Suy dinh dưỡng là tình trạng một người bị thiếu các chất dinh dưỡng, chẳng hạn như protein, vitamin và khoáng chất hoặc không nhận đủ calo. Ước tính khoảng khoảng 462 triệu người lớn bị suy dinh dưỡng. Vậy suy dinh dưỡng ở người già có đáng lo ngại không?
1. Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi và những điều cần biết
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và xã hội, cùng với các chính trị gia, thường nghĩ đến béo phì khi vấn đề dinh dưỡng được đưa vào các chương trình nghị sự, tuy nhiên họ thường quên mất rằng suy dinh dưỡng cũng vẫn đang là một vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng ở tất cả các quốc gia trên thế giới.
Suy dinh dưỡng là vấn đề phổ biến hơn những gì chúng ta có thể tưởng tượng. Xã hội ngày càng phát triển dẫn đến việc nhiều người vẫn lầm tưởng một số tình trạng sức khỏe như suy dinh dưỡng đã bị triệt tiêu. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây lại cho thấy gần 3 triệu người ở Anh tại bất kỳ thời điểm nào được ước tính có thể sống với tình trạng suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ mắc suy dinh dưỡng do không được cung cấp đủ chất. Số người già trên 75 tuổi - những người có nguy cơ suy dinh dưỡng cao nhất - dự kiến sẽ tăng gần gấp đôi trong 25 năm tới. Các cuộc khảo sát cho thấy khoảng 35% cư dân tại các viện dưỡng lão có nguy cơ bị suy dinh dưỡng và tình trạng nhẹ cân phổ biến hơn đáng kể đối với người cao tuổi sống trong các viện dưỡng lão so với dân số nói chung, và tăng rõ rệt theo độ tuổi. Ngược lại, béo phì ít phổ biến hơn một cách rõ ràng.
Nhiều yếu tố lâm sàng, xã hội và chức năng có liên quan với nhau có thể ảnh hưởng đến tình trạng dinh dưỡng và những yếu tố này phổ biến ở người lớn tuổi. Thực phẩm kém và hấp thụ chất dinh dưỡng do các yếu tố liên quan đến y tế là nguyên nhân chính dẫn đến suy dinh dưỡng, mặc dù các vấn đề tâm lý xã hội cũng có ảnh hưởng đáng kể đến chế độ ăn uống, bao gồm sự cô đơn khi phải sống một mình, bệnh alzheimer và trầm cảm. Người cao tuổi sống tại các viện dưỡng lão có một sự kết hợp phức tạp, khó nắm bắt của các nhu cầu chăm sóc sức khỏe thường đi kèm với tình trạng chán ăn hoặc khó khăn trong vấn đề ăn uống. Ví dụ, những người sử dụng dịch vụ bị sa sút trí tuệ nặng có thể quên ăn hoặc thậm chí quên cách ăn, và những người bị bệnh thần kinh có thể gặp khó khăn khi nuốt hoặc gặp vấn đề với việc tự ăn.
Ghi nhận tình trạng suy dinh dưỡng ở người già đã tăng lên với hướng dẫn quốc gia về sàng lọc và chăm sóc dinh dưỡng và hơn nữa là các khuyến nghị của Báo cáo Francis của Quỹ Mid Staffordshire NHS Foundation Trust, cho thấy bệnh nhân không thể uống hoặc ăn uống đúng cách.
Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều người không nhận thức được sự phổ biến của suy dinh dưỡng ở người cao tuổi, hoặc những hậu quả nghiêm trọng mà nó có thể mang lại, thậm chí suy dinh dưỡng ở người cao tuổi vẫn chưa được công nhận và đưa vào điều trị. Suy dinh dưỡng ở người già có liên quan đến khả năng phục hồi kém hơn và gia tăng tình trạng nhiễm trùng, nhập viện, tái nhập viện và tình trạng đau yếu kéo dài.
Chăm sóc dinh dưỡng tốt là điều cần thiết cho người cao tuổi và có thể giúp tăng cường tính độc lập trong sinh hoạt hàng ngày, giảm nguy cơ té ngã, tăng cường sức khỏe và giảm vết loét do tì đè. Chăm sóc dinh dưỡng phải đảm bảo rằng những người bị suy dinh dưỡng hoặc có nguy cơ bị suy dinh dưỡng được xác định kịp thời thông qua sàng lọc, hành động đó được thực hiện để đảm bảo rằng họ nhận được hỗ trợ dinh dưỡng thích hợp và kịp thời, đồng thời được chăm sóc dinh dưỡng được theo dõi thường xuyên.
Nâng cao nhận thức của người dân, người thân và nhân viên chăm sóc về hỗ trợ phòng ngừa và điều trị suy dinh dưỡng sớm cũng là một trong những biện pháp quan trọng nhằm làm giảm nguy cơ suy dinh dưỡng ở người cao tuổi. Nhận biết sớm tình trạng suy dinh dưỡng thông qua sàng lọc và đánh giá thường xuyên. Cung cấp dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ và điều trị được cá nhân hóa. Theo dõi và đánh giá cân nặng, sự cải thiện và kết quả của nhóm người cao tuổi. Điều quan trọng là việc tự sàng lọc không được coi là dinh dưỡng thành công trên thực tế. Dinh dưỡng tốt còn có nghĩa là phải đảm bảo rằng có thể xác định được nguy cơ suy dinh dưỡng, mọi người được tiếp cận và/hoặc được hỗ trợ để tiêu thụ thực phẩm không chỉ đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng mà còn cả nhu cầu và sở thích văn hóa, tôn giáo. Suy dinh dưỡng phải là mối quan tâm của mọi người và trách nhiệm của mọi người.
2. Ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở người cao tuổi
Dân số già đi là một trong những nguyên nhân khiến suy dinh dưỡng là một mối quan tâm ngày càng tăng. Dinh dưỡng tốt là rất quan trọng đối với tất cả người cao tuổi. Nó đặc biệt quan trọng đối với những người cao tuổi bị bệnh hoặc đã được chẩn đoán mắc bệnh mạn tính hay chứng mất trí.
Suy dinh dưỡng xảy ra khi cơ thể không nhận đủ chất dinh dưỡng từ thực phẩm ăn hàng ngày để hoạt động bình thường. Những chất dinh dưỡng thiết yếu bao gồm chất béo, carbohydrate, protein, vitamin và khoáng chất. Những chất này cung cấp cho cơ thể năng lượng và giúp tăng cường cơ bắp. Chúng giúp cơ thể phát triển và sửa chữa các mô. Chúng cũng điều chỉnh các chức năng của cơ thể như hơi thở và nhịp đập của trái tim.
Suy dinh dưỡng ở người lớn tuổi có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe, bao gồm:
- Giảm cân ngoài ý muốn;
- Mệt mỏi và uể oải (luôn cảm thấy thiếu năng lượng);
- Yếu cơ hoặc mất sức. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ té ngã, có thể gây gãy xương hoặc tổn thương các bộ phận khác trên cơ thể;
- Phiền muộn hoặc lo âu tăng cao;
- Các vấn đề với trí nhớ;
- Hệ thống miễn dịch kém khiến cơ thể bạn khó chống lại tình trạng nhiễm trùng;
- Thiếu máu.
2.1. Tại sao suy dinh dưỡng xảy ra?
Để biết cách phòng chống suy dinh dưỡng, đầu tiên cần tìm hiểu những nguyên nhân có thể dẫn đến suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng xảy ra khi một người không có đủ thức ăn hoặc không ăn đủ thức ăn (điều này đồng nghĩa với không cung cấp cho cơ thể đủ các chất dinh dưỡng cần thiết). Một số điều có thể ảnh hưởng đến số lượng và loại thực phẩm mà người cao tuổi ăn, bao gồm:
- Những vấn đề sức khỏe: Người lớn tuổi có thể gặp các vấn đề sức khỏe gây chán ăn hoặc khó ăn. Điều này có thể bao gồm các tình trạng như mất trí nhớ và các bệnh mạn tính khác. Họ có thể đang ăn kiêng do đó khiến thức ăn có vị nhạt nhẽo. Họ cũng có thể gặp các vấn đề về răng miệng gây khó khăn khi nhai hoặc nuốt thức ăn.
- Chế độ ăn uống thiếu đa dạng: Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến không phải lúc nào cũng có đầy đủ các chất dinh dưỡng mà cơ thể cần. Đôi khi người lớn tuổi có xu hướng ăn cùng một loại thức ăn mà họ thích hoặc dễ chế biến, bỏ sót sự đa dạng cần thiết.
- Các loại thuốc: Một số loại thuốc có thể làm giảm sự thèm ăn hoặc ảnh hưởng đến mùi vị của thức ăn.
- Thu nhập thấp: Người lớn tuổi có thể không có thu nhập cố định. Bên cạnh đó, họ còn có thể đang phải trả một khoản phí lớn cho các loại thuốc đắt tiền để giúp kiểm soát tình trạng sức khỏe. Họ có thể gặp khó khăn khi trả tiền mua hàng tạp hóa, đặc biệt là những thực phẩm lành mạnh mà họ cần.
- Khuyết tật: Người lớn tuổi bị mất trí nhớ hoặc khuyết tật về thể chất có thể không thể đi mua hàng tạp hóa hoặc tự nấu ăn.
- Các vấn đề xã hội: Giờ ăn có thể là dịp giao lưu. Khi chúng ta già đi, chúng ta có thể bắt đầu mất đi những người bạn và dần dần là các thành viên trong gia đình. Người lớn tuổi thường phải ăn một mình có thể mất hứng thú với việc nấu nướng và ăn uống.
- Nghiện rượu: Nghiện rượu có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.
- Trầm cảm ở người lớn tuổi cũng có thể dẫn đến tình trạng chán ăn.
Do những vấn đề sức khỏe này, người cao tuổi bị suy dinh dưỡng có xu hướng đến gặp bác sĩ, bệnh viện và thậm chí là phòng cấp cứu nhiều hơn. Họ không hồi phục sau phẫu thuật hoặc các thủ thuật khác nhanh như những người được nuôi dưỡng tốt.
2.2. Ngăn ngừa suy dinh dưỡng ở người cao tuổi
Để cải thiện chế độ dinh dưỡng cho những người cao tuổi trong gia đình, hãy thử một số cách sau:
- Khuyến khích lựa chọn thực phẩm lành mạnh hơn: Thực phẩm, tốt nhất là những thực phẩm có đầy đủ chất dinh dưỡng, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc và thịt nạc có thể giúp người cao tuổi hạn chế ăn chất béo rắn, đường, đồ uống có cồn và muối. Nên gợi ý cho những người cao tuổi cách thay thế các loại thực phẩm kém lành mạnh bằng các lựa chọn lành mạnh hơn.
- Ăn nhẹ với các loại thực phẩm lành mạnh là một cách tốt để có thêm chất dinh dưỡng và calo giữa các bữa ăn. Nó có thể đặc biệt hữu ích cho những người cao tuổi luôn cảm thấy no trước khi bước vào giờ ăn.
- Chế biến thức ăn ngon hơn: Nếu người cao tuổi đang cần ăn hạn chế bởi một số loại bệnh mà họ mắc phải, các loại thảo mộc và gia vị có thể giúp khôi phục hương vị cho các món ăn mà họ ăn. Chỉ cần nhớ tránh hỗn hợp thảo mộc hoặc gia vị có nhiều muối.
- Cân nhắc thêm chất bổ sung vào chế độ ăn uống của người cao tuổi: Người cao tuổi có thể được hưởng lợi từ thức uống bổ sung hoặc các chất bổ sung dinh dưỡng khác. Tuy nhiên việc bổ sung các chất này cần có sự cho phép từ các bác sĩ.
- Khuyến khích tập thể dục: Ngay cả chỉ là một vài phút tập thể dục cũng có thể giúp cải thiện sự thèm ăn của người cao tuổi và giữ cho xương và cơ của họ chắc khỏe.
- Lập kế hoạch cho các hoạt động xã hội: Chuẩn bị giờ ăn và thực hiện một hoạt động xã hội. Đưa người cao tuổi đi dạo quanh khu nhà. Khuyến khích họ gặp gỡ những người hàng xóm hoặc bạn bè xung để cùng ăn trưa và trò chuyện. Nhiều nhà hàng hiện nay còn có chương trình khuyến mại giảm giá cho người cao niên.
- Thường xuyên trao đổi với nhân viên y tế của bệnh viện, cộng đồng hưu trí hoặc viện dưỡng lão của người cao tuổi: Nhân viên y tế có thể không nhận thấy rằng người cao tuổi đang bị suy dinh dưỡng. Hãy thu hút sự chú ý của họ và lập kế hoạch cải thiện chế độ dinh dưỡng.
Quản lý sức khỏe và dinh dưỡng của người cao tuổi dường như là một nhiệm vụ hết sức khó khăn. Nếu bạn đang muốn trợ giúp những người cao tuổi trong gia đình của mình, hãy trao đổi với các bác sĩ về những việc cần làm. Bác sĩ có thể nói chuyện với bạn về nguy cơ suy dinh dưỡng, tình trạng sức khỏe và thuốc của người cao tuổi. Bạn có thể cần giúp đỡ để đảm bảo rằng người thân của bạn đang ăn uống đúng cách. Ngoài ra nếu không thể dành thời gian chăm sóc cho người cao tuổi trong gia đình, hãy cố gắng tìm một người có khả năng chăm sóc và cung cấp các bữa ăn lành mạnh với đầy đủ chất dinh dưỡng cho những người cao tuổi trong gia đình của bạn.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: familydoctor.org, nutrition.org.uk
