Tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng là phương pháp tiếp cận điều trị mới và mang lại hiệu quả cao hơn so với các phương pháp điều trị truyền thống. Vậy quá trình điều trị diễn ra như thế nào và rủi ro tiềm ẩn là gì sẽ được chia sẻ thông qua bài viết này.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Vai trò của tế bào gốc
Các tế bào gốc là nền tảng cơ bản cho các loại tế bào khác trong quá trình phát triển và trưởng thành, gồm các tế bào hình thành máu, cơ quan và cấu trúc xương.
Tế bào gốc tồn tại ở người, động vật và thực vật. Trong đó tế bào gốc trưởng thành từ tủy xương được sử dụng phổ biến trong các liệu pháp tế bào gốc.
Không giống các loại tế bào khác, tế bào gốc có thể tự tái tạo - nghĩa là có khả năng sao chép vô hạn. Đặc tính này đã thúc đẩy các nhà khoa học nghiên cứu việc ứng dụng khả năng tự tái tạo của tế bào gốc trong điều trị các bệnh mãn tính. Một ví dụ điển hình là tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng.
Dù điều trị bằng tế bào gốc là một phương pháp mới đang được quan tâm nhưng Cơ quan Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) chỉ chính thức phê duyệt các tế bào gốc có khả năng hình thành tế bào máu. Những tế bào này có thể sử dụng để điều trị các rối loạn máu, một số loại ung thư và các rối loạn miễn dịch.
2. Các loại tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng
Phương pháp sử dụng tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng được thực hiện khi các liệu pháp thông thường không đạt hiệu quả.
Trong một nghiên cứu từ năm 2022, phương pháp điều trị bằng tế bào gốc vẫn là một cách tiếp cận mới để điều trị viêm loét đại tràng. Mặc dù tế bào gốc có tiềm năng trong việc chữa trị viêm loét đại tràng nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn để xác định hiệu quả và kết quả lâu dài của phương pháp này.
Các nhà nghiên cứu đã tìm ra ra hai loại tế bào gốc giúp chữa trị viêm loét đại tràng là tế bào gốc tạo máu (HSCs) và tế bào trung mô (MSCs).
2.1. Tế bào gốc tạo máu
Các tế bào gốc tạo máu (HSCs) phân hóa thành các tế bào máu khác nhau, bao gồm cả những tế bào tham gia vào hệ miễn dịch. Bằng cách cấy ghép các tế bào gốc tạo máu khỏe mạnh, những tế bào lỗi có thể được thay thế giúp khắc phục các vấn đề ở hệ miễn dịch gây bệnh viêm loét đại tràng.
Theo nghiên cứu, tế bào gốc tạo máu đã chứng tỏ tính hiệu quả trong chữa trị viêm loét đại tràng nhưng vẫn còn những lo ngại về tính an toàn. Một nghiên cứu từ năm 2018 cũng đã cho thấy rằng, việc sử dụng phương pháp điều trị bằng tế bào gốc tạo máu ở bệnh nhân mắc viêm loét đại tràng dẫn đến tiên lượng xấu hơn và nhiều biến chứng hơn so với điều trị các bệnh tự miễn khác.
2.2. Tế bào gốc trung mô
Các tế bào gốc trung mô (MSCs) phân hóa thành các tế bào thần kinh, xương, mô hoặc cơ. Phương pháp điều trị bằng tế bào gốc trung mô mang lại triển vọng trong việc làm giảm viêm và sửa chữa mô bị tổn thương.
Một bài đánh giá về nghiên cứu thực hiện vào năm 2019 cho biết, phương pháp điều trị bằng tế bào gốc trung mô đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng nhấn mạnh cần thêm nghiên cứu chất lượng cao trước khi áp dụng phương pháp rộng rãi.
3. Điều trị viêm loét đại tràng bằng tế bào gốc như thế nào?
Phương pháp điều trị bằng tế bào gốc bao gồm việc lấy tế bào từ chính cơ thể người bệnh (tự thân) hoặc từ người cho máu có loại mô tương thích (dị thể). Trước khi tiến hành phương pháp sử dụng tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng, các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra đánh giá sức khỏe của cả người nhận và người hiến tế bào tiềm năng.
Bác sĩ sẽ lấy máu từ người nhận hoặc người hiến tặng. Sau đó, máy lọc máu sẽ tách tế bào gốc ra khỏi máu.
Trong quá trình điều trị, các tế bào gốc đã được nuôi cấy sẽ được tiêm vào cơ thể của người nhận. Giai đoạn này thường kéo dài vài giờ và có thể thực hiện trong khi người nhận tỉnh táo.
Sau khi tiến trình hoàn tất, bác sĩ có thể theo dõi người nhận trong vài tuần. Trong trường hợp cấy tế bào từ người hiến, bệnh nhân cần sử dụng thuốc ức chế miễn dịch. Quá trình hồi phục hoàn toàn có thể kéo dài vài tháng hoặc thậm chí vài năm.
Một phương pháp mới nổi trong chữa trị viêm loét đại tràng bằng tế bào gốc là sử dụng tế bào gốc từ mô mỡ. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu năm 2022 báo cáo, phương pháp này có nguy cơ cao về việc hệ thống miễn dịch của cơ thể từ chối cấy ghép, đặc biệt là với liệu pháp cấy ghép tế bào gốc mô mỡ dị thân.
4. Những rủi ro cần biết
Thông thường, các phương pháp điều trị bằng tế bào gốc chỉ được bác sĩ xem xét khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Ngoài ra, các bác sĩ sẽ đánh giá tổng quan sức khỏe của bệnh nhân để xác định liệu lợi ích của cấy tế bào gốc có lớn hơn các rủi ro có thể xảy ra hay không.
Các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến phương pháp điều trị bằng tế bào gốc bao gồm:
- Thiếu máu
- Bầm tím
- Chảy máu quá mức
- Nhiễm trùng nặng
Hơn nữa, bệnh mảnh ghép chống ký chủ (GVHD) có thể xảy ra khi các tế bào gốc tấn công nhầm các tế bào khác trong cơ thể sau khi cấy tủy xương từ người hiến. Khác với các tác dụng phụ khác, bệnh mảnh ghép chống ký chủ có thể biểu hiện trong vòng vài tháng hoặc lên đến 2 năm sau khi thực hiện phương pháp điều trị.
Các triệu chứng phổ biến của bệnh mảnh ghép chống ký chủ bao gồm:
- Phát ban
- Da khô hoặc ngứa
- Đau khớp
- Mắt hoặc miệng khô
- Tiêu chảy
- Vàng da
Tế bào gốc điều trị viêm loét đại tràng là phương pháp điều trị tiềm năng cho bệnh viêm loét đại tràng, đặc biệt nếu các loại thuốc và liệu pháp thông thường không hiệu quả. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị bằng tế bào gốc vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.
Trong trường hợp viêm loét đại tràng nặng không phản ứng với các phương pháp điều trị tiêu chuẩn, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân tham gia thử nghiệm lâm sàng liệu pháp tế bào gốc. Phương pháp này cũng mang những rủi ro tiềm ẩn vì vậy bệnh nhân cần cân nhắc trước khi thực hiện.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
