Tán sỏi thận ngoài cơ thể là phương pháp điều trị sỏi tiết niệu có tính an toàn cao, không xâm lấn, rút ngắn thời gian nằm viện và tiết kiệm tối đa chi phí cho bệnh nhân.
1. Sỏi thận là gì?
Khi các chất thường được bài tiết qua thận vẫn còn trong đường tiết niệu, chúng có thể kết tinh và cứng lại thành sỏi thận. Một số sỏi thận nhỏ hoặc đủ mịn có thể dễ dàng đi qua đường tiết niệu mà không khó chịu. Những viên sỏi khác có thể có các cạnh gồ ghề hoặc phát triển lớn như hạt đậu gây ra đau đớn khi chúng đi qua hoặc bị kẹt trong đường tiết niệu. Các khu vực dễ bị bẫy sỏi thận nhất là bàng quang, niệu quản và niệu đạo.
Hầu hết sỏi thận phát triển đủ nhỏ để vượt qua mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, trong khoảng 20 % trường hợp, viên sỏi lớn hơn 2cm (khoảng một inch) và có thể phải điều trị. Hầu hết sỏi thận bao gồm canxi; tuy nhiên, có những loại sỏi thận khác có thể phát triển. Các loại sỏi thận bao gồm:
- Sỏi canxi: Canxi, một phần bình thường của chế độ ăn uống lành mạnh được sử dụng trong xương và cơ bắp, thường được tuôn ra cùng với phần còn lại của nước tiểu. Tuy nhiên, lượng canxi dư thừa không được cơ thể sử dụng có thể kết hợp với các chất thải khác để tạo thành sỏi.
- Sỏi phù sa: Sỏi struvite, bao gồm magiê, phốt phát và amoniac, có thể xảy ra sau khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Sỏi axit uric: Sỏi axit uric có thể xảy ra khi nước tiểu quá axit, như trong một số điều kiện nhất định, chẳng hạn như bệnh gút hoặc khối u ác tính.
- Sỏi cystine: Sỏi cystine bao gồm cystine, một trong những khối xây dựng tạo nên cơ bắp, dây thần kinh và các bộ phận khác của cơ thể.
2. Phương pháp tán sỏi thận
2.1. Phương pháp tán sỏi thận ngoài cơ thể
Phương pháp tán sỏi thận ngoài cơ thể là một thủ thuật không xâm lấn (da không bị đâm thủng) được sử dụng để điều trị sỏi thận quá lớn để đi qua đường tiết niệu. Phương pháp này điều trị sỏi thận bằng cách gửi năng lượng siêu âm tập trung hoặc sóng xung kích trực tiếp đến viên sỏi đầu tiên được đặt bằng fluoroscopy (một loại phim X-ray, video) hoặc siêu âm (sóng âm tần số cao). Sóng xung kích phá vỡ một viên sỏi lớn thành những viên sỏi nhỏ hơn sẽ đi qua hệ thống tiết niệu. Phương pháp tán sỏi thận này cho phép những người có sỏi trong hệ thống tiết niệu tránh được một ca phẫu thuật xâm lấn để lấy sỏi. Để nhắm sóng, bác sĩ của bạn phải có thể nhìn thấy sỏi dưới tia X hoặc siêu âm.
Sự ra đời của phương pháp tán sỏi thận vào đầu những năm 1980 đã cách mạng hóa việc điều trị bệnh nhân mắc bệnh sỏi thận. Bệnh nhân đã từng yêu cầu phẫu thuật lớn để loại bỏ sỏi của họ có thể được điều trị bằng phương pháp tán sỏi thận, và thậm chí không cần phải rạch. Như vậy, phương pháp tán sỏi thận là phương pháp điều trị duy nhất không xâm lấn đối với sỏi thận, có nghĩa là không cần rạch hoặc đưa thiết bị giải phẫu vào bên trong.
Phương pháp tán sỏi thận liên quan đến việc sử dụng một loạt các sóng xung kích đến viên sỏi được nhắm mục tiêu. Các sóng xung kích, được tạo ra bởi một máy gọi là lithotripter, được tập trung bằng tia X vào sỏi thận. Các sóng xung kích đi vào cơ thể, qua da và mô, đến viên sỏi nơi chúng phá vỡ nó thành những mảnh nhỏ. Trong vài tuần sau khi điều trị, những mảnh nhỏ đó được đưa ra khỏi cơ thể qua nước tiểu.
2.2. Thủ tục và quy trình tán sỏi thận ngoài cơ thể
Bác sĩ sẽ giải thích kỹ lưỡng về quy trình cho bạn, tiếp theo bạn sẽ được yêu cầu ký vào một mẫu đơn đồng ý cho phép bạn làm thủ tục. Đọc mẫu đơn cẩn thận và đặt câu hỏi nếu có gì đó không rõ ràng.
Ngoài lịch sử bệnh lý hoàn chỉnh, bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra thể chất hoàn chỉnh để đảm bảo bạn có sức khỏe tốt trước khi trải qua thủ thuật. Bạn có thể trải qua các xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm chẩn đoán khác.
Nhịn ăn trước khi làm thủ thuật có thể được chỉ định, tùy thuộc vào loại thuốc gây mê hoặc thuốc an thần được sử dụng. Bạn sẽ được hướng dẫn về việc phải nhịn ăn bao nhiêu giờ trước khi làm thủ thuật nếu cần thiết. Dựa trên tình trạng sức khỏe, bác sĩ có thể yêu cầu chuẩn bị cụ thể khác.
Bởi vì phương pháp tán sỏi thận là một liệu pháp hoàn toàn không xâm lấn, hầu hết các phương pháp điều trị bằng phương pháp tán sỏi thận được thực hiện trên cơ sở ngoại trú, tức là bạn có thể ra viện ngay sau khi kết thúc quá trình tán sỏi thận ngoài cơ thể.
Mặc dù việc sử dụng thuốc gây mê không phụ thuộc vào yêu cầu của bệnh nhân và bác sĩ, nhưng dữ liệu gần đây cho thấy rằng kết quả của bệnh sỏi thận có thể được cải thiện khi sử dụng thuốc gây tê nhẹ.
Khi bệnh nhân đã được gây mê đầy đủ, một máy X-quang vi tính được sử dụng để xác định vị trí của sỏi trong thận. Một loạt các sóng xung kích được đưa vào sỏi. Các phác đồ điều trị kết hợp với các kết quả nghiên cứu mới nhất cho thấy rằng việc điều chỉnh cả công suất sóng xung kích và tốc độ truyền sóng xung kích có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
Mục tiêu của phương pháp tán sỏi thận là tối đa hóa sự vỡ của sỏi thận của bệnh nhân trong khi giảm thiểu chấn thương mà sóng xung kích có thể gây ra cho thận và các cơ quan xung quanh.
Thông thường, thời gian của quá trình tán sỏi thận ngoài cơ thể kéo dài khoảng một giờ .Theo đó, phương pháp tán sỏi thận tuân theo quy trình như sau:
- Bạn sẽ được yêu cầu loại bỏ bất kỳ quần áo, đồ trang sức hoặc các đối tượng khác có thể can thiệp vào quy trình.
- Một đường truyền tĩnh mạch (IV) sẽ được đưa vào cánh tay hoặc bàn tay của bạn.
- Bạn có thể nhận được một thuốc an thần hoặc thuốc gây mê để đảm bảo rằng bạn vẫn còn và không đau trong suốt quá trình.
- Sau khi thuốc an thần có hiệu lực, bạn sẽ được đặt trên một cái đệm đầy nước hoặc ngâm trong bồn chứa đầy nước.
- Sau khi các viên sỏi đã được định vị bằng huỳnh quang hoặc siêu âm, nó sẽ được cố định để sóng nhắm một cách chính xác.
- Nếu bạn tỉnh táo trong suốt quá trình, bạn có thể cảm thấy một cảm giác chạm nhẹ trên da.
- Một chuỗi sóng xung kích sẽ được tạo ra để phá vỡ sỏi thận.
- Các viên sỏi sẽ được theo dõi bằng huỳnh quang hoặc siêu âm trong suốt quá trình.
- Một stent có thể được đặt trong niệu quản để giúp các mảnh sỏi đi qua.
- Một khi các mảnh sỏi đủ nhỏ để đi qua hệ thống tiết niệu, quy trình sẽ kết thúc.
Sau quy trình tán sỏi thận ngoài cơ thể bạn sẽ được đưa vào phòng hồi sức để quan sát. Khi huyết áp, mạch và nhịp thở của bạn ổn định và bạn tỉnh táo, bạn sẽ được đưa đến phòng bệnh viện hoặc xuất viện về nhà.
Bạn có thể tiếp tục chế độ ăn uống và sinh hoạt thông thường trừ khi bác sĩ tư vấn cho bạn cách khác. Bạn sẽ được khuyến khích uống thêm chất lỏng để làm loãng nước tiểu và giảm bớt sự khó chịu khi đi ra các mảnh sỏi. Ngoài ra, bạn có thể nhận thấy máu trong nước tiểu của bạn trong một vài ngày hoặc lâu hơn sau khi làm thủ thuật. Điều này là bình thường. Bạn có thể nhận thấy vết bầm tím ở lưng hoặc bụng. Người bệnh có thể uống thuốc giảm đau theo khuyến cáo của bác sĩ. Aspirin hoặc một số loại thuốc giảm đau khác có thể là nguyên do làm tăng nguy cơ chảy máu. Hãy chắc chắn rằng chỉ sử dụng thuốc do bác sĩ chỉ định. Thông báo cho bác sĩ nếu bạn gặp các bất thường sau đây:
- Sốt và / hoặc ớn lạnh
- Nóng rát liên tục khi đi tiểu
- Tần suất tiểu không bình thường
Đau lưng dưới cực độ
2.3. Ưu và nhược điểm của phương pháp tán sỏi thận
Ưu điểm chính của phương pháp tán sỏi thận là hoàn toàn không xâm lấn. Điều trị nhẹ nhàng, ít gây đau, thời gian thực hiện ngắn (45 - 60 phút), thời gian hồi phục sức khỏe nhanh. Ít gây tổn hại đến thận: Ảnh hưởng của tán sỏi ngoài cơ thể tới chức năng thận thấp hơn 1%, trong khi đó nếu dùng phương pháp mổ hở lấy sỏi có thể gây mất đi hơn 30% chức năng của thận do chính đường rạch trên nhu mô thận khi điều trị.
Phương pháp tán sỏi thận rất phù hợp với những bệnh nhân bị sỏi thận nhỏ có thể dễ dàng nhìn thấy bằng x-quang. Khi sỏi thận trở nên quá lớn để đi qua đường tiết niệu, chúng có thể gây đau dữ dội và cũng có thể chặn dòng nước tiểu. Nhiễm trùng có thể phát triển. Phương pháp tán sỏi thận có thể được thực hiện để điều trị một số loại sỏi thận ở một số vị trí nhất định trong đường tiết niệu.
Tuy nhiên phương pháp tán sỏi thận vẫn tồn tại rủi ro liên quan đến phơi nhiễm phóng xạ có thể liên quan đến số lần kiểm tra hoặc điều trị bằng tia X tích lũy trong một thời gian dài. Các biến chứng của phương pháp tán sỏi thận có thể xảy ra như sau:
- Chảy máu quanh thận, nhiễm trùng.
- Tắc nghẽn đường tiết niệu do các mảnh sỏi vỡ ra từ viên sỏi lớn.
- Những mảnh sỏi còn sót lại có thể cần nhiều lần tán sỏi.
Theo đó, phương pháp tán sỏi thận chống chỉ định với các trường hợp sau đây:
- Bệnh nhân có thai.
- Bệnh nhân dùng "chất làm loãng máu" hoặc bệnh nhân bị rối loạn chảy máu. Phải ngừng sử dụng Aspirin hoặc các chất làm loãng máu khác trong ít nhất 1 tuần trước khi điều trị bằng phương pháp tán sỏi thận.
- Bệnh nhân bị nhiễm trùng thận mãn tính, vì một số mảnh vỡ có thể không qua khỏi, do đó vi khuẩn sẽ không được loại bỏ hoàn toàn khỏi thận.
- Bệnh nhân bị tắc nghẽn hoặc mô sẹo trong niệu quản, có thể ngăn các mảnh đá đi qua.
- Bệnh nhân bị sỏi bao gồm cystine và một số loại canxi, vì những viên sỏi này không phân mảnh tốt với phương pháp tán sỏi thận ngoài cơ thể.
Bệnh nhân có sử dụng máy tạo nhịp tim nên thông báo cho bác sĩ điều trị. Phương pháp tán sỏi thận có thể được thực hiện trên bệnh nhân có máy tạo nhịp tim với sự chấp thuận của bác sĩ tim mạch và sử dụng một số biện pháp phòng ngừa nhất định. Máy tạo nhịp tim đáp ứng tốc độ được cấy vào bụng có thể bị tổn thương trong quá trình điều trị bằng phương pháp tán sỏi thận.
Có một thực tế là các bệnh nhân sau khi thực hiện chữa sỏi thận có thể có nguy cơ tái phát sỏi thận chiếm đến hơn 20%, nguyên nhân của việc tái phát phần lớn vẫn là do chế độ ăn uống và hoạt động. Do đó, để đề phòng bệnh sỏi thận tái phát bạn nên thực hiện theo các hướng dẫn sau:
- Giảm tối thiểu lượng thức ăn chứa nhiều oxalat, canxi như các loại quả hạnh, sô-cô-la,.. hạn chế ăn ít đạm động vật
- Sử dụng một số loại thuốc nhằm giúp kiểm soát lượng khoáng chất phát triển trong nước tiểu.
- Không nên ăn nhiều quá nhiều các loại thực phẩm như lòng lợn, óc động vật... dễ gây sỏi
- Mỗi ngày nên uống từ 1,5 – 2 lít nước, nên tăng cường dùng nước pha từ bột sắn, nước đỗ đen, nước hoa quả có tính mát, lợi tiểu, giúp đào thải tốt thải canxi.
Trên đây là những thông tin hữu ích về phương pháp tán sỏi thận ngoài cơ thể - một trong những phương pháp điều trị sỏi thận tiên tiến nhất hiện nay. Hy vọng qua bài viết sẽ giúp cho bạn đọc biết rõ hơn về phương pháp tán sỏi thận như thế nào? Để có hướng điều trị phù hợp cho mình và người thân nếu mắc phải căn bệnh này.
Tán sỏi ngoài cơ thể là phương pháp điều trị sỏi thận có tính an toàn cao, ít xâm lấn, giúp rút ngắn thời gian nằm viện và tiết kiệm chi phí cho bệnh nhân. Tuy nhiên kết quả điều trị còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sức khỏe, kỹ thuật thực hiện của các bác sĩ cũng như các trang thiết bị máy móc tạo Bệnh viện. Vì thế việc lựa chọn bệnh viện điều trị bệnh sỏi rất quan trọng.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ điều trị bệnh sỏi tiết niệu bằng phương pháp tán sỏi ngoài cơ thể uy tín, được nhiều bệnh nhân thăm khám và điều trị. Với đội ngũ y bác sĩ có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ cho tán sỏi ngoài cơ thể tốt, ít tái phát.
Quý khách cần tư vấn về các phương pháp điều trị tán sỏi ngoài cơ thể tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec vui lòng liên hệ TẠI ĐÂY.
XEM THÊM:
