Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và can thiệp nội và ngoại mạch máu.
Những bất thường trong tuyến thượng thận là nguyên nhân chính dẫn đến nhiều triệu chứng có hại cho sức khỏe như mệt mỏi, căng thẳng thường xuyên, hoặc gây ra tình trạng huyết áp cao,... Ngày nay, sử dụng quy trình chụp và lấy máu tĩnh mạch thượng thận siêu chọn lọc số hóa xóa nền chính là một bước tiến vượt bậc giúp phát hiện và chẩn đoán chính xác kịp thời các bệnh lý liên quan.
1. Vai trò của tuyến thượng thận là gì?
Tuyến thượng thận có vị trí nằm bên trên hai quả thận, có nhiệm vụ tiết ra các hormone cân bằng cơ thể như hormone điều tiết huyết áp, hormone chống lại sự stress,....
Cụ thể, tuyến thượng thận còn là nơi tiết ra cortisol và adrenalin, đây là hai hormone đặc biệt quan trọng, giúp làm giảm thiểu stress của con người. Trong đó, adrenalin có thời gian hoạt động tương đối ngắn còn cortisol thì ngược lại, chúng có vai trò chính là kiểm soát stress trong thời gian dài.
Khi cơ thể con người gặp phải stress, ban đầu tuyến thượng thận sẽ tiết ra một lượng adrenalin nhằm giảm căng thẳng trong tức thời, điều hòa nhịp tim và huyết áp. Sau đó thì tuyến thượng thận mới tiết ra một lượng lớn cortisol nhằm khống chế stress lâu dài.
Cả hai hormone này đều có xu hướng là làm tăng lượng đường, một phần dựa trên khả năng điều khiển các quá trình di chuyển những nguyên liệu không chứa đường như acid amin thành glucose. Ngoài ra, những hormone này cũng có nhiệm vụ quan trọng trong toàn bộ quá trình điều khiển các hoạt động khác của hệ miễn dịch.
2. Đặc điểm của suy giảm tuyến thượng thận là gì?
Khi tuyến thượng thận bị suy giảm chức năng sẽ kéo theo những tác động tiêu cực đến tình trạng sức khỏe của người bệnh. Đặc điểm chung của những người đang bị suy giảm tuyến thượng thận chính là cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, huyết áp không ổn định, stress và căng thẳng. Đa số các trường hợp thì người bị suy giảm tuyến thượng thận sẽ không nhận ra tình trạng sức khỏe của bản thân, họ luôn cố gắng làm việc dù năng suất không cao như trước, đồng thời họ cũng dễ bị căng thẳng và cáu gắt hơn người bình thường.
Đặc biệt, tập thể dục chính là một cách thức phản ánh rõ hơn tình trạng này. Những người có thận điều tiết tốt sẽ luôn cảm thấy phấn chấn và sảng khoái sau khi tập thể dục, nhưng những người bị suy tuyến thận thì chỉ cảm thấy kiệt sức, mệt mỏi và thể chất cũng ngày càng suy yếu.
3. Những nguyên nhân chính dẫn đến suy giảm tuyến thượng thận
Một trong những nguyên nhân đáng chú ý nhất dẫn đến tình trạng này chính là do nhịp sống sôi động của thời đại phát triển và những khó khăn mà chúng ta đang gặp phải trong cuộc sống thường ngày.
Một nghiên cứu cho thấy, những người sống càng năng động và tích cực với nhiều ganh đua trong cuộc sống và công việc sẽ có tỷ lệ bị mắc bệnh cao hơn những người bình thường.
Suy giảm tuyến thượng thận có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:
- Phần vỏ thượng thận của người bệnh đã bị phá hủy nên không còn sản xuất đủ được hormone cần thiết cho những nhu cầu của cơ thể.
- Xuất phát từ bệnh tự miễn: khi đó hệ thống miễn dịch của cơ thể đã coi tuyến thượng thận như một vật thể ngoại lai và nhanh chóng tấn công nhằm phá hủy chúng, ngoài ra suy giảm tuyến thượng thận có thể do những nguyên nhân khác như di căn ung thư tới thượng thận, do vi khuẩn gây ra, chảy máu tuyến thượng thận,...
- Nguyên nhân suy thượng thận thứ phát có thể do tuyến yên của cơ thể đang chịu tổn thương nên quá trình sản xuất các hormone ACTH bị suy giảm, kéo theo hoạt động của tuyến thượng thận bị suy giảm,...
4. Quy trình chụp và lấy máu tĩnh mạch thượng thận siêu chọn lọc số hóa xóa nền
Suy giảm thượng thận có thể hình thành do những hội chứng cường aldosteron hay cường tuyến thượng thận tự phát, u tuyến thượng thận,...
Trong nhiều trường hợp, việc xác định chẩn đoán dựa trên những thăm khám về hình ảnh hay huyết thanh không mang lại kết quả như mong muốn, đặc biệt là những bệnh lý liên quan đến tuyến thượng thận một bên.
Do đó, việc áp dụng lấy máu siêu chọn lọc từ những tĩnh mạch thượng thận chính là một hình thức thăm khám mang đến giá trị cao, góp phần xác định chính xác nguyên nhân vị trí của tuyến thượng thận bệnh lý, nhằm bổ sung thêm những kỹ thuật chẩn đoán khác.
Dưới đây là các bước tiến hành quy trình chụp và lấy máu tĩnh mạch thượng thận siêu chọn lọc số hóa xóa nền:
Phương pháp vô cảm
- Người bệnh được yêu cầu nằm ngửa trên bàn chụp, sau đó được đặt đường truyền tĩnh mạch (đa số các trường hợp sử dụng huyết thanh mặn đẳng trương 0,9%).
- Bệnh nhân thường được gây tê tại chỗ, ngoài ra có thể sử dụng thêm thuốc tiền mê cho những trường hợp bệnh nhân là trẻ nhỏ và chưa có ý thức hợp tác, dễ bị kích động trong quá trình chụp.
Chọc tĩnh mạch đùi chung
- Sử dụng kim 18 để chọc tĩnh mạch đùi chung phải với hướng dẫn siêu âm.
- Luồn dây dẫn kèm theo ống đặt lòng mạch.
Lấy máu chọn lọc tĩnh mạch thượng thận phải
- Dùng Cobra-2 tìm tĩnh mạch thượng thận phải và đổ trực tiếp vào tĩnh mạch chủ dưới ở ngay trên tĩnh mạch phải.
- Dùng vi ống thông siêu chọn lọc cho tĩnh mạch thượng thận phải.
- Lấy 5-8ml máu tĩnh mạch thượng thận phải cho đi qua vi ống thông.
Dùng máu siêu chọn lọc tĩnh mạch thượng thận trái
- Sử dụng Cobra-2 để luồn vào bên trong tĩnh mạch thận trái và chụp lại tĩnh mạch trái nhằm xác định chính xác vị trí đổ của tĩnh mạch này.
- Dù vi ống thông siêu chọn lọc cho tĩnh mạch thượng thận trái.
- Lấy 5-8ml máu tĩnh mạch của thượng thận trái vào vi ống thông.
Lấy máu tĩnh mạch chủ dưới
- Chụp tĩnh mạch chủ dưới nhờ ống thông pigtail
- Lấy 5-8ml máu tĩnh mạch chủ dưới ở ngang mức những tĩnh mạch thận đi qua ống thông Cobra-2.
Sau khi hoàn thành các thao tác chụp và lấy máu tĩnh mạch thượng thận, bác sĩ sẽ tư vấn và giải thích cho bệnh nhân hoặc người nhà những thắc mắc nếu có yêu cầu.
Tĩnh mạch thượng thận bị tổn thương trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì vậy, khi xuất hiện bất kỳ triệu chứng liên quan nào người bệnh nên tiến hành chụp và lấy máu tĩnh mạch thượng thận siêu chọn lọc số hóa xóa nền kịp thời, giúp chẩn đoán và điều trị các bệnh lý.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
