Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Thái Cang - Bác sĩ Xạ trị - Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Điều trị bằng I ốt phóng xạ là một trong những phương pháp điều trị chính cho bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp. Tuy nhiên, sau uống thuốc phóng xạ cách ly bao nhiêu ngày là vấn đề mà bệnh nhân cũng như người chăm sóc còn hạn chế hiểu biết.
1. I ốt phóng xạ và phương pháp phóng xạ trong điều trị
I ốt là nguyên liệu thiết yếu được sử dụng để tổng hợp hormon tuyến giáp. Mỗi người bình thường cần được cung cấp hàm lượng i ốt khoảng từ 150 đến 300 μg. Bên cạnh đó, tuyến giáp có khả năng di chuyển các nguyên tử i ốt vào tế bào để thực hiện cho quá trình tổng hợp hormon. Vì thế, khi bị cường giáp thì i ốt sẽ tập trung nhanh và nhiều hơn tại tuyến giáp.
I ốt phóng xạ có vai trò trong chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến giáp như:
- Xạ hình tuyến giáp bằng cách uống hoặc tiêm i ốt để tập trung hàm lượng chất này về tuyến giáp làm xuất hiện nguyên hình dạng của tuyến giáp, hình ảnh này được thể hiện qua đầu ghi. Ngoài ra, i ốt tập trung về tuyến giáp nhiều hoặc ít cũng sẽ phản ánh mức độ hoạt động của tuyến giáp là mạnh hay yếu. Do i ốt sử dụng trong điều trị có thời gian bán hủy ngắn nên có độ an toàn cao và không gây hại gì sau quá trình xạ trị.
- I ốt còn được sử dụng để tiêu diệt bớt mô tuyến giáp đang hoạt động quá mạnh hoặc làm giảm kích thước của tuyến giáp quá to. Một số trường hợp người bệnh điều trị bằng phương pháp này phải mất vài tháng mới đạt được hiệu quả nhất định. Trong điều trị ung thư tuyến giáp, i ốt còn được sử dụng để tiêu diệt hết tế bào tuyến giáp còn sót lại sau phẫu thuật.
2. Uống thuốc phóng xạ cách ly bao lâu?
Ung thư tuyến giáp là ung thư thường gặp nhất của tuyến nội tiết và chiếm khoảng 2% trong tổng số ca bệnh mắc ung thư.
Theo thống kê của các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ ung thư tuyến giáp ở nữ giới cao gấp 2 đến 3 lần so với nam giới. Nếu bệnh được phát hiện sớm, cơ hội sống của người bệnh tốt hơn.
Bên cạnh áp dụng các phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp như phẫu thuật thì liệu pháp i ốt phóng xạ cũng được áp dụng nhằm giảm đáng kể nguy cơ ung thư tái phát. Không những vậy, phương pháp này còn được sử dụng trong điều trị chính cho bệnh basedow - cường giáp.
Đặc tính trong phương pháp này là người bệnh cần được cách ly sau khi điều trị. Sau uống thuốc phóng xạ i ốt cần cách ly bao lâu còn phụ thuộc vào liều lượng được đưa vào cơ thể. Thông thường người bệnh phải cách ly trong vòng 48 giờ sau khi thực hiện quá trình điều trị. Tuy nhiên với những đối tượng tiếp xúc là phụ nữ đang mang thai thì thời gian cách ly này sẽ lâu hơn. Còn với trường hợp người bệnh được điều trị với liều i ốt cao hơn thì thời gian cách ly có thể lên tới 3 đến 7 ngày và chỉ được xuất viện khi đã được bác sĩ đánh giá toàn bộ để đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Sau khi điều trị bằng phóng xạ i ốt thì người bệnh nên nghỉ làm, hạn chế xuất hiện ở nơi công cộng, không sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, duy trì khoảng cách an toàn với những người khác hơn 1 mét, người bệnh nên uống nhiều nước, khi đi vệ sinh nên xả bồn cầu từ 2 đến 3 lần, nên ngủ ở giường cách ly và cách giường người khác trên 2 mét, tránh tiếp xúc với trẻ em và phụ nữ đang mang thai...
3. Lưu ý trước và sau điều trị bằng i ốt phóng xạ
Người bệnh cần lưu ý trước và sau điều trị bằng i ốt phóng xạ:
- Trước khi điều trị bằng i ốt thì bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh ngưng sử dụng hormon tuyến giáp khoảng 1 tháng và hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có hàm lượng i ốt trong thành phần để không gây ảnh hưởng đến kết quả điều trị bệnh.
- Trong quá trình điều trị người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ bao gồm sưng, đau vùng cổ, viêm tuyến nước bọt. Tình trạng này sẽ được cải thiện dần. Để giảm thiểu các tác dụng phụ này, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng thuốc chống nôn, uống nhiều nước, kích thích tiết nước bọt, sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm...
- Nam giới điều trị bằng i ốt có thể gây ra tình trạng vô sinh tạm thời trong khoảng thời gian ít nhất là 2 năm và nữ giới có thể không mang thai được khi điều trị bằng phương pháp này. Phụ nữ mong muốn có con phải đợi ít nhất từ 6 đến 12 tháng sau khi điều trị với i ốt. Bởi vì khi vừa mới điều trị xong thì buồng trứng có nguy cơ tiếp xúc với phóng xạ và có khả năng gây tình trạng dị tật thai nhi. Mặc dù các bằng chứng về gây vô sinh của phương pháp điều trị phóng xạ bằng i ốt chưa đầy đủ, nhưng loại hóa chất này có thể gây ra tình trạng mãn kinh sớm cho phụ nữ.
Vì vậy, khi áp dụng phương pháp này người bệnh cần cân nhắc kỹ lợi ích cũng như hiệu quả điều trị mang lại.
Điều trị tuyến giáp hoặc các bệnh khác bằng i ốt phóng xạ được xem là phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả cao. Tuy nhiên, nếu áp dụng trong thời gian dài thì có thể mang lại tác dụng không mong muốn cho người bệnh. Do đó, người bệnh cần tuân thủ theo đúng liều lượng, nguyên tắc cách ly sau uống thuốc phóng xạ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
