Tổng quan hội chứng parkinson thứ phát

1. Nguyên nhân gây bệnh parkinson thứ phát

Parkinson thứ phát có thể được gây ra bởi các vấn đề sức khỏe, bao gồm:

• Chấn thương sọ não
• Bệnh thể Lewy lan tỏa (một loại sa sút trí tuệ)
• Viêm não
• HIV/AIDS
• Viêm màng não
• Teo nhiều hệ thống
• Bại liệt trên nhân tiến triển
• Bệnh Wilson

Các nguyên nhân khác của bệnh Parkinson thứ phát bao gồm:

• Tổn thương não do thuốc gây mê (chẳng hạn như trong khi phẫu thuật)
• Ngộ độc carbon monoxide (CO)
• Một số loại thuốc dùng để điều trị rối loạn tâm thần hoặc buồn nôn (metoclopramide và prochlorperazine)
• Ngộ độc thủy ngân và ngộ độc hóa chất khác
• Quá liều ma túy
• MPTP (một chất gây ô nhiễm trong một số loại thuốc đường phố)

Đã có những trường hợp hiếm hoi mắc bệnh Parkinson thứ phát trong số những người sử dụng ma túy tiêm một chất gọi là MPTP, có thể được sản xuất khi tạo ra một dạng heroin.

2. Triệu chứng

2.1 Triệu chứng cơ năng

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Run là biểu hiện thường thấy ở người mắc bệnh Parkinson. Đây là động tác bất thường không hữu ý, xuât hiên ở đầu ngón tay, bàn tay, bàn chân, cũng có thể ở mặt, môi dưới, lưỡi, hàm dưới, cằm... Run đầu chi xuất hiện sớm rồi dần dần lan xuống gốc chi và khu trú ở một bên trong cơ thể trong những năm đầu. Những biểu hiện này thường khởi phát lặng lẽ, âm thầm. Có khi khởi phát run tương ứng với vị trí khu trú của một chấn thương. Cũng có khi bệnh nhân hoàn toàn không bị run (20%)
• Hội chứng tăng trương lực cơ biểu hiện ở sự tăng trương lực cơ quá mức. Bệnh nhân khó bắt đầu và kiểm soát chuyển động. Khi đứng vững nhất bệnh nhân có tư thế nửa gập, khi đã có một tư thế nào đó thì khó buông thả ra, sờ nắn vào bắp bao giờ cũng cứng và căng. Mức độ co duỗi của bắp giảm, biểu hiện rõ nhất ở khớp lớn . Những động tác bẩm sinh như chớp mắt, ngáp, nhai, nuốt, những động tác biểu lộ cảm xúc ở vẻ mặt, chân tay, cử chỉ và những động tác phối hợp bị rối loạn. Do đó, bệnh nhân có dáng bộ sững sờ, bất động không có động tác hồn nhiên. Vẻ mặt như người mang mặt nạ, ít chớp mắt, nhai, nuốt chậm chạp, ngáp, cười, khóc cũng bị trở ngại.
• Lú lẫn và mất trí nhớ có thể có khả năng xảy ra trong bệnh Parkinson thứ phát. Điều này là do nhiều bệnh gây ra bệnh Parkinson thứ phát cũng dẫn đến chứng mất trí nhớ.

2.2 Triệu chứng thực thể

Qua thăm khám, có thể phát hiện một số triệu chứng như:

• Khó bắt đầu hoặc dừng khi tự di chuyển.
• Cơ bắp tăng trương lực cơ.
• Vấn đề với tư thế.
• Đi chậm, xáo trộn.
• Run rẩy (lắc)
• Các phản xạ thường là bình thường
• Các xét nghiệm có thể được chỉ định để xác nhận hoặc loại trừ các vấn đề khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.

3. Điều trị

Nếu tình trạng bệnh lý này do thuốc gây ra thì nên thay đổi hoặc ngừng thuốc đang sử dụng.

Điều trị các tình trạng tiềm ẩn, chẳng hạn như đột quỵ hoặc nhiễm trùng, có thể làm giảm các triệu chứng hoặc ngăn ngừa tình trạng trở nên tồi tệ hơn.

Nếu các triệu chứng gây khó khăn cho các hoạt động hàng ngày, bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc. Thuốc được sử dụng để điều trị tình trạng này có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Điều quan trọng là phải có sự hướng dẫn của các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo sức khỏe cho người bệnh. Bệnh Parkinson thứ phát có xu hướng ít đáp ứng với liệu pháp y tế hơn bệnh Parkinson.

4. Tiên lượng

Không giống như bệnh Parkinson, một số loại bệnh Parkinson thứ phát có thể ổn định hoặc thậm chí cải thiện nếu nguyên nhân cơ bản được điều trị. Một số vấn đề về não, chẳng hạn như bệnh cơ thể Lewy, không thể đảo ngược.

5. Biến chứng

Tình trạng này có thể dẫn đến những vấn đề sau:

• Khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Khó nuốt (ăn)
• Khuyết tật (mức độ khác nhau)
• Chấn thương do té ngã.
• Tác dụng phụ của thuốc dùng để điều trị tình trạng này.

Tác dụng phụ của việc mất sức (suy nhược):

• Hít thức ăn, chất lỏng hoặc chất nhầy vào phổi (hít sặc)
• Cục máu đông trong tĩnh mạch sâu (huyết khối tĩnh mạch sâu)
• Suy dinh dưỡng.

6. Khi nào cần liên hệ với chuyên gia y tế

Liên hệ với nhà cung cấp nếu:

• Các triệu chứng của bệnh Parkinson thứ phát phát triển, quay trở lại hoặc trở nên tồi tệ hơn.
• Các triệu chứng mới xuất hiện, bao gồm lú lẫn và cử động không thể kiểm soát được.
• Bạn không thể chăm sóc người đó ở nhà sau khi bắt đầu điều trị.

7. Phòng chống

Điều trị các tình trạng gây ra bệnh Parkinson thứ phát có thể làm giảm nguy cơ.

Những người dùng thuốc có thể gây ra bệnh Parkinson thứ phát nên được các bác sĩ theo dõi cẩn thận để ngăn ngừa tình trạng này phát triển của bệnh.