Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em sẽ rất nguy hiểm nếu không biết cách phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vậy bệnh tay chân miệng ở trẻ bao lâu thì khỏi? Nếu trẻ mắc tay chân miệng không sốt thì đâu là các dấu hiệu nhận biết điển hình?
1. Triệu chứng điển hình của tay chân miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Trong vòng 10 năm trở lại đây, bệnh tay chân miệng ở trẻ em nói chung đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều phụ huynh có con nhỏ, nhất là trong mỗi đợt bùng phát dịch. Việc nhận biết các dấu hiệu bệnh thật sớm để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời, cũng như cách chăm sóc và phòng bệnh cho con em đúng đắn, đóng vai trò rất quan trọng.
- Ở giai đoạn đầu khi mới khởi phát, bệnh tay chân miệng có các triệu chứng khá giống với bệnh cúm. Trẻ bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ và vừa trong khoảng từ 37.5 – 39°C, đi kèm với đau cổ họng.
- Từ 1 – 2 ngày tiếp theo, dấu hiệu điển hình của bệnh là bóng nước xuất hiện trên nền hồng ban ở miệng, lòng bàn tay, bàn chân, đôi khi là cả gối và mông hoặc xung quanh hậu môn ở trẻ nhũ nhi.
Những dấu hiệu này được xem là đặc trưng của bệnh tay chân miệng, do đó khi phát hiện phụ huynh nên đưa con em đến bệnh viện thăm khám để được hướng dẫn điều trị thích hợp.
2. Trường hợp trẻ bị tay chân miệng không sốt hoặc phát ban bỏng nước
Ngoài thể cấp tính thường gặp, bệnh tay chân miệng còn tồn tại dưới hai thể khác nữa là:
- Thể tối cấp: Diễn tiến nhanh, dẫn đến nguy kịch trong vòng 24 - 48 giờ;
- Thể không điển hình: Không có triệu chứng rõ ràng hoặc chỉ xuất hiện một trong số các triệu chứng trên.
Vì vậy, có thể bệnh nhi mắc tay chân miệng không sốt hoặc không nổi phỏng nước ở cả ba vị trí chủ yếu. Để tránh chủ quan trong chăm sóc và điều trị trẻ mắc tay chân miệng thể nặng với những biến chứng cực kỳ nguy hiểm, bố mẹ cần đặc biệt lưu tâm đến một số triệu chứng sau đây:
2.1. Quấy khóc dai dẳng cả ngày đêm
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em có thể khiến các bé quấy khóc nhiều hơn bình thường, thậm chí là liên tục kéo dài. Ban đêm trẻ chỉ ngủ được khoảng 15 - 20 phút rồi lại thức dậy quấy khóc, có khi khóc cả đêm không ngủ.
Nhiều trường hợp các bé khóc là do khó chịu vì các vết lở loét trong miệng và ngứa ngáy trên da, tuy nhiên cũng cần lưu ý đến khả năng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn sớm do tay chân miệng thể tối cấp gây ra.
2.2. Nôn ói
Nôn là một triệu chứng khá thường gặp của bệnh tay chân miệng khi bước vào giai đoạn toàn phát. Tuy nhiên nếu trẻ nôn ói nhiều thì có thể báo hiệu bệnh nặng, dễ có nguy cơ dẫn đến biến chứng.
2.3. Giật mình
Giật mình là cũng là một trong những triệu chứng thường gặp của biến chứng thần kinh do tay chân miệng, có thể xảy ra ngay cả khi trẻ đang thức chơi hoặc ngủ (thỉnh thoảng giơ hai tay lên). Phụ huynh cần chú ý quan sát xem liệu tần suất trẻ bị tay chân miệng giật mình có tăng theo thời gian hay không để kịp thời báo với bác sĩ.
2.4. Tiểu ít
Nếu trẻ bị tay chân miệng không sốt mà tiểu ít thì có thể là dấu hiệu sớm của bệnh thể nặng. Tình trạng rối loạn huyết động, tụt huyết áp, hay suy thận sẽ biểu hiện bởi kém bài tiết nước tiểu. Bố mẹ nên quan sát tã hoặc thu thập nước tiểu của bé vào ly nhựa có vạch đo lường đánh giá lượng nước bài tiết hàng ngày khi trẻ mắc bệnh, từ đó có cách can thiệp và xử lý kịp thời.
2.5. Khó thở, thở nhanh
Khó thở và thở gấp có thể là dấu hiệu của tình trạng suy tuần hoàn hoặc biến chứng hô hấp. Triệu chứng khó thở của trẻ mắc bệnh tay chân miệng biểu hiện qua co rút cơ hô hấp ở mũi, cánh mũi phập phồng, thở khó nhọc, nhịp thở nhanh hơn bình thường,...
2.6. Rối loạn ý thức
Đây là một trong những dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý vì có nguy cơ cảnh báo biển chứng viêm não, huyết áp thấp,... Bên cạnh đó, phụ huynh cũng cần phát hiện sớm các biểu hiện ngủ gà, bứt rứt, loạng choạng, ... để cho trẻ nhập viện ngay.
3. Chăm sóc khi trẻ bị tay chân miệng
Nhiều bậc cha mẹ dù có con bị bệnh hay không cũng đều quan tâm thắc mắc tay chân miệng ở trẻ bao lâu thì khỏi? Trả lời cho câu hỏi này, các bác sĩ cho biết nếu được chăm sóc điều trị đúng cách thì bệnh tay chân miệng ở thể nhẹ sẽ khỏi sau 7 - 10 ngày tính từ lúc khởi phát.
Vì bệnh tay chân miệng ở trẻ em hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị và vắc-xin phòng ngừa, nên bác sĩ có thể kê đơn paracetamol hoặc ibuprofen nhằm giảm đau hạ sốt cho bệnh nhi. Trong quá trình chăm sóc bé, thân nhân nên lưu ý đến chế độ dinh dưỡng hợp lý vì bệnh nhi đang có các vết loét trong miệng nên dễ biếng ăn. Cụ thể:
- Lựa chọn những thực phẩm kích thích sự ngon miệng, có tính mát, chứa nhiều vitamin, chẳng hạn: rau dền đỏ, rau mồng tơi...
- Bổ sung thực phẩm giàu kẽm giúp tăng sức đề kháng và mau lành các vết loét trong miệng như: hải sản, các loại đậu, lòng đỏ trứng gà, thịt nạc...
- Cung cấp nhiều chất lỏng cho cơ thể thông qua nước lọc, nước ép trái cây tươi...
- Cho trẻ uống thêm vitamin và khoáng chất theo chỉ định của bác sĩ.
- Tránh thức ăn cay nóng, và cứng.
Lưu ý nên xay nhuyễn thức ăn, nấu mềm và chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để trẻ dễ hấp thu. Không dùng các loại thìa / muỗng cứng, sắc đút cho trẻ vì sẽ làm đau thêm các vết loét trong miệng. Ngoài ra, không nên kiêng khem để đề phòng suy dinh dưỡng mà cho trẻ ăn uống theo nhu cầu, sau khi ăn bệnh nhi cũng cần súc miệng thật sạch. Đối với trẻ còn nhũ nhi thì cho vẫn bú như bình thường, có thể tăng số lần vì mỗi cữ trẻ bú không được nhiều.
Tóm lại, triệu chứng điển hình của bệnh tay chân miệng ở trẻ là nổi phỏng nước ở ba khu vực chính là tay - chân - miệng. Có thể bệnh nhi mắc tay chân miệng không sốt hoặc sốt nhẹ và vừa, tuy nhiên nếu phát hiện trẻ bị tay chân miệng giật mình, co giật, mất ý thức,... thì cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được cấp cứu vì đây có nguy cơ là dấu hiệu sớm của những biến chứng nguy hiểm.
Khoa Nhi tại các bệnh viện Vinmec trên toàn quốc là địa chỉ uy tín trong tiếp nhận và thăm khám tay chân miệng cũng như các bệnh lý nhi khoa khác. Vinmec có đội ngũ bác sĩ nhi giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại, dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp, giúp cha mẹ hoàn toàn yên tâm khi cho có khám, điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
