Sức khỏe đường ruột và viêm khớp dạng thấp, hai định nghĩa tưởng chừng như tách biệt, lại có mối quan hệ mật thiết hơn chúng ta vẫn nghĩ. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa hệ miễn dịch và gây ra các bệnh tự miễn, bao gồm cả viêm khớp dạng thấp.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS.BS Đào Thị Trang - Bác sĩ Nội cơ xương khớp thuộc Khoa Nội tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
1. Sức khỏe đường ruột và các vi sinh vật
Nhiều người có xu hướng gán cho vi khuẩn và các vi sinh vật ý nghĩa xấu. Tuy nhiên, phần lớn vi khuẩn không làm tổn hại sức khoẻ, mà ngược lại, một số loại vi khuẩn còn hỗ trợ cơ thể theo nhiều cách hữu ích.
Hệ vi khuẩn trong ruột mỗi người đã hiện diện từ khi chúng ta chào đời. Số lượng của chúng biến đổi theo cách sống và chế độ sinh hoạt. Một phần trong số đó có lợi cho cơ thể, nhưng cũng có những loại gây bất lợi cho sức khỏe. Chính vì vậy, việc bảo đảm sự cân đối của hệ vi khuẩn này là một điều cực kỳ quan trọng.
Sự hoạt động của hệ vi sinh vật có ý nghĩa quan trọng đối với hệ miễn dịch. Trong điều kiện cơ thể khỏe mạnh, các vi sinh vật có lợi sẽ kiểm soát các vi sinh vật có khả năng gây bệnh, đảm bảo không làm ảnh hưởng tiêu cực đến cơ thể.
Sự bất ổn trong hệ vi sinh vật có thể gây ra các vấn đề ở ruột và ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Các bệnh lý như viêm ruột hoặc béo phì thường gắn liền với tình trạng rối loạn vi sinh đường ruột.
2. Mối liên hệ giữa sức khỏe đường ruột và viêm khớp dạng thấp
Bệnh viêm khớp dạng thấp (RA) là một dạng rối loạn tự miễn. Thay vì bảo vệ cơ thể, hệ miễn dịch lại gây ra viêm nhiễm ở các khớp. Cụ thể, hệ miễn dịch nhầm lẫn các mô khớp khỏe mạnh là "kẻ thù", từ đó tạo ra phản ứng viêm, gây đau nhức và sưng tấy.
Nguyên nhân gây ra bệnh hiện vẫn chưa được các chuyên gia y tế xác định rõ ràng. Bệnh có khả năng xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau, góp phần kích hoạt và làm tăng nguy cơ mắc phải.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh viêm khớp dạng thấp (RA). Một số người mang gen di truyền dễ mắc bệnh này ngay từ khi sinh ra. Bên cạnh đó, thói quen hút thuốc cũng được xem là một trong những nguyên nhân gây ra căn bệnh này.
Mối liên hệ giữa sức khỏe đường ruột và viêm khớp dạng thấp ít được đề cập trong các nguồn thông tin mà người bệnh tiếp cận. Tuy nhiên, các bằng chứng khoa học đã khẳng định rằng hệ vi sinh vật trong cơ thể có thể là yếu tố quan trọng gây ra tình trạng này.
Một số nghiên cứu đã phân tích mẫu từ những người bình thường và những người bị viêm khớp dạng thấp hoặc các dạng viêm khớp khác, nhằm so sánh và rút ra kết luận về mối quan hệ giữa sức khỏe đường ruột và viêm khớp dạng thấp.
Nghiên cứu chỉ ra rằng khoảng 75% các trường hợp mới mắc bệnh có sự hiện diện của một loại vi khuẩn đặc biệt trong đường ruột, tên là Prevotella copri. Ngược lại, chỉ 12% những người mắc bệnh lâu năm hoặc đang điều trị bệnh có loại vi khuẩn này. Một số người khỏe mạnh cũng có thể mang Prevotella copri trong ruột, nhưng với tỉ lệ không đáng kể.
Một số nghiên cứu khác đã cho thấy rằng hệ vi sinh vật trong đường ruột của những người bị viêm khớp dạng thấp có mức độ đa dạng thấp hơn so với những người khỏe mạnh. Điều này khiến các nhà khoa học đặt giả thuyết rằng có sự khác biệt đáng kể giữa hệ vi sinh vật đường ruột của hai nhóm đối tượng này. Dù vậy, hiện nay vẫn chưa thể khẳng định liệu sự thay đổi này có phải là nguyên nhân gây ra bệnh hay không.
Hơn nữa, những thay đổi trong hệ vi sinh vật đường ruột có thể làm gia tăng một số tế bào miễn dịch, từ đó khởi phát tình trạng viêm – một yếu tố thường gặp ở RA.
3. Sự liên quan giữa hệ vi sinh đường ruột và viêm khớp dạng thấp trong quá trình điều trị
Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy một số liệu pháp điều trị viêm khớp dạng thấp có khả năng thay đổi cấu trúc của hệ vi sinh vật đường ruột theo hướng tích cực, giúp hệ vi sinh trở nên khỏe mạnh hơn.
Một số thuốc chữa bệnh tác động mạnh mẽ đến hệ vi khuẩn, trong đó một số loại thuốc có thể tiêu diệt vi khuẩn. Vì vậy, chúng có thể gây ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Thêm vào đó, có bằng chứng cho thấy methotrexate, loại thuốc thông dụng trong điều trị viêm khớp dạng thấp, có khả năng giúp hệ vi sinh vật khỏe mạnh hơn.
Dù có nhiều yếu tố vẫn cần được tìm hiểu thêm, các loại thuốc sinh học hiện đại được dùng trong điều trị bệnh có thể tác động đến sự đa dạng của vi khuẩn trong đường ruột.
Việc tìm hiểu về ảnh hưởng của các thay đổi trong hệ vi sinh vật đối với bệnh RA và liệu phương pháp điều trị RA thông qua việc điều chỉnh hệ vi sinh vật có hiệu quả hay không vẫn đang được các chuyên gia và bác sĩ tiếp tục nghiên cứu.
4. Ăn uống hợp lý giúp cải thiện hệ vi sinh vật trong đường ruột theo hướng tích cực
Việc duy trì một chế độ ăn uống hợp lý và đảm bảo đủ chất xơ là yếu tố quan trọng quyết định đến hệ vi sinh vật trong đường ruột của bệnh nhân. Nếu không có vi khuẩn phân huỷ, cơ thể sẽ không thể hấp thụ một số loại chất xơ.
Các loại thực phẩm giàu chất xơ này còn được gọi là prebiotic, chúng nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong hệ vi sinh vật đường ruột. Những vi khuẩn có lợi này giúp loại bỏ vi khuẩn gây hại.
Một chế độ ăn uống bao gồm nhiều trái cây, rau củ, đậu và ngũ cốc nguyên hạt là một phương pháp hiệu quả để duy trì sức khỏe đường ruột và hỗ trợ hệ vi sinh vật trong ruột của người bệnh.
Một cách khác để điều chỉnh hệ vi sinh vật trong đường ruột là bổ sung thực phẩm hoặc sản phẩm chứa probiotics , với các loại vi khuẩn có lợi như Lactobacillus, Bifidobacterium, Streptococcus và Saccharomyces boulardii. Các thực phẩm như sữa chua, kombucha, rau lên men và miso cũng là nguồn cung cấp probiotics tự nhiên.
Tóm lại, nếu bệnh nhân duy trì một chế độ ăn uống hợp lý, sức khỏe đường ruột và viêm khớp dạng thấp có thể được cải thiện một cách tích cực. Việc điều chỉnh chế độ ăn và sử dụng các chất bổ sung phù hợp sẽ giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đường ruột, đồng thời giảm thiểu các triệu chứng viêm khớp hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
