u nang quá lớn.
4. U nang bì buồng trứng có nguy hiểm không?
U bì buồng trứng thường không gây ra triệu chứng đặc biệt cho đến khi phát triển lớn. Những dấu hiệu bao gồm chu kỳ kinh nguyệt không đều, đau bụng kéo dài, cảm giác đầy bụng, đau khi quan hệ tình dục, và chảy máu âm đạo không bình thường.
Thực tế, khi u bì buồng trứng hình thành, người bệnh thường không gặp phải bất cứ triệu chứng rõ rệt nào nên rất khó phát hiện bệnh. Hầu hết trường hợp phát hiện bệnh khi thăm khám phụ khoa định kỳ hoặc khi mổ lấy thai phát hiện.
Chỉ khi u bì buồng trứng phát triển lớn, ảnh hưởng tới sức khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng, người bệnh mới có triệu chứng bệnh rõ ràng. Các dấu hiệu thường gặp lúc này bao gồm:
- Kinh nguyệt không đều.
- Xuất hiện những cơn đau bụng âm ỉ, liên tục không liên quan đến kỳ kinh nguyệt.
- Thường xuyên gặp cảm giác đầy bụng, khó chịu ở vùng tử cung hoặc vùng bụng dưới rốn.
- Đau vùng bụng dưới và vùng xương chậu khi quan hệ tình dục.
- Đau từng cơn hoặc đau liên tục vùng xương chậu, cơn đau có thể lan đến vùng đùi hoặc vùng thắt lưng.
5. Điều trị u bì buồng trứng như thế nào?
Phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn thường là phương pháp ưu tiên cho hầu hết các trường hợp u nang bì buồng trứng. Phẫu thuật có thể tiến hành qua ngã âm đạo, mổ nội soi qua thành bụng, hoặc mở bụng nếu u nang lớn và phức tạp.
Ở một số bệnh nhân, đặc biệt là phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và có kế hoạch mang thai, các thao tác phẫu thuật cần được thực hiện một cách cẩn thận hơn so với bình thường. Mục đích của việc này không chỉ là để bảo toàn tính toàn vẹn của buồng trứng mà còn để hạn chế sự chấn thương và nguy cơ dây dính khi lành sẹo, từ đó làm tăng khả năng vô sinh.
Ngoài ra, việc loại bỏ u bì buồng trứng cần phải được thực hiện một cách toàn bộ và triệt để, đặc biệt là đối với các u nang lớn. Điều này sẽ giúp ngăn chặn chất béo của u nang lan ra các mô xung quanh hoặc các cấu trúc lân cận, đặc biệt khi u nang bị nhiễm vi khuẩn. Sự lan truyền những chất này có thể gây ra phản ứng miễn dịch và các biến chứng nghiêm trọng.
Trong trường hợp không phát hiện hoặc can thiệp muộn, u bì buồng trứng có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Can thiệp phẫu thuật khẩn cấp có thể không thể giữ lại được buồng trứng vì buồng trứng bị xoắn, gây tổn thương, hoại tử hoặc vỡ nang, gây ra chảy máu nặng trong bụng.
Nhìn chung u nang bì tại buồng trứng là một bệnh lý hiếm gặp nhưng cần phải được xử lý triệt để khi mắc bệnh. Phẫu thuật sớm giúp bảo toàn chức năng của buồng trứng và duy trì khả năng sinh sản của bệnh nhân, đồng thời phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
U nang bì buồng trứng thường là u lành tính nhưng cần được phát hiện và chữa trị kịp thời để tránh các nguy cơ biến chứng ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản cũng như tính mạng của người bệnh. Vì vậy, phụ nữ nên kiểm tra sức khỏe định kỳ kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý khoa học, giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ để ngăn ngừa bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
