Bài viết được viết bởi Ths.Bs Trịnh Văn Đông, Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long
Chẩn đoán bệnh lý động mạch chi dưới có thể dựa vào siêu âm 2D và siêu âm doppler màu để xác định vị trí, hình thái của tổn thương và đánh giá được huyết động của dòng chảy tại và sau vị trí tổn thương.
1. Bệnh động mạch chi dưới là gì?
- Bệnh động mạch chi dưới là tình trạng bệnh lý của động mạch chậu và các động mạch chi dưới trong đó lòng động mạch bị hẹp hay tắc gây giảm tưới máu các cơ và các bộ phận liên quan phía hạ lưu như da và thần kinh.
- Các yếu tố nguy cơ của bệnh động mạch chi dưới bao gồm thuốc lá, đái tháo đường, tăng huyết áp, tăng cholesterol máu... Ngày nay bệnh động mạch chi dưới có xu hướng tăng nhanh về số lượng có thể là do bệnh nhân mắc các bệnh lý về chuyển hóa tăng cũng như chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân thay đổi.
- Bệnh nhân có thể có biểu hiện triệu chứng như đau, mất mạch, nhợt, dị cảm, mất vận động, lạnh bên chi bị tổn thương hay không có triệu chứng, tuy nhiên ngoài chẩn đoán bệnh dựa trên triệu chứng lâm sàng còn dựa vào chỉ số huyết áp cổ chân – cánh tay khi nghỉ ABI (Ankle Brachial Index), nếu chỉ số ABI ≤ 0,9 là có ý nghĩa chẩn đoán.
- Chẩn đoán bệnh lý động mạch chi dưới có thể dựa vào siêu âm 2D và siêu âm doppler màu để xác định vị trí, hình thái của tổn thương và đánh giá được huyết động của dòng chảy tại và sau vị trí tổn thương. Tuy nhiên để đánh giá chính xác tổn thương cần chụp cắt lớp vi tính động mạch chi dưới có tiêm thuốc cản quang đường tĩnh mạch.
Tiêm thuốc cản quang vào tĩnh mạch trước khi chụp
2. Vì sao phải chụp cắt lớp vi tính động mạch chi dưới?
- Chụp cắt lớp vi tính hay còn gọi là chụp CT-Scan (Computer Tomography Scan) là phương pháp sử dụng tia X. Ngoài chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới bằng triệu chứng lâm sàng, siêu âm 2D và siêu âm doppler màu thì chẩn đoán bằng cắt lớp vi tính đa dãy đầu dò có tiêm thuốc cản quang hệ động mạch chi dưới và có dựng hình mạch máu có ý nghĩa vô cùng quan trọng giúp ích rất nhiều cho bác sĩ lâm sàng trong việc đưa ra hướng điều trị cho bệnh nhân là điều trị nội khoa, ngoại khoa (bóc nội mạc mạch máu, phẫu thuật bắc cầu, đặt stent, nong bằng bóng hay cắt cụt chi).
- Chụp mạch máu động mạch chi dưới có tiêm thuốc cản quang cho phép đánh giá vị trí, sự phát triển, mức độ lan rộng khu trú hay lan tỏa của tổn thương, sự phát triển của tuần hoàn bàng hệ và đặc điểm của các động mạch nhỏ phía hạ lưu.
- Chụp cắt lớp vi tính mạch chi dưới tiêm thuốc cản quang có dựng hình mạch máu cho phép tránh được các biến chứng không cần thiết liên quan đến quá trình chụp mạch là một thủ thuật có xâm lấn.
- Vì vậy hiện nay chụp cắt lớp vi tính đa dãy động mạch chi dưới có tiêm thuốc cản quang là một trong những kỹ thuật ưu tiên để chẩn đoán và đánh giá bệnh động mạch chi dưới.
Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn
3. Quy trình chụp cắt lớp vi tính động mạch chi dưới?
- Chụp cắt lớp vi tính là kỹ thuật được sử dụng ở nhiều bệnh viện lớn, đặc biệt tại bệnh viện đa khoa Vinmec sẽ được thực hiện bởi các kỹ thuật viên có nhiều năm kinh nghiệm, phải tuân thủ theo một quy trình nghiêm ngặt và được đọc kết quả bởi các bác sĩ là chuyên gia trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh. Dưới đây là các bước thực hiện chụp cắt lớp vi tính động mạch chi dưới:
- Thăm khám bệnh nhân: Trước khi thực hiện quá trình chụp, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ thăm khám lâm sàng, hỏi kỹ về tiền sử bệnh lý trước đó, tiền sử dị ứng và thực hiện các xét nghiệm bắt buộc như chức năng gan và chức năng thận.
- Chuẩn bị bệnh nhân và dụng cụ: Bệnh nhân sẽ được giải thích rõ ràng về quy trình chụp, về tư thế bệnh nhân. Nếu bệnh nhân có tiền sử dị ứng hoặc có các bệnh lý về hen, tùy từng trường hợp cụ thể bệnh nhân sẽ được điều trị dự phòng dị ứng theo quy trình cụ thể của bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec. Chụp cắt lớp vi tính động mạch chi dưới bắt buộc phải tiêm thuốc cản quang, vì vậy kỹ thuật viên phải chuẩn bị đặt kim đường tĩnh mạch, chuẩn bị thuốc cản quang và hộp dụng cụ chống sốc.
Bệnh nhân thực hiện chụp CT -Scan theo hướng dẫn của kỹ thuật viên
- Thực hiện chụp CT- Scan: Bệnh nhân nằm trên bàn máy, di chuyển vào trung tâm máy. Sẽ có một bộ phận phát tia X đi qua bộ phận cần chụp và đến bộ phận tiếp nhận bên đối diện. Bệnh nhân sẽ được thực hiện các lớp cắt ngang mỏng từ ngã ba động mạch chủ chậu đến hết gan bàn chân hai thì trước và sau khi tiêm thuốc cản quang. Các dữ liệu thu được từ bộ phận tiếp nhận sẽ được truyền đến hệ thống máy tính xử lý ảnh và cho ra kết quả cuối cùng.
- Đọc và trả kết quả: Sau khi chụp các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ sử dụng phần mềm xử lý ảnh, dựng hình mạch máu, đọc - hội chẩn và đưa ra kết quả cuối cùng chính xác nhất cho bệnh nhân.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ , hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
