Nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường là biến chứng nghiêm trọng của đái tháo đường, có thể đe dọa tới tính mạng. Vì vậy người bệnh cần chú ý tới các dấu hiệu nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường để phát hiện và xử lý kịp thời, tránh biến chứng trúng độc axit ceton do bệnh tiểu đường gây ra.
1. Nguyên nhân trúng độc axit ceton
Dừng điều trị insulin hoặc điều trị không đủ insulin trong bệnh đái tháo đường typ 1.
Đợt mất bù của đái tháo đường typ 1 (20 – 25%).
Mắc các bệnh lý cấp tính:
- Các bệnh nhiễm trùng (30 – 40%): viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, ...
- Tai biến mạch máu não
- Nhồi máu cơ tim
- Viêm tụy cấp
Sử dụng các thuốc như corticosteroid, clozapine, cocaine, lithium, terbutaline, ...
Xảy ra chấn thương.
2. Biểu hiện trúng độc axit ceton do bệnh tiểu đường
Khi bị trúng độc axit ceton do bệnh tiểu đường, bệnh nhân thường có các dấu hiệu nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường gây nên như:
- Các triệu chứng của tăng đường máu như tiểu nhiều, khát nhiều, ăn nhiều và sút cân.
- Các dấu hiệu sớm của nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường bao gồm buồn nôn, nôn, đau bụng, ỉa chảy và tăng thông khí (thở nhanh và sâu, kiểu thở Kussmaul). Đau bụng, buồn nôn và nôn có thể do viêm tụy hoặc nhiễm trùng ổ bụng, cả hai nguyên nhân này đều có khả năng khởi phát nhiễm toan ceton do đái tháo đường.
- Mất nước toàn thể nặng với các biểu hiện da khô, giảm độ chun giãn da, khô các màng niêm mạc, nhãn cầu nhẽo, mạch nhanh, tụt huyết áp hay tình trạng sốc.
- Thường có giảm thân nhiệt (song có thể tăng thân nhiệt khi yếu tố gây mất bù là nhiễm khuẩn hoặc khi có tình trạng mất nước trong tế bào nặng).
- Khi tình trạng tăng glucose máu xấu hơn thì các triệu chứng thần kinh có thể xuất hiện và tiến triển tới các trạng thái ngủ gà, tổn thương thần kinh trung ương, trạng thái sững sờ, co giật và hôn mê.
3. Xét nghiệm chẩn đoán trúng độc axit ceton do bệnh tiểu đường
Xét nghiệm máu được sử dụng trong chẩn đoán nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường:
- Lượng đường trong máu tăng cao cấp tính, thường trên 20 mmol/l.
- Xuất hiện ceton máu.
- Đo pH máu. Nồng độ ceton trong máu tăng cao, làm môi trường máu có tính acid. Điều này có thể làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể.
Ngoài ra, có thể làm thêm một số xét nghiệm để xác định xem người bệnh có mắc biến chứng hoặc có tình trạng bệnh nào khác góp phần phát triển tình trạng nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường hay không, như:
- Xét nghiệm điện giải
- Phân tích nước tiểu
- X – quang tim phổi
- Điện tâm đồ
4. Xử trí khi trúng độc axit ceton do bệnh tiểu đường
Điều trị hôn mê do nhiễm toan ceton gồm nhiều khâu phải giải quyết đồng thời. Cần chú ý các bước quan trọng sau đây:
- Chẩn đoán đúng
- Truyền tĩnh mạch và bồi hoàn dịch
- Dùng Insulin: mục tiêu để làm giảm sự phóng thích acid béo từ mô mỡ, do đó sẽ giảm được tải acid béo đến gan làm giảm sự sản xuất thể ceton. Insulin đồng thời cũng ức chế sự sản xuất glucose từ gan và tăng sự thu nạp glucose vào cơ
- Cân bằng rối loạn nước điện giải: phòng ngừa giảm kali, giảm các triệu chứng nhiễm toan
- Ngăn ngừa phù não
- Giảm nguy cơ tắc mạch
- Điều trị các bệnh đi kèm như nhiễm trùng
- Chăm sóc người hôn mê
5. Cách phòng ngừa nhiễm toan ceton ở người bệnh đái tháo đường
Để phòng ngừa nhiễm toan ceton do bệnh tiểu đường gây nên, người bệnh cần thực hiện những biến pháp sau:
- Ở người bệnh đái tháo đường typ 1, cần phòng tránh các bệnh nhiễm khuẩn, chấn thương, và tiêm insulin đủ liều lượng, đúng cách mỗi ngày.
- Đối với những người có nguy cơ mắc đái tháo đường, cần nên kiểm tra đường huyết 2-3 lần/ năm để kịp thời phát hiện và điều trị.
- Giảm muối trong mỗi bữa ăn để hạn chế nguy cơ tăng huyết áp, đặc biệt ở người đã có sẵn đái tháo đường. Nếu người đái tháo đường bị tăng huyết áp, cần theo dõi thường xuyên tại nhà.
- Cần tập cho mình thói quen ăn uống khoa học, vận động thể dục thể thao hàng ngày tránh nguy cơ thừa cân béo phì.
Nhiễm toan ceton ở bệnh nhân đái tháo đường là biến chứng nguy hiểm, có thể dẫn tới hôn mê hoặc tử vong. Vì vậy, người bệnh đái tháo đường cần chủ động phòng ngừa biến chứng này. Đồng thời, khi có dấu hiệu cảnh báo nhiễm toan ceton do bệnh đái tháo đường, bệnh nhân nên ngay lập tức đi thăm khám để được chẩn đoán xác định và có hướng điều trị kịp thời, hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
