Tắc ruột do thức ăn là rối loạn thường gặp ở trẻ em, giai đoạn đầu của bệnh thường khó xác định do dễ nhầm với táo bón hoặc rối loạn tiêu hóa thông thường.
1. Tắc ruột do thức ăn là gì?
Tắc ruột chia làm 2 loại: Tắc ruột cơ năng và tắc ruột cơ học.
- Tắc ruột cơ năng: Gặp trong bệnh nhân bị liệt ruột, rối loạn điện giải, bị tai biến phải nằm lâu...
- Tắc ruột cơ học: Do thắt lại như ruột bị xoắn hay bị dây chằng gây nghẹt; do bị bít lại, do khối u, do búi giun hay do bã thức ăn...
Tắc ruột do thức ăn là hiện tượng người bệnh một khối bã thức ăn hình thành ở dạ dày rồi di chuyển xuống làm tắc ruột non. Thông thường, các trường hợp tắc ruột do thức ăn đều phải điều trị bằng phương pháp phẫu thuật thì mới có thể lấy đực khối bã ra ngoài.
Tình trạng này thường gặp ở trẻ em hơn là người lớn. Khi trẻ bị tắc ruột ở giai đoạn đầu thì thường khó xác định do dễ nhầm với việc trẻ bị táo bón hoặc trẻ bị rối loạn tiêu hóa thông thường.
Tắc ruột ở trẻ xảy ra rất nhanh và tiến triển nặng, khiến cho thành ruột bị tổn thương. Đoạn ruột trên chỗ bị tắc sẽ trướng và căng dãn, tăng áp lực trong lòng ruột gây nên ứ trệ tĩnh mạch và giảm tưới máu mao mạch khiến cho niêm mạc ruột bị tổn thương, phù nề, xung huyết dẫn đến giảm và mất quá trình hấp thu. Bên cạnh đó, trẻ cũng sẽ nôn nhiều, làm giảm sự ứ dịch trên chỗ tắc, gây thêm tình trạng mất nước và rối loạn chất điện giải, thăng bằng kiềm toan, dễ dẫn đến suy thận cơ năng vô cùng nguy hiểm.
2. Nguyên nhân và dấu hiệu trẻ bị tắc ruột do thức ăn
Nguyên nhân tắc ruột ở trẻ do thức ăn có thể kể đến như:
- Thức ăn có quá nhiều sợi dai, xơ và khó tiêu hóa.
- Trẻ đang trong trường hợp bị giảm độ toan dịch vị, thiểu năng ngoại tiết tụy, viêm xơ tụy, suy tụy.
- Đặc biệt trẻ ở lứa tuổi đang mọc răng hoặc thay răng, khả năng nhai kém và chưa biết nhằn... nên dẫn đến việc tiêu hóa sẽ gặp khó khăn và khiến cho chúng dễ tích tụ tạo thành một khối lớn và gây tắc ruột.
Dấu hiệu tắc ruột ở trẻ do bã thức ăn:
- Đau bụng: Khi trẻ bị tắc bị tắc ruột do bã thức ăn thì sẽ có hiện tượng đau bụng xảy ra đột ngột hoặc dữ dội, cường độ đau ngày càng dữ dội, vị trí đau thường ở khu trú trên rốn, quanh rốn bên trái hoặc bên phải bụng, vùng chậu và lan tỏa nhanh chóng ra toàn ổ bụng;
- Buồn nôn, nôn: Khi trẻ đã bị tắc ruột do thức ăn thì trẻ thường sẽ hay nôn hoặc buồn nôn đi kèm với chướng bụng. Tuy nhiên cha mẹ thường hay chủ quan nghĩ trẻ bị nôn trớ. Kèm theo buồn nôn, nôn trẻ sẽ bị đau do tăng nhu động và phản nhu động. Khi bị tắc ruột do bã thức ăn, chất nôn lúc đầu là thức ăn, sau đó là đến dịch mật và dịch tiêu hoá. Khi trẻ nôn ra phân thì dấu hiệu tắc ruột đã để quá muộn.
- Bí trung đại tiện: Thông thường, triệu chứng này cha mẹ cũng thường chủ quan và bỏ qua vì nghĩ đây là tình trạng táo bón ở trẻ. Bí trung đại tiện thể hiện ngưng trệ lưu thông các chất trong lòng ruột, bí trung đại tiện cũng là triệu chứng lâm sàng quyết định để chẩn đoán bị tắc ruột.
3. Chẩn đoán trẻ bị tắc ruột do thức ăn
Nếu tắc ruột do thức ăn ở trẻ em không được chẩn đoán và xử trí kịp thời thì có thể sẽ dẫn đến những biến chứng khó lường như: thủng ruột hoặc biến chứng nhẹ hơn là ăn kém hay bỏ ăn, mất nước, sụt cân, viêm ruột...
Việc chẩn đoán sớm tắc ruột ở trẻ thường khó. Nguyên nhân là do siêu âm bụng không thấy được bã thức ăn, chụp X-quang bụng cũng cho kết không khả quan. Vì vậy, cách tốt nhất là cha mẹ nên kiểm soát thật kỹ thức ăn cho trẻ. Nếu sau khi trẻ ăn mà đau bụng, ói mửa, đại tiện ra máu hoặc không thể đi tiểu thì cha mẹ cần đưa trẻ ngay đến bệnh viện nhằm ngăn ngừa các biến chứng kịp thời.
4. Phòng tránh tắc ruột do thức ăn ở trẻ
Ðể phòng tránh tắc ruột ở trẻ, các bậc cha mẹ nên:
- Kiểm soát thật kỹ thức ăn và quan sát khi trẻ ăn những loại thức ăn có nhiều nhựa hoặc xơ.
- Đối với các loại quả có nhiều nhựa như: hồng xiêm, hồng, quả dâu da, quả sung ... hoặc các loại rau nhiều chất xơ như măng ... thì tốt nhất cha mẹ không nên cho trẻ ăn quá nhiều và không được để trẻ ăn vào lúc đói (vì đói quá có thể khiến trẻ ăn nhanh, không nhai kỹ, thức ăn kết lại với nhau, sau đó tồn tại lâu trong dạ dày thành khối bã, dễ dẫn tới tắc ruột hoặc có thể thủng ruột, rất nguy hiểm cho trẻ).
- Thức ăn của trẻ thì tốt nhất nên nấu chín hoặc ninh nhừ... Ngoài ra, có thể nấu thêm các loại rau có độ nhớt như rau đay, mồng tơi, đậu bắp cho trẻ, vì những loại này có chất xơ hòa tan với nước, dễ thấm hút nước chống táo bón ở trẻ.
- Khuyên bảo trẻ nhai kỹ khi ăn và bổ sung lượng nước cho trẻ đầy đủ mỗi ngày.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại Bệnh viện.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
