Theo dân gian, vỏ quýt xanh phơi khô gọi là vị thuốc thanh bì. Trong Y Học Cổ Truyền, thanh bì có vị đắng cay, tính ôn, vào kinh can và đởm. Đây là dược liệu có tác dụng giáng tiết, thông lợi gan và đởm khí, tiêu tích hóa trệ.
1. Thanh bì là gì?
Một số đặc điểm của thanh bì hay vỏ quýt xanh như sau:
- Quýt là cây gỗ nhỏ có dáng to, đều, thân ít gai.
- Lá cây quýt mọc so le, phiến lá dài từ 5-10cm, màu xanh đậm, rộng 2.5-5cm, mép có hình răng thưa.
- Chùm hoa ngắn ở tập trung ở nách lá. Hoa quất có thể mọc đơn độc hay thành chùm từ 2 đến 6 hoa, đài hoa hình chén, không lông, cánh hoa trắng dài 1.5-2cm, nhị 20-30 cái dính nhau thành 4-5 bó.
- Quả có dạng hình cầu hoặc tròn, màu xanh, vàng da cam hay đỏ da cam. Vỏ quýt dày khoảng 3-5mm, khó bóc, cơm quả quanh hạt vàng, vị ngọt, hạt màu trắng.
- Thu hái, chế biến: Vào khoảng tháng 6-7 hàng năm, khi quả quýt còn xanh, lấy phần vỏ rửa sạch và phơi nắng. Mặt ngoài của thanh bì có màu xanh xám hoặc xanh đen, có nhiều túi tiết, mặt trong màu trắng vàng, ráp, có các gân trắng ngà hoặc vàng nhạt. Mùi thơm ngát, vị đắng, cay. Mặt trong vỏ quýt trắng nhiều tinh dầu là tốt.
- Thành phần hóa học: Flavonoid.
2. Tác dụng của dược liệu thanh bì
Dược liệu thanh bì có vị đắng, cay và tính ấm. Quy vào kinh Can, Vị và Đởm. Theo các tài liệu Y Học Cổ Truyền, dược liệu thanh bì có những tác dụng chính như sau:
- Sơ can chỉ thống: Khi can khí bị uất kết dẫn đến đau sườn, đau dây thần kinh liên sườn thì thanh bì phối hợp với dược liệu khác như hương phụ, uất kim, miết giáp có thể giúp điều trị triệu chứng. Khi tuyến vú bị cương đau thì phối hợp thanh bì với lá quýt, bồ công anh, uất kim.
- Hành khí giảm đau: Trong trường hợp bị viêm đau tinh hoàn, sán khí, thoát vị bẹn, phối hợp thanh bì với tiểu hồi, sơn thù du, mộc hương.
- Kiện vị, giúp ăn ngon miệng: Phối hợp với thanh bì, sơn tra, thần khúc mỗi thứ 12g; thảo quả 8g, mạch nha 16g để điều trị rối loạn tiêu hóa, khí chướng nhiều trong ruột, nuốt chua. Sắc thuốc uống hàng ngày.
- Điều trị viêm da cơ địa với thanh bì dưỡng can thang: Thanh bì dưỡng can thang chữa viêm da cơ địa là bài thuốc Y Học Cổ Truyền với công dụng nổi bật là điều trị triệu chứng của bệnh vảy nến và viêm da cơ địa. Cụ thể như: Đào thải độc tố ra ngoài cơ thể, thanh nhiệt, mát gan; bồi bổ chính khí, khôi phục chức năng hoạt động của các cơ quan như gan thận; tăng cường khả năng đề kháng; loại bỏ các vi khuẩn khu trú và gây bệnh trên da; làm sạch và khô vết thương; giảm ngứa, thâm và ngăn ngừa nguy cơ hình thành sẹo xấu trên bề mặt da...
3. Lưu ý khi sử dụng dược liệu thanh bì
Những người đang bị khí hư cần thận trọng khi sử dụng vỏ quýt xanh để điều trị bệnh. Những người này không được dùng quá lượng, dùng duy trì kéo dài tránh thương phạt chính khí.
Trước khi sử dụng các bài thuốc từ vỏ quýt, bạn nên tham khảo trước ý kiến từ các bác sĩ đông y hoặc thăm khám tại các bệnh viện có khoa Y Học Cổ Truyền. Trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện những dấu hiệu bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
