Những năm gần đây tỉ lệ trẻ em Việt Nam có rối loạn phổ tự kỷ được phát hiện ngày càng tăng. Mặc dù đa số trẻ có thể hòa nhập và có một cuộc sống tương đối bình thường nếu được phát hiện và can thiệp sớm, nhưng ở nước ta rất nhiều trẻ còn được can thiệp muộn hoặc thậm chí không được can thiệp, đặc biệt là trẻ em ở các vùng nông thôn, miền núi. Đội ngũ cán bộ được đào tạo chuyên về lĩnh vực giáo dục can thiệp cho trẻ có rối loạn phổ tự kỷ còn rất ít. Các cơ sở giáo dục chuyên biệt hầu như chỉ có ở các thành phố. Bố, mẹ và gia đình đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giáo dục can thiệp cho trẻ nhưng đa số các phụ huynh rất lúng túng vì thiếu kiến thức. Tài liệu hướng dẫn can thiệp giáo dục cho trẻ rối loạn phổ tự kỷ ở Việt Nam, đặc biệt là những tài liệu hướng dẫn theo kiểu “cầm tay chỉ việc” không nhiều.
Trăn trở trước thực trạng đó, giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm (cùng các cộng sự nhóm từ thiện Nhịp Cầu Yêu Thương) và NXB Phụ nữ đã chung tay xuất bản một bộ sách nhằm cung cấp cho các bậc cha mẹ, ông bà và người chăm sóc trẻ những kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất, thực tế nhất, dễ áp dụng nhất để có thể hướng dẫn, giáo dục can thiệp trẻ có rối loạn phổ tự kỷ tại nhà. Series sách cho trẻ tự kỷ xuất bản lần đầu gồm 5 cuốn, trong đó có 3 cuốn sách của các tác giả nước ngoài - những chuyên gia, huấn luyện viên có chứng chỉ quốc tế về can thiệp và chăm sóc trẻ tự kỷ - được dịch sang tiếng Việt (Thúc đẩy giao tiếp – 300 trò chơi và hoạt động cho trẻ tự kỷ; Can thiệp phổ tự kỷ hằng ngày - Kết hợp giáo dục trong những hoạt động hằng ngày cho trẻ và gia đình; Hướng dẫn cha mẹ thực hành kỹ năng trị liệu hoạt động cho trẻ tự kỷ - Thực hành kỹ năng vận động, phối hợp cảm giác, tự đi vệ sinh...) và 2 cuốn sách viết bằng tiếng Việt (Nuôi dạy trẻ có rối loạn phổ tự kỷ trong môi trường gia đình; Những đứa trẻ mộng mơ) của các tác giả Việt - những bác sĩ, chuyên gia tâm lý, chuyên gia can thiệp trị liệu đặc biệt... có nghiên cứu chuyên sâu và có nhiều kinh nghiệm điều trị và can thiệp cho trẻ tự kỷ.
Trẻ em chính là quà tặng của Thượng Đế, hay như dân gian vẫn gọi “con cái là lộc trời cho”, là những mầm sống chứa đựng biết bao ước mơ và hy vọng của ba mẹ chúng. Chăm sóc những em bé bình thường vốn đã không đơn giản. Nuôi dưỡng những em bé đặc biệt có lẽ là một “sứ mệnh” mà khó có ngôn từ nào diễn tả được hết ý nghĩa thiêng liêng của nhiệm vụ ấy. Như chính tác giả Cara Kosscinski - chuyên gia trị liệu hoạt động đồng thời là mẹ của hai người con tự kỷ - tâm sự: “Khi mới bắt đầu sự nghiệp trị liệu hoạt động, tôi không ngờ rằng tôi sẽ trải qua câu chuyện của chính mình. Chứng kiến con mình lớn lên, tôi nhận ra con có những dấu hiệu rõ ràng và trầm trọng trong việc chậm phát triển kỹ năng xã hội và xúc cảm. Cậu bé dần dần bỏ lỡ tất cả các mốc phát triển của một em bé bình thường, có những cơn giận dỗi kinh hoàng và càng ngày càng xa cách. Bất lực và đầy lo lắng, tôi đem những câu hỏi của mình đi khắp nơi nhưng không nhận được câu trả lời. Khi đứa thứ hai ra đời, tôi biết cả hai con đều khác với các trẻ em cùng trang lứa. Không lâu sau, cả hai đều được chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ, rối loạn cảm giác, bệnh lý ti thể, rối loạn nhai nuốt. Những năm tháng sau đó là chuỗi ngày sống chung với lịch trình trị liệu mệt nhoài, xen lẫn là những cảm xúc vui buồn. Tôi đã biết thế nào là cuộc sống cùng những đứa trẻ gặp khó khăn với những công việc tưởng chừng như đơn giản thường ngày. Tôi đã thực sự trải qua cảm giác hạnh phúc khi con chạm tới một dấu mốc nhỏ xíu và tan nát khi con từ chối hoặc chống cự. KHÔNG dễ dàng, nhưng có ai đó nắm lấy tay bạn, dẫn lối cho bạn đi là vô cùng quan trọng”.
Giống như những bàn tay dẫn lối, Series sách cho trẻ tự kỷ này chắc chắn sẽ là những cuốn “cẩm nang” bổ ích cho nhiều gia đình, nhất là các gia đình ở các vùng nông thôn ít có điều kiện tiếp xúc với Internet, những vùng chưa có các trung tâm giáo dục chuyên biệt cho trẻ có rối loạn phổ tự kỷ. Đồng thời những cuốn sách này cũng là những nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các cán bộ mới bắt đầu bước vào lĩnh vực can thiệp cho trẻ có rối loạn phổ tự kỷ.
1. Thúc đẩy giao tiếp - 300 trò chơi và các hoạt động cho trẻ tự kỷ
Thể loại: Khoa học đời sống
Số trang: 212
Khổ: 13,5x20,5cm
Tác giả: Simone Griffin - Dianne Sandler
Người dịch và hiệu đính: Trần Bích Phượng, Nguyễn Kim Diệu
Giá bìa: 79.000đ
ISBN: 978-604-56-6078-2
Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 4 năm 2018
Thúc đẩy giao tiếp là một công cụ hoàn hảo để hỗ trợ cha mẹ, người chăm sóc và các chuyên gia trong việc thúc đẩy và phát triển các kỹ năng giao tiếp của trẻ em có rối loạn ở tất cả phổ tự kỷ.
Đây là một cuốn sách chứa đựng đầy các ý tưởng thực tế và thú vị cùng với các hướng dẫn thực hiện tạo động lực cho trẻ em tự kỷ và trẻ em có các khó khăn trong giao tiếp. Cách thức trình bày rõ ràng, thân thiện tạo điều kiện cho người đọc tiếp cận nhanh với 300 trò chơi và các hoạt động thực hành rất thú vị để phát triển các kỹ năng giao tiếp của con bạn
Cuốn sách gợi ý những cách sáng tạo để sử dụng đồ chơi và các đồ vật hằng ngày. Ví dụ, nếu con bạn thích thổi bong bóng, có thể con cũng muốn đếm bóng, dùng cây đũa bắt bong bóng, giẫm bong bóng bằng chân hoặc thậm chí chơi bóng chuyền bong bóng! Những ý tưởng sáng tạo trong cuốn sách này đã được phát triển qua hơn 40 năm kinh nghiệm lâm sàng và giáo dục, và được thiết kế để cho cả người lớn và trẻ em cùng vui chơi. Tất cả các tài nguyên được đề cập trong cuốn sách này đều có sẵn và có thể được sử dụng để nâng cao kỹ năng giao tiếp ở tất cả các cấp, từ tiếp cận với một vật dụng, đến mở rộng giao tiếp bằng lời nói.
Tác giả:
- Simone Griffinlà một chuyên gia âm ngữ trị liệu đã có mười năm kinh nghiệm làm việc với trẻ em mắc hội chứng tự kỷ tại Úc, Vương quốc Anh và Canada;
- Dianne Sandler hiện làm giáo viên chuyên biệt tại Anh. Cô đã làm việc với trẻ tự kỷ ở mọi lứa tuổi và những người có nhu cầu phức tạp trong 30 năm qua. Dianne cũng đã thiết kế một số đồ chơi hiện đang được bán trên thị trường cho trẻ em có nhu cầu đặc biệt.
**
“Trẻ mắc chứng tự kỷ thường có xu hướng sống trong thế giới của riêng mình, không có động lực nhiều như những đứa trẻ khác trong việc giao tiếp và nói. Tuy nhiên, có một số các hoạt động có thể làm tăng động lực giao tiếp và hỗ trợ trẻ tham gia các trò chơi tập thể.Cuốn sách tuyệt vời này có 300 trò chơi và các hoạt động rất vui cho trẻ và cả người lớn. Cha mẹ, thầy cô và các nhà trị liệu sẽ thường xuyên xem quyển sách này để có được những lời khuyên có giá trị và các ý tưởng sáng tạo. Nếu như bạn không chắc trò chơi nào để chơi với trẻ tự kỷ, cuốn sách này sẽ cung cấp cho bạn rất nhiều các ý tưởng thực hiện và các lời khuyên có giá trị”.
- Tony Attwood, tác giả cuốn Hướng dẫn toàn diện đối với hội chứng Asperger.
“Chơi là một công cụ thành công nhất trong việc dạy trẻ em có khó khăn trong giao tiếp phát triển các kỹ năng giao tiếp một cách hiệu quả. Cuốn Thúc đẩy giao tiếp là một tập hợp các trò chơi và hoạt động dễ thực hiện mà thông qua việc thực hiện nó một cách vui thích, các thành viên tham gia nắm bắt được các cơ hội học qua thực tế, qua các tình huống cũng như với các đồ vật hàng ngày. Tuyệt vời!”
- Linda Hodgdon, M.Ed, CC-SLP, chuyên gia tư vấn về tự kỷ và nghiên cứu về âm ngữ
“Một cuốn sách tuyệt diệu, gồm các lời khuyên thực tế được dựa trên các bằng chứng tốt nhất hiện có. Được viết theo cách thức rõ ràng, dễ hiểu và tươi mới là cách thức cuốn sách tiếp cận vấn đề trẻ em với hội chứng rối loạn phổ tự kỷ và liệu pháp chữa trị. Tôi tin chắc rằng cuốn sách sẽ trở thành một tài liệu tham chiếu chuẩn cho cha mẹ và đội ngũ y tế”.
- Peter Szatmari, giáo sư về bệnh học tâm thần ở trẻ em, Đại học McMaster, Canada.
“Simone Griffin đã tập hợp một cách hệ thống các tài liệu và các chiến lược dạy trẻ tự kỷ trong cuốn Thúc đẩy giao tiếp! Các bậc cha mẹ và các nhà chuyên môn sẽ tìm thấy một loạt các đồ vật thông thường nhưng rất thú vị được sử dụng theo các cách sáng tạo để khích lệ chức năng giao tiếp ở trẻ em mắc hội chứng tự kỷ và có các khuyết tật liên quan. Cuốn sách được sắp xếp khoa học và sẽ giúp cho người đọc tìm thấy nhiều các gợi ý làm thế nào để thiết kế các bài học nhằm khích lệ kỹ năng giao tiếp ban đầu cũng như phát triển chúng. Việc xây dựng các hoạt động thành các trò vui được tác giả hết sức quan tâm – một điểm quan trọng trong việc củng cố giao tiếp trong các hoạt động tập thể đang xảy ra ngày càng nhiều”
- Dr. Andy Bondy, Chủ tịch và đồng sáng lập công ty Pyramid Educational Consultants, Inc.
2. Can thiệp phổ tự kỷ hằng ngày - Kết hợp giáo dục trong những hoạt động hằng ngày cho trẻ và gia đình
Thể loại: Khoa học đời sống
Số trang: 276
Khổ: 15,5x23,5cm
Tác giả: Merle J. Crawford,
Barbara Weber
Người dịch: Hoàng Quốc Chính,
Nguyễn Hồng Thanh,
Lương Hoàng Long,
Hiệu đính: Nguyễn Thanh Liêm,
Hoàng Thu Trang
Giá bìa: 85.000đ
ISBN: 978-604-56-5837-6
Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 4 năm 2018.
Mục tiêu của cuốn sách này là cung cấp cho nhà trị liệu can thiệp sớm những chiến lược và phương tiện họ có thể dùng để huấn luyện phụ huynh và người chăm sóc nhằm khuyến khích sự phát triển những kỹ năng quan trọng và quản lý những hành vi khó, tập trung vào những kỹ năng thực tế và thách thức đối với trẻ tự kỷ. Những kỹ năng này cung cấp nền tảng cho việc học cách tương tác, giao tiếp, và tham gia vào các hoạt động ở nhà, ở trường, và ở nơi công cộng, thông qua những hoạt động hằng ngày của trẻ và gia đình.
Có rất nhiều sách viết về phổ tự kỷ, và có một số tập trung vào trẻ nhỏ tuổi. Cuốn sách này độc đáo ở chỗ nó kết hợp nghiên cứu, phương thức huấn luyện, những chiến lược dựa trên bằng chứng khoa học, và cách giải quyết vấn đề dựa trên những tổng kết mà các tác giả có được sau nhiều năm làm việc để giúp đỡ nhà trị liệu và sau cùng chủ yếu là phụ huynh và trẻ. Thêm vào đó, cuốn sách còn có những lời khuyên từ phía cha mẹ có con tự kỷ và từ người trưởng thành với phổ tự kỷ về những vấn đề quan trọng mà nhà trị liệu can thiệp sớm cần biết. Đây thực sự là tài liệu hữu ích giúp nhà trị liệu, gia đình, và những người chăm sóc và làm việc cùng trẻ tự kỷ hoặc trẻ với những thách thức về hành vi và/hoặc học tập nhận ra tầm quan trọng của phân tích hành vi cũng như cung cấp những chiến lược giáo dục đặc biệt để giúp trẻ tối đa hóa tiềm năng của mình.
Tác giả:
- Merle J. Crawford, M.S., OTR/L, BCBA, CIMI là một chuyên gia trị liệu hoạt động sở hữu một trung tâm trị liệu ở trung tâm bang Pennsylvania. Bà có bằng cử nhân khoa học về giáo dục đặc biệt và giáo dục tiểu học và bằng thạc sĩ trị liệu hoạt động. Bên cạnh đó bà còn có các chứng chỉ sau đại học về phân tích hành vi ứng dụng và phổ tự kỷ. Bà được huấn luyện bài bản về can thiệp dựa trên mối quan hệ, có chứng nhận của Hội đồng chuyên khoa về phân tích hành vi và huấn luyện xoa bóp trẻ sơ sinh. Crawford làm việc chủ yếu với trẻ sơ sinh và mẫu giáo bé trong can thiệp sớm, và kết hợp những chiến lược từ những khóa đào tạo khác nhau khi huấn luyện gia đình và làm việc với trẻ.
- Barbara Weber, M.S., CCC-SLP, BCBA là nhà bệnh học về ngôn ngữ và sở hữu một trung tâm trị liệu ở trung tâm bang Pennsylvania. Bà có bằng cử nhân và thạc sĩ về khiếm khuyết giao tiếp và chứng chỉ sau đại học về phân tích hành vi ứng dụng. Bà đồng thời có chứng chỉ năng lực lâm sàng từ Hiệp hội Nghe - Ngôn ngữ - Nói Hoa Kỳ cũng như chứng nhận của Hội đồng chuyên khoa về phân tích hành vi. Hơn 30 năm qua bà đã làm việc với nhiều trẻ và người trưởng thành với nhiều loại khiếm khuyết khác nhau tại trường học, trung tâm y tế, và nhà riêng. Weber tập trung thực hành lâm sàng với trẻ sơ sinh và mẫu giáo bé, cũng như các quá trình hợp tác để giúp các gia đình kết hợp những chiến lược can thiệp dựa trên hoạt động hằng ngày.
3. Hướng dẫn cha mẹ thực hành trị liệu hoạt động cho trẻ tự kỷ - Thực hành kỹ năng vận động, phối hợp cảm giác, tự đi vệ sinh...
Thể loại: Khoa học đời sống
Số trang: 196Khổ: 13,5x20,5cm
Tác giả: Cara Koscinski
Người dịch: Trần Thị Bích Ngọc, Đỗ Tiến Sơn
Người hiệu đính: Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Đình Dũng
Giá bìa: 73.000đISBN: 978-604-56-6079-9
Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 4 năm 2018.
Cuốn sách này sẽ không có các thuật ngữ hay những từ chuyên môn phức tạp, mỗi câu hỏi đều được giải đáp với những từ dễ hiểu và thông dụng. Nó sẽ cung cấp toàn diện những khó khăn thường gặp ở nhóm trẻ giáo dục đặc biệt. Cha mẹ của những trẻ bình thường cũng có thể tìm hiểu để xây dựng hành vi, cảm giác và xúc giác của con em mình.Với chủ đề đa dạng, từ tiến trình xử lí cảm giác đến kĩ năng viết, kĩ năng đi vệ sinh... cuốn sách này thực sự là một cuốn cẩm nang bỏ túi dành cho các bậc phụ huynh. Mỗi phần đều là những câu hỏi mà tác giả – một nhà trị liệu nhi khoa - được hỏi nhiều nhất. Cuối mỗi câu hỏi là phần “Hoạt động thực tế” mà các bậc phụ huynh có thể làm cùng con để cùng đạt đích. Có rất nhiều hoạt động và cũng rất dễ áp dụng ở tại nhà.
Tác giả
- Cara Koscinski vừa là mẹ của hai trẻ tự kỉ, vừa là một chuyên gia trị liệu, đã tham gia rất nhiều khóa học, vì thế, bà có được kinh nghiệm đa chiều và đa dạng. Nếu một kĩ thuật nào đó không hiệu quả với con của bà hoặc bệnh nhân của bà, bà sẽ không đề cập trong cuốn sách này. Mọi hoạt động trị liệu được nhắc đến, đều đã được bà thử, đã thành công với bệnh nhân và với chính những đứa con của mình.
4. Nuôi dạy trẻ có rối loạn phổ tự kỷ trong môi trường gia đình
Thể loại: khoa học đời sống
Số trang: 228
Khổ: 13,5x20,5cm
Tác giả/ Chủ biên: GS.TS.BS Nguyễn Thanh Liêm; Đồng chủ biên: ThS Hồ Thị Huyền Thương; TS.BS Nguyễn Thị Thanh Mai; ThS. BS Quách Thúy Minh
Giá bìa: 78.000đ
ISBN: 978-604-56-6135-2
Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 3 năm 2018.
Nuôi dạy trẻ có rối loạn phổ tự kỷ trong môi trường gia đình được tập thể các các tác giả Việt Nam biên soạn nhằm cung cấp cho bố mẹ, ông bà của trẻ tự kỷ những kiến thức cơ bản nhất, thực tế nhất, dễ áp dụng nhất để có thể hướng dẫn, giáo dục can thiệp trẻ tại nhà.
Xuất thân là giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân y khoa, chuyên gia tâm lý, chuyên viên trị liệu âm nhạc, chuyên viên trị liệu ngữ âm, thiền và yoga, chuyên viên giáo dục đặc biệt... các tác giả đã có một quá trình dày công nghiên cứu và thực hành trị liệu, can thiệp với trẻ có rối loạn phổ tự kỷ nên họ thực sự thấu hiểu những khó khăn mà những bậc cha mẹ hay người chăm sóc trẻ thường gặp phải, đồng thời họ cũng phần nào “đọc” được những đứa trẻ đặc biệt thật sự muốn gì, cần gì... Bởi vậy, đây chắc chắn sẽ là cuốn “cẩm nang” bổ ích cho nhiều gia đình nhất là các gia đình ở các vùng nông thôn ít có điều kiện tiếp xúc với internet, những vùng chưa có các trung tâm giáo dục chuyên biệt cho trẻ có rối loạn phổ tự kỷ. Cuốn sách cũng là một tài liệu hữu ích cho các cán bộ mới bắt đầu bước vào lĩnh vực can thiệp cho trẻ có rối loạn phổ tự kỷ.
5. Những đứa trẻ mộng mơ
Thể loại: khoa học đời sống
Số trang:156
Khổ: 13,5x20,5cm
Tác giả: Nhiều tác giả
Chủ biên: GS.TS Nguyễn Thanh Liêm đồng chủ biên: ThS Nguyễn Vân Hà
Giá bìa: 100.000đ
ISBN: 978-604-56-6077-5
Nhà xuất bản Phụ nữ phát hành trên toàn quốc tháng 4 năm 2018.
Những đứa trẻ mộng mơ là 30 câu chuyện xúc động động về hành trình tiến bộ, hòa nhập của 30 trẻ có rối loạn tự kỷ điển hình được can thiệp điều trị bằng phương pháp ghép tế bào gốc tại Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec - Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec. 30 đứa trẻ đến từ những vùng miền khác nhau, với 30 hoàn cảnh gia đình khác nhau cùng 30 tình trạng bệnh lý không giống nhau đã được trị liệu can thiệp và có những tiến bộ, chuyển biến đáng kể so với trước đó. Không chỉ là những chia sẻ chân tình, cuốn sách này còn có thể mang đến những tia hi vọng cho nhiều gia đình có trẻ mắc rối loạn phổ tự kỷ.
Các phụ huynh có nhu cầu có thể đăng kí qua các trung tâm hoặc đăng kí theo nhóm từ 5 người trở lên. Mọi yêu cầu xin gửi về hòm thư: liemnhp@gmail.com và hoangnh.vietclever@gmail.com. Thông tin bao gồm: tên trung tâm/đơn vị, địa chỉ, người nhận, điện thoại, số bộ sách muốn nhận.
GS Nguyễn Thanh Liêm - Trưởng Nhóm Nhịp Cầu Yêu Thương.
