Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hồng Hải - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Khớp gối là một khớp khá lỏng lẻo vì vậy trong quá trình tập luyện hay lao động sinh hoạt hằng ngày rất dễ gặp chấn thương. Để chẩn đoán chính xác vị trí tổn thương tại khớp gối nhanh chóng và hiệu quả, bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân chụp x-quang khớp gối thẳng nghiêng.
1. Khi nào bác sĩ chỉ định chụp X-quang khớp gối thẳng nghiêng?
Vị trí tiếp giáp của đầu dưới xương đùi, đầu trên của xương chày và mặt sau của xương bánh chè được gọi là khớp gối. Ngoài ra, quanh khớp gối còn có hệ thống dây chằng quanh khớp, sụn cơ và gân...
Bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân chụp X-quang khớp gối trong các trường hợp tổn thương do tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc tai nạn trong sinh hoạt:
Ngoài ra, với một số trường hợp bệnh lý sau bác sĩ cũng sẽ được chỉ định bệnh nhân chụp x-quang:
2. Quy trình chụp X-quang khớp gối thẳng nghiêng
2.1 Các bước chuẩn bị trước khi chụp x-quang khớp gối thẳng nghiêng
- Bệnh nhân nhận giấy chỉ định chụp x-quang từ bác sĩ và di chuyển đến địa điểm chụp X-quang được chỉ định.
- Đưa phiếu chỉ định cho bác sĩ phụ trách chụp X-quang và nghe hướng dẫn, giải thích từ bác sĩ.
- Bộc lộ phần cần chụp X-quang theo hướng dẫn và tháo bỏ trang sức nếu có gần bộ phận chụp X-quang.
2.2 Quy trình chụp x-quang khớp gối thẳng nghiêng
Sau đây là các bước thực hiện chụp x-quang khớp gối thẳng nghiêng:
2.2.1 Tư thế chụp X-quang khớp gối thẳng
Hướng dẫn bệnh nhân nằm ngửa trên bàn chụp 2 tay duỗi thẳng, chân bên cần chụp bàn chân xoay nhẹ vào trong mặt sau khớp gối sát phim vào giữa theo chiều dọc.
2.2.2 Tư thế chụp X-quang khớp gối nghiêng
Hướng dẫn bệnh nhân nằm nghiêng về bên cần chụp trên bàn chụp, đầu gối bên cần chụp gấp lại, đùi dạng nhẹ mặt ngoài đùi sát phim vào giữa theo chiều dọc. Chỉnh trục nối lồi cầu và ròng rọc vuông góc với phim. Chân bên không cần chống lên mặt bàn và ngửa hết sức ra sau, tay bên cần chụp gối đầu,tay bên không cần chụp nắm lấy mép bàn.
- Đặt dấu phải hoặc trái.
- Bóng tia x chiếu từ trên xuống vuông góc với phim.
- Tia trung tâm khu trú vào điểm giữa khe khớp gối.
- Căn dặn bệnh nhân giữ nguyên tư thế.
- Khoảng cách bóng phim 1m, khu trú chùm tia X.
- Kiểm tra các nút bấm trên tủ điều khiển, quan sát bệnh nhân qua kính và ấn nút phát tia x.
2.3 Đánh giá kết quả
Sau khi chụp X-quang, kết quả phim chụp phải đạt được những yêu cầu như sau:
- Lấy được khe khớp gối vào giữa phim.
- Thấy rõ khe khớp gối sáng đều.
- Phim có độ nét tương phản, phim sạch không bị xước.
- Có họ tên bệnh nhân, dấu P và T, ngày tháng năm chụp.
