Nhịp thở của trẻ sơ sinh khác so với nhịp thở bình thường của người lớn. Vậy tiếng thở thế nào là bình thường? Trẻ sơ sinh thở mạnh bụng phập phồng khi ngủ có phải bị viêm phế quản không? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc.
1. Cách nhận biết trẻ sơ sinh có nhịp thở bình thường
Trên thực tế, nhịp thở bình thường của trẻ sơ sinh dao động trong khoảng 30 đến 60 nhịp/phút, nhiều trường hợp trẻ thở mạnh tầm 20 nhịp/phút (chủ yếu khi trẻ đang ngủ). Khi bước sang tháng thứ 6 trở đi thì nhịp thở của trẻ ổn định hơn ở mức từ 25 đến 40 nhịp/phút.
Đặc biệt là nhịp hít vào thở ra của trẻ sơ sinh tuân theo một chu kỳ. Điều này có ý nghĩa là trong quá trình thở, trẻ có thể tạm dừng khoảng 5 giây giữa các nhịp và được coi là bình thường, sẽ biến mất khi trẻ lớn lên.
Để chắc chắn rằng nhịp thở của trẻ vẫn bình thường, các bậc cha mẹ có thể kiểm tra theo những cách dưới đây:
- Lắng nghe nhịp thở của trẻ: Cha mẹ đặt tai ở cạnh mũi, miệng bé rồi tập trung nghe xem có thấy hơi thở nặng nhọc, khò khè không.
- Quan sát: Phụ huynh đặt tầm mắt ở ngang ngực trẻ và nhìn kỹ các chuyển động của hõm ngực lên xuống theo từng nhịp khi con hít thở.
- Cảm giác: Cha mẹ thực hiện áp má mình vào cạnh miệng và mũi của con để cảm nhận hơi thở của con.
Sau khi thực hiện các cách kể trên, nếu cha mẹ thấy trẻ có triệu chứng thở mạnh và thở nhanh thường xuyên kèm thêm sốt, khò khè thì rất có thể trẻ đang có bệnh lý về đường hô hấp. Lúc này, cần đưa con đi khám để tránh các trường hợp trẻ bị viêm phế quản hay viêm phổi nguy hiểm
2. Trẻ sơ sinh thở mạnh bụng phập phồng khi ngủ có sao không?
Trẻ sơ sinh khi ngủ thở mạnh bụng là hiện tượng sinh lý thường gặp. Ngoài ra, trong lúc ngủ trẻ sơ sinh thở ra tiếng, nhịp thở gấp gáp, nặng nề,... cũng thường gặp do cấu tạo đường thở của trẻ khác người lớn và trẻ cũng đang trong quá trình để học cách vận hành bộ máy hô hấp.
Để xác định được trẻ thở mạnh bụng phập phồng khi ngủ có phải là dấu hiệu bệnh lý nguy hiểm như viêm phế quản hay viêm phổi không thì phụ huynh có thể nghe các thanh âm phát ra từ mũi hay vòm họng của trẻ khi trẻ đang ngủ cũng như trong các hoạt động ăn uống, vui chơi hàng ngày.
Một cách dễ dàng hơn chính là đếm nhịp thở của trẻ khi ngủ. Cách để các bậc cha mẹ đếm nhịp thở như sau:
- Cha mẹ ôm con vào lòng mình vén áo con qua phần ngực;
- Cha mẹ chủ động đếm từng nhịp thở thông qua việc đếm các cử động lên xuống ở ngực hay bụng trẻ. Chú ý, quá trình đếm nhịp thở được chính xác thì mẹ cần:
- Thực hiện động tác khi trẻ nằm yên (hoặc ngủ), trẻ không khóc, không bú.
- Cha mẹ đếm nhịp thở của trẻ trong thời gian 1 phút, có thể đếm lại khoảng 2, 3 lần để được kết quả chính xác nhất.
- Cha mẹ đếm xuyên suốt từng nhịp thở của trẻ trong 1 phút, không đếm nửa đường rồi dừng lại nhân lên bởi quá trình thở của trẻ sơ sinh không lặp lại một cách đều đặn.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, Nhịp thở của em bé khỏe mạnh bình thường dao động khoảng 40 - 50 lần/phút (1 tháng tuổi), 35 - 40 lần/phút (dưới 12 tháng tuổi). Trong trường hợp nhịp thở của trẻ nằm trong các trường hợp dưới đây rất có thể trẻ mắc chứng thở nhanh mạnh khi ngủ:
- Nhịp thở của trẻ khoảng 60 lần trở lên/phút (Trẻ <2 tháng tuổi).
- Nhịp thở của trẻ khoảng 50 lần/ phút (Trẻ >2 tháng và <12 tháng tuổi).
- Nhịp thở của trẻ khoảng 40 lần/phút (Trẻ từ 1 - 5 tuổi).
Trẻ thở nhanh, mạnh khi ngủ kèm theo triệu chứng sổ mũi, ho thì khả năng trẻ đã mắc cảm lạnh, cảm cúm.
Thông thường các triệu chứng này sẽ thuyên giảm và khỏi hẳn sau khoảng thời gian 1 tuần nếu cha mẹ biết chăm sóc trẻ đúng cách.
Cha mẹ cần lưu ý rằng, nếu tình trạng trẻ sơ sinh thở mạnh khi ngủ xảy ra liên tục, kéo dài thì không ngoại trừ con bị viêm hô hấp dưới (viêm phổi, viêm phế quản,...). Hãy đưa con trẻ tới cơ sở Y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nặng.
3. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh thở mạnh bụng phập phồng khi ngủ
Hiện tượng trẻ sơ sinh phát ra tiếng thở khò khè khi ngủ hoặc thở nhanh,... xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân. Về mặt sinh lý có thể giải thích được rằng cấu trúc mũi, đường thở của trẻ mới đẻ rất nhỏ và chưa được hoàn thiện cho nên cơ thể trẻ chưa quen với việc điều chỉnh nhịp thở.
Ngoài ra, có một số nguyên nhân dưới đây cũng có thể khiến cho trẻ thở mạnh khi trẻ ngủ:
- Hệ miễn dịch và sức đề kháng của trẻ sơ sinh còn kém
Ngay từ những ngày trẻ mới chào đời, các bậc cha mẹ có thể cảm nhận được những hơi thở mạnh có một chút khò khè khi trẻ đang trong giấc ngủ. Có thể trẻ còn đọng chút dịch ở trong mũi và cha mẹ cần phải vệ sinh mũi cho con hàng ngày sau khi tắm cho trẻ.
Hơn nữa, lúc này hệ miễn dịch của con còn non nớt, rất dễ bị vi khuẩn, virus xâm nhập vào gây ra các chứng viêm đường hô hấp mà dẫn đến biểu hiện bên ngoài là trẻ khó thở, thở khò khè hoặc thở mạnh,...
- Hệ hô hấp của trẻ sơ sinh chưa được hoàn thiện
Rõ ràng là khi hệ hô hấp của trẻ còn đang phải tiếp tục hoàn thiện thì việc trẻ chưa điều chỉnh được nhịp thở của mình là điều dễ hiểu. Do đó trẻ sẽ dễ xuất hiện tình trạng thở mạnh, thở gấp, thở phập phồng ở bụng. Dần dần nhịp thở sẽ thay đổi và trở nên ổn định hơn.
- Trẻ bị dị ứng với thời tiết
Sự thay đổi đột ngột của khí hậu, nhiều bụi bẩn, hay lông chó mèo trong không khí,... khiến cho trẻ bị kích ứng dẫn đến các biểu hiện thở mạnh khi trẻ ngủ.
- Bé đang mắc một số bệnh lý
Nếu việc bé thở mạnh bụng phập phồng bắt nguồn từ bệnh lý nào đó thì thường trẻ sẽ thể hiện sự khó chịu một cách rõ ràng như: Quấy khóc, bỏ bú,...
Cha mẹ cần phải đặc biệt lưu ý, nếu thấy trẻ thở rút lõm lồng ngực, nhịp thở gấp, nhanh, mạnh kèm theo tình trạng da dẻ tím tái thì nguy cơ cao con đang có vấn đề nghiêm trọng đường hô hấp. Có thể kể đến viêm phổi, viêm phế quản cấp, viêm tiểu phế quản,... thậm chí là suy hô hấp.
4. Dấu hiệu nhận biết bé thở khò khè do viêm đường hô hấp
Trong trường hợp cha mẹ thấy bé sơ sinh thở mạnh, thở bụng phập phồng nhưng không thường xuyên mà bé vẫn sinh hoạt hàng ngày, bú bình thường thì chưa cần quá lo lắng.
Chỉ khi nào bé xuất hiện các dấu hiệu thở mạnh như mô tả dưới đây thì phải theo dõi cho con đi thăm khám càng sớm càng tốt:
- Ngực bé phập phồng thở mạnh
Cha mẹ quan sát thấy bé thở mạnh kèm theo lồng ngực bé phập phồng. Vùng phập phồng khi trẻ thở mạnh rồi hít vào xuất hiện tại phần ngực, đặc biệt ở mỏ ức tức là khoảng giữa ngực và bụng nghĩa là đang báo hiệu nhịp thở bất thường của trẻ, và trẻ đang bị khó thở.
Khi trẻ thở càng nặng nề thì khả năng trẻ đã mắc bệnh viêm phế quản hoặc nặng hơn là viêm phổi, đây là tình trạng rất nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Khi trẻ xuất hiện biểu hiện này thì cha mẹ nên ngay lập tức đưa con tới cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
- Bé thở khò khè, nặng nề
Trẻ khò khè khi ngủ, tiếng thở nặng nề, khó khăn, nghe giống tiếng ngáy chứng tỏ rằng nắp thanh quản của trẻ có thể đang bị phù nề khiến cho ống dẫn khí bị co thắt nên trẻ không thể nào thở bình thường được.
Để kiểm tra chính xác xem tiếng thở của trẻ như thế nào, cha mẹ hãy ghé sát vào vị trí cánh mũi của con để nghe, đồng thời quan sát nhịp thở của con.
Ngoài ra, các bậc cha mẹ để ý thêm các biểu hiện khác của trẻ như là: Ho, sốt, bỏ bú, quấy khóc,... để khẳng định rằng trẻ đang có vấn đề khó chịu bên trong hay không và đưa trẻ đi thăm khám kịp thời.
5. Cha mẹ cần làm gì khi thấy trẻ thở mạnh khi ngủ?
Trong tình huống này, các bậc phụ huynh có thể thực hiện những phương pháp sau để giúp cho con trẻ cảm thấy dễ chịu ngay tức thì:
- Thay đổi tư thế ngủ cho con trẻ: Mục đích của thao tác này để giúp cho hệ hô hấp của con có thể hoạt động được trơn tru hơn. Ngay khi cha mẹ thay đổi tư thế ngủ cho trẻ, hãy lắng nghe xem tiếng thở của con trẻ có còn mạnh nữa hay không. Nếu vẫn thấy trẻ đang thở mạnh, thở khò khè thì có thể trẻ đang có vấn đề bất thường về đường hô hấp.
- Vệ sinh mũi cho con: Để vệ sinh mũi cho con, cha mẹ có thể sử dụng nước muối sinh lý nhỏ trực tiếp vào mũi trẻ khoảng 2 giọt mỗi bên rồi sau đó lau khô; thực hiện mỗi tuần làm 2-3 lần. Nếu mà trẻ liên tục thở mạnh khi ngủ, cha mẹ nâng số lần nhỏ nước muối sinh lý lên khoảng 2 lần/ngày. Lưu ý, vào thời tiết mùa đông lạnh thì cha mẹ nên ngâm nước muối cho đủ ấm rồi mới nhỏ cho con trẻ.
Lưu ý, dù cho cha mẹ có tự tin về kỹ năng chăm sóc con như thế nào thì vẫn không được chủ quan nếu thấy trẻ thở mạnh và thở nhanh gấp bất thường. Mọi sự chậm trễ có thể dẫn đến việc trẻ nhỏ bị biến chứng nặng và gặp nguy hiểm.
6. Dấu hiệu nguy hiểm đi kèm thở khò khè cần lưu ý
Trẻ sơ sinh thở mạnh sinh lý, vẫn ngủ chơi ngoan thì hoàn toàn không đáng lo ngại. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài kèm theo một hoặc nhiều biểu hiện dưới đây thì cha mẹ cần hết sức chú ý phải đưa trẻ đến gặp bác sĩ sớm để được thăm khám:
- Trẻ sơ sinh ngủ li bì, rất khó để đánh thức trẻ dậy.
- Trẻ bỗng nhiên bỏ bú, bú kém (trẻ chỉ bú được lượng rất nhỏ so với những ngày bình thường).
- Trẻ sốt liên tục, có lúc sốt cao >38.5.
- Da mặt trẻ tím tái, hơi thở mạnh, ngực bụng phập phồng rút lõm kèm theo sự hơi thở nặng nề kéo dài.
Có rất nhiều bậc phụ huynh sợ đến bệnh viện, không muốn cho con dùng kháng sinh mà cố gắng tự chạy chữa cho con tại nhà. Chính điều này sẽ khiến cho tình trạng sức khỏe của con trẻ trở nên xấu hơn và có thể gặp nguy hiểm bất kỳ lúc nào. Các bậc phụ huynh hãy là một người mẹ, người cha thông thái, bảo vệ con đúng cách, hãy đưa con tới bệnh viện ngay trong trường hợp kể trên.
Những lúng túng của các bậc cha mẹ trong lần đầu tiên thấy con mình thở mạnh bụng phập phồng khi ngủ sẽ mau chóng qua đi khi cha mẹ dần dần tích lũy được kinh nghiệm nuôi con. Cộng thêm những kiến thức trong bài viết này thì chắc chắn cha mẹ sẽ càng tự tin hơn nữa để chăm sóc con mình được khỏe mạnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
