Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thị Hoàng Hà - Bác sĩ Xét nghiệm hóa sinh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Protein là một thành phần quan trọng có vai trò trong nhiều hoạt động chức năng của cơ thể. Protein toàn phần trong máu gồm có 3 thành phần chính đó là albumin, globulin và một lượng nhỏ fibrinogen trong đó albumin cũng như alpha globulin và beta globulin được tạo thành chủ yếu ở gan do đó tỷ lệ Albumin/Globulin trong xét nghiệm được dùng để đánh giá hoạt động của chức năng gan. Một số bệnh lý sẽ tác động làm thay đổi nồng độ Albumin hoặc Globulin trong máu, do vậy tỷ lệ của hai chỉ số này phản ánh tình trạng và chức năng của gan.
1. Tỷ lệ Albumin/Globulin là gì?
Protein huyết tương được tổng hợp chủ yếu ở gan, các tế bào huyết tương, các hạch bạch huyết, lách và ở tủy xương. Trong quá trình bệnh, nồng độ protein toàn phần cũng như tỷ lệ phần trăm trong các cơ quan khác nhau của cơ thể có thể thay đổi đáng kể so với giá trị bình thường.
Protein trong máu gồm có 2 thành phần chính đó là albumin và globulin, cùng với một lượng nhỏ fibrinogen. Trong đó tế bào gan là nơi duy nhất tổng hợp albumin và fibrinogen, còn globulin sẽ được sản xuất bởi các tế bào miễn dịch (tủy xương, lách, tế bào lympho,...).
Protein được cấu tạo từ hơn 20 loại acid amin, là thành phần tham gia cấu tạo và có vai trò rất quan trọng trong việc cấu thành nên các tế bào và mô, giúp cho cơ thể tăng trưởng và phát triển, điều hòa hoạt động của cơ thể với vai trò là các hormone và enzyme cũng như tham gia vào việc duy trì cân bằng pH cho máu. Xét nghiệm protein toàn phần thực hiện bằng cách đo lượng albumin và globulin trong huyết thanh của máu. Tỷ lệ albumin/ globulin trong xét nghiệm protein toàn phần là tỷ lệ nồng độ của 2 loại protein Albumin và Globulin thu được bằng cách đo trực tiếp nồng độ albumin và protein toàn phần trong máu.
Sự thay đổi tỷ lệ tương đối của protein huyết tương có thể do thay đổi tỷ lệ của một phần protein trong huyết tương. Thông thường trong những trường hợp này lượng protein toàn phần không thay đổi. Tỷ lệ A/G thường được dùng như chỉ số phân bố của phần albumin và globulin. Tỷ lệ này thay đổi đáng kể trong bệnh lý xơ gan, viêm cầu thận, hội chứng thận, viêm gan cấp, lupus ban đỏ cũng như trong một số bệnh lý viêm cấp và mạn.
Protein albumin là một protein không có carbohydrate, có trọng lượng phân tử nhỏ, gồm nhiều acid amin, chứa khoảng 55‐65 % tổng số protein được tìm thấy trong máu. Albumin được tổng hợp chủ yếu tại gan và đảm bảo các chức năng sống của cơ thể như:
- Thực hiện chức năng trong quá trình duy trì áp lực keo trong huyết tương, ổn định quá trình trao đổi muối nước.
- Albumin liên kết và giúp hòa tan nhiều chất khác nhau, ví dụ bilirubin, calci và các acid béo mạch dài. Những chất này sẽ được gắn với albumin và lưu hành trong máu.
- Có vai trò trong vận chuyển và dự trữ nhiều loại ion phân tử các chất khác nhau và là một nguồn acid amin nội sinh
- Ngoài ra, albumin còn có khả năng liên kết với các kim loại nặng, độc cũng như nhiều loại dược phẩm, điều này giải thích tại sao nồng độ albumin trong máu thấp ảnh hưởng đáng kể đến dược động học của thuốc.
Trong cơ thể có 3 loại globulin chính đó là: alpha globulin, beta globulin và gamma globulin. Protein globulin gồm những phân tử khác nhau về trọng lượng, kích thước và chức năng. Trong đó, các alpha và beta globulin được tổng hợp ở gan. Gamma Globulin hay còn được gọi là globulin miễn dịch - Globulin miễn dịch là các kháng thể có bản chất là glycoprotein có vai trò giúp cho hệ miễn dịch nhận biết và chống lại các tác nhân lạ xâm nhập. Khi cơ thể bị phơi nhiễm với các kháng nguyên, chất này sẽ được sản xuất ra từ các tế bào lympho B và tương bào khi có sự đáp ứng với kích thích của các kháng nguyên thông qua đáp ứng miễn dịch tế bào hoặc miễn dịch dịch thể. Chức năng của các protein globulin bao gồm:
- Tham gia duy trì cân bằng acid-base
- Tham gia đáp ứng các phản ứng viêm của cơ thể
- Sản xuất ra các kháng thể nhằm giúp hệ thống miễn dịch nhận biết và vô hiệu hóa các tác nhân lạ, bảo vệ cơ thể thông qua các quá trình liên kết với kháng nguyên, kích hoạt hệ thống bổ thể và huy động các tế bào miễn dịch.
- Tham gia vào quá trình tiêu fibrin và điều hòa đông máu
2. Ý nghĩa của tỷ lệ Albumin/Globulin trong xét nghiệm
Tỷ lệ Albumin/Globulin trong xét nghiệm protein toàn phần sẽ giúp đánh giá được tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân, và chỉ số này có thể gợi ý đến các bệnh lý có liên quan tới gan, thận, đặc biệt hỗ trợ đắc lực trong việc giúp bác sỹ lâm sàng đánh giá chức năng gan. Tỷ lệ Albumin/Globulin ở người bệnh thường sẽ trong khoảng 1-1,5 và nồng độ Albumin trong máu bình thường sẽ cao hơn nồng độ Globulin. Tuy nhiên, nồng độ Albumin, Globulin cũng như tỷ lệ A/G trong máu sẽ thay đổi phụ thuộc và từng bệnh mắc phải. Dựa vào tỷ lệ Albumin/Globulin để bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
Một số yếu tố có thể làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm bao gồm:
- Trong quá trình lấy máu xét nghiệm thời gian buộc garo quá lâu có thể làm tăng albumin.
- Chế độ dinh dưỡng có nhiều protein
- Bệnh nhân có sử dụng một số loại thuốc làm giảm protein, ví dụ như: estrogen, thuốc tránh thai,...
Khi kết quả xét nghiệm cho ra tỷ lệ Albumin/Globulin tăng hoặc giảm có thể gợi ý một số bệnh lý. Cụ thể như sau:
Tỷ lệ Albumin/Globulin giảm phản ánh tình trạng tăng sản xuất Globulin và giảm sản xuất Albumin, thường gặp trong một số bệnh lý sau:
- Bệnh lý tại gan như: xơ gan, viêm gan (giảm sản xuất albumin),...
- Đa u tủy xương
- Các bệnh lý tự miễn
- Viêm loét dạ dày tá tràng
- Bệnh lý về thận: hội chứng thận hư (mất các protein phân tử lớn ra nước tiểu, chủ yếu là albumin)
Tỷ lệ Albumin/Globulin tăng phản ánh tình trạng Globulin miễn dịch không được sản xuất đủ như trong một số thiếu sót di truyền và trong một số bệnh bạch cầu, thường gặp ở một số bệnh lý sau:
- Bệnh u lympho, lơ-xê-mi.
- Ung thư tủy xương
- Không có Globulin máu
- Giảm gamma globulin máu
- Tình trạng nhịn ăn, đói.
3. Khi nào cần xét nghiệm tỷ lệ Albumin/Globulin?
Xét nghiệm protein toàn phần được thực hiện trong các đợt khám sức khỏe định kỳ. Xét nghiệm này cũng được thực hiện nhằm phản ánh tình trạng dinh dưỡng của cơ thể hoặc để chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến thận, gan và các bệnh lý đường tiêu hóa,... Bên cạnh đó, khi cảm thấy cơ thể có những biểu hiện triệu chứng bất thường, người bệnh cũng cần sớm đi kiểm tra sức khỏe. Một số triệu chứng bất thường bao gồm:
- Cảm thấy ăn không ngon
- Sút cân đột ngột
- Mệt mỏi
- Buồn nôn và nôn
- Ăn uống khó tiêu hóa
- Có biểu hiện thiếu dinh dưỡng
- Phù chân, tay, mặt,...
Ngoài ra, trước khi thực hiện xét nghiệm bệnh nhân cần lưu ý nên nhịn ăn trước đó khoảng 8-12 tiếng, không nên sử dụng các đồ uống có chứa cồn. Buổi sáng sớm là lúc các thành phần máu ổn định nhất và sẽ phản ánh chính xác nhất tình trạng sức khỏe của người bệnh. Người bệnh cũng cần báo với bác sỹ về các thuốc đang sử dụng để bác sỹ có thể đánh giá chính xác nhất về kết quả xét nghiệm này trong máu của bạn.
Tóm lại, tỷ lệ Albumin/Globulin trong xét nghiệm giúp đánh giá được tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân và chỉ số này có thể gợi ý đến các bệnh lý có liên quan tới gan hoặc thận. Bệnh nhân có thể thực hiện xét nghiệm trong những đợt khám tổng quát. Hoặc khi thấy xuất hiện những dấu hiệu bất thường như: mệt mỏi, chán ăn, sụt cân đột ngột,... người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và đánh giá tình trạng sức khỏe.
Hiện nay, để giúp người bệnh sớm phát hiện các nguy cơ, sàng lọc các bệnh lý, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đưa xét nghiệm protein toàn phần và albumin máu vào các gói khám sức khỏe tổng quát định kỳ để biết được nồng độ Albumin/Globulin đánh giá tình trạng sức khỏe nói chung và sức khỏe gan, thận nói riêng.
Theo đó, việc khám bệnh định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng đôi khi sẽ giúp phát hiện ra bất thường mà chính bản thân người bệnh không thể phát hiện được. Từ đó, mọi người sẽ có chẩn đoán sớm, giúp điều trị bệnh sớm, đảm bảo chất lượng cuộc sống về sau.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
