Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Bệnh Crohn là bệnh viêm đường ruột với các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy nghiêm trọng, mệt mỏi, giảm cân và suy dinh dưỡng. Tình trạng viêm do bệnh Crohn gây ra thường lan sâu vào các lớp mô ruột dẫn tới vừa đau đớn và vừa suy nhược, và đôi khi có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng.
Mặc dù không có cách chữa trị hoàn toàn căn bệnh Crohn nhưng các biện pháp chăm sóc và điều trị có thể làm giảm đáng kể các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh và thậm chí mang lại sự thuyên giảm lâu dài.
1. Triệu chứng bệnh Crohn
Crohn là bệnh viêm mạn tính mô hạt của đường ống tiêu hóa, nhưng chủ yếu ở đoạn cuối ruột non, tuy nhiên có thể gặp ở tất cả các vị trí khác của đường ống tiêu hóa. Triệu chứng của bệnh Crohn có thể từ nhẹ đến nặng và phát triển từ từ, nhưng đôi khi sẽ xuất hiện đột ngột, không có dấu hiệu báo trước. Người mắc bệnh có thể có những khoảng thời gian không có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh khiến họ nghĩ tình trạng bệnh Crohn đã thuyên giảm.
Khi bệnh ở thể hoạt động có các triệu chứng điển hình như sau:
- Tiêu chảy
- Sốt
- Mệt mỏi
- Đau bụng và chuột rút
- Có máu trong phân do có bệnh Crohn đại tràng
- Loét miệng
- Giảm thèm ăn và giảm cân
- Đau gần hoặc xung quanh hậu môn
Những người bị bệnh Crohn nặng sẽ có một số triệu chứng khác như:
- Viêm da, mắt và khớp
- Viêm gan hoặc viêm đường ống mật
- Trẻ chậm lớn hoặc chậm phát triển các đặc tính sinh dục ở tuổi dậy thì
Gặp bác sĩ nếu người bệnh có những thay đổi liên tục trong thói quen đại tiện hoặc có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh Crohn như:
- Đau bụng
- Có máu trong phân
- Tiêu chảy liên tục mà không đáp ứng với các loại thuốc không kê đơn
- Sốt không rõ nguyên nhân kéo dài từ một hoặc hai ngày
- Giảm cân không rõ nguyên nhân
Biến chứng bệnh Crohn có thể như sau:
- Tắc ruột. Bệnh Crohn ảnh hưởng đến độ dày của thành ruột. Theo thời gian, các bộ phận của ruột có thể bị sẹo và hẹp lại, dẫn tới chặn dòng di chuyển của thức ăn đang được tiêu hóa và hấp thu trong đường ống tiêu hóa. Dẫn đến hệ quả là người bệnh có thể phải phẫu thuật để loại bỏ phần ruột làm tắc đường ống tiêu hóa.
- Loét. Viêm mãn tính có thể dẫn đến vết loét bất cứ nơi nào trong đường tiêu hóa, bao gồm cả miệng và hậu môn.
- Lỗ rò. Lỗ rò gần hoặc xung quanh khu vực hậu môn là loại phổ biến nhất.
- Nứt hậu môn.
- Suy dinh dưỡng. Tiêu chảy, đau bụng và chuột rút có thể khiến người bệnh kém ăn hoặc ruột không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng cho người bệnh dẫn tới triệu chứng phổ biến là thiếu máu do thiếu sắt hoặc thiếu vitamin B-12.
- Ung thư ruột kết. Có bệnh Crohn ảnh hưởng đến đại tràng làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết. Các chuyên gia khuyến cáo nên sàng lọc ung thư đại tràng cho những người không mắc bệnh Crohn nên nội soi đại tràng cứ sau 10 năm bắt đầu ở tuổi 50.
- Thiếu máu, rối loạn dưỡng da, loãng xương, viêm khớp và bệnh túi mật hoặc gan.
- Một số loại thuốc điều trị bệnh Crohn bằng cách ngăn chặn các chức năng của hệ thống miễn dịch có liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư nhỏ như ung thư hạch và ung thư da.
2. Tổng quan về các thuốc chống tiêu chảy trong bệnh Crohn
Bệnh Crohn là một loại bệnh viêm ruột gây sưng tấy đường tiêu hóa. Nguyên nhân chính xác của bệnh Crohn không được biết. Tuy nhiên, một số chuyên gia tin rằng hệ thống miễn dịch có thể góp phần vào sự phát triển của tình trạng này.
Hệ thống miễn dịch có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi các chất gây bệnh và nhiễm trùng. Khi cơ thể bạn cố gắng chống lại những kẻ xâm lược có hại, đường tiêu hóa của bạn sẽ bị viêm.
Thông thường, tình trạng viêm này sẽ biến mất khi hết nhiễm trùng. Ở những người bị bệnh Crohn, đường tiêu hóa bị viêm ngay cả khi không bị nhiễm trùng. Tình trạng viêm thường dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng và tiêu chảy.
Tiêu chảy có thể là một trong những triệu chứng đáng lo ngại và khó chịu hơn của bệnh Crohn. Thường xảy ra vào những thời điểm bất tiện nhất, tiêu chảy có thể làm gián đoạn các hoạt động hàng ngày của bạn và cuối cùng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Ở những bệnh nhân bị bệnh Crohn nhẹ hơn, các hướng dẫn hiện hành khuyến cáo nên theo dõi chặt chẽ trong khi điều trị các triệu chứng. Điều này bao gồm thực hiện thay đổi chế độ ăn uống và sử dụng thuốc chống tiêu chảy để giúp kiểm soát tiêu chảy liên quan đến bệnh Crohn.
Dưới đây là năm lựa chọn phổ biến nhất.
Loperamide
Loperamide là một trong những loại thuốc chống tiêu chảy nổi tiếng nhất. Nó làm chậm quá trình tiêu hóa trong ruột của bạn, điều này cho phép thức ăn ở trong hệ thống của bạn trong một thời gian dài hơn.
Điều này cho phép cơ thể hấp thụ tốt hơn thức ăn bạn ăn, giúp giảm số lần đi tiêu mỗi ngày.
Loperamide là một loại thuốc uống thường chỉ được sử dụng sau một đợt tiêu chảy. Khi tiêu chảy xảy ra thường xuyên, bác sĩ có thể kê đơn thuốc này một cách thường xuyên. Trong trường hợp này, thuốc sẽ cần được dùng ít nhất một lần mỗi ngày.
Các phiên bản không kê đơn (OTC) phổ biến của thuốc này bao gồm Imodium và Diamode . Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm khô miệng, buồn ngủ và táo bón.
Diphenoxylate
Diphenoxylate tương tự như loperamide. Nó làm chậm hoạt động ruột của bạn để giảm tần suất tiêu chảy. Diphenoxylate là một loại thuốc uống có thể được dùng đến bốn lần mỗi ngày.
Tại Hoa Kỳ, diphenoxylate chỉ có sẵn theo đơn và được dùng kết hợp với một loại thuốc gọi là atropine.
Vì nó có thể gây nghiện, bác sĩ có thể sẽ kê toa diphenoxylate như một phương pháp điều trị ngắn hạn. Các triệu chứng thường cải thiện trong vòng hai ngày sau khi bắt đầu dùng thuốc. Tên thương hiệu của các loại thuốc sử dụng diphenoxylate bao gồm Lomocot và Lomotil.
Các tác dụng phụ của thuốc diphenoxylate bao gồm khô miệng, đầy hơi và táo bón .
Cholestyramine
Cholestyramine giúp ngăn ngừa tiêu chảy ở những người bị bệnh Crohn bằng cách bình thường hóa lượng axit mật trong cơ thể. Nó thường được kê đơn nếu bạn đã cắt bỏ một phần ruột non trong một kỹ thuật phẫu thuật được gọi là cắt bỏ hồi tràng .
Thuốc có dạng bột, bạn có thể trộn với đồ uống hoặc một số loại thực phẩm và uống. Trong hầu hết các trường hợp, nó cần được thực hiện hai đến bốn lần mỗi ngày. Các loại thuốc cholestyramine được kê đơn phổ biến nhất bao gồm Prevalite và Questran.
Những người dùng những loại thuốc này có thể bị táo bón.
Codeine sulfate
Codeine thường được kê đơn để giảm đau. Khi bạn dùng thuốc dưới dạng viên nén codeine sulfate, nó có thể giúp ngăn ngừa tiêu chảy. Codein sulfat có thể quá gây nghiện để sử dụng hàng ngày, vì vậy nó thường được kê đơn để sử dụng ngắn hạn trong các trường hợp tiêu chảy nghiêm trọng hơn.
Một số người bị bệnh Crohn được giảm đau từ Tylenol với codeine. Thuốc theo toa này có sẵn ở cả dạng viên và dạng lỏng. Các tác dụng phụ có thể xảy ra của cả codeine sulfate và Tylenol với codeine bao gồm buồn ngủ, khô miệng và táo bón.
Pepto-Bismol
Một phương thuốc không kê đơn đã phổ biến trong nhiều thập kỷ, Pepto-Bismol là một loại thuốc kháng axit cũng là một loại thuốc chống viêm. Nó chứa một thành phần hoạt tính gọi là bismuth subsalicylate, có tác dụng bao phủ các mô bị kích thích trong dạ dày và ruột. Điều này giúp giảm viêm và kích ứng.
Pepto-Bismol có dạng viên nén lỏng, nhai và uống. Trong khi Pepto-Bismol rất hiệu quả đối với các trường hợp tiêu chảy tạm thời, bạn có thể cần một thứ gì đó mạnh hơn nếu bị tiêu chảy mãn tính.
Tác dụng phụ của Pepto-Bismol bao gồm lưỡi sẫm màu tạm thời và táo bón. Trẻ em dưới 12 tuổi không nên dùng Pepto-Bismol do có thể liên quan đến hội chứng Reye .
Các biện pháp tự nhiên có thể giúp giảm tiêu chảy liên quan đến bệnh Crohn
Ngoài ra còn có các biện pháp tự nhiên có thể giúp giảm tiêu chảy liên quan đến bệnh Crohn. Các phương pháp điều trị này - có sẵn để mua ở các cửa hàng tạp hóa, cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe hoặc trực tuyến - bao gồm:
- Than củi
- Trà dâu đen
- Trà gừng
- Cayenne ở dạng viên nang
Nó có thể giúp tránh:
- Các sản phẩm từ sữa
- Rượu
- Nước giải khát có ga
- Đồ uống có caffein
- Đồ chiên
- Thức ăn nhiều dầu mỡ
Bạn có thể hạn chế tiêu thụ một số loại trái cây và rau quả có thể gây ra nhiều khí. Những thực phẩm này bao gồm:
- Bông cải xanh
- Đậu
- Đậu Hà Lan
- Ngô
- Cải xoăn
- Mận khô
- Đậu xanh
Thay vào đó, hãy thử các loại thực phẩm trong suốt như lỏng, chẳng hạn như súp và Jell-O.
Những thực phẩm nhạt nhẽo khác mà bạn có thể ăn bao gồm:
- Bánh mì nướng
- Cơm
- Trứng
- Gà không da
Trong các đợt tiêu chảy, việc uống nhiều nước hơn là rất quan trọng. Tiêu chảy có thể gây mất nước, có thể trở thành một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Uống nhiều nước sẽ giúp đảm bảo rằng bạn được cung cấp đủ nước cho cơ thể.
Các bác sĩ khuyên bạn nên thêm một thìa cà phê muối và đường vào một lít nước. Điều này sẽ giúp bổ sung lượng glucose và chất điện giải bị mất do tiêu chảy.
Như với bất kỳ phương pháp điều trị nào, bạn chỉ nên chọn thuốc hoặc biện pháp khắc phục tại nhà dưới sự giám sát của bác sĩ.
Bác sĩ của bạn có thể sẽ muốn theo dõi sự tiến triển của bạn khi bạn bắt đầu điều trị các triệu chứng bệnh Crohn để đảm bảo việc điều trị không ảnh hưởng xấu đến tình trạng của bạn. Quyết định sử dụng thuốc nào, liều lượng đường dùng...cuối cùng vẫn sẽ do bác sĩ quyết định.
Khoa Nội soi - Tiêu hóa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời các bệnh tiêu hóa, bạn có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt lịch trên website để được phục vụ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
- Anti-diarrheal loperamide HCL. (2018).
dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=e16bdadf-5780-4602-bf71-7ff5a3a55959 - Cholestyramine. (2018).
https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=ac385fd9-fb8c-461f-959c-322c38f4515e - Codeine information. (2015).
fda.gov/Drugs/DrugSafety/PostmarketDrugSafetyInformationforPatientsandProviders/ucm118108.htm - Diphenoxylate hydrochloride and atropine sulfate. (2016).
dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=88ed4ccf-9e35-4142-a5eb-d2b5edd36956 - Mayo Clinic Staff. (2018). Crohn’s disease: Treatments and drugs.
mayoclinic.org/diseases-conditions/crohns-disease/basics/treatment/con-20032061 - Mayo Clinic Staff. (2016). Diarrhea: Lifestyle and home remedies.
mayoclinic.org/diseases-conditions/diarrhea/basics/lifestyle-home-remedies/con-20014025 - Pepto-Bismol: FAQs. (n.d.).
pepto-bismol.com/en-us/faqs
