Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Nguyễn Quỳnh Giang - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp là xét nghiệm hình ảnh xâm lấn ưu việt nhất trong việc quan sát cấu trúc trong khớp. Nhờ có bơm thuốc đối quang từ, toàn bộ các thành phần trong ổ khớp sẽ hiện rõ, giúp nhận định các cấu trúc khác nhau và đưa ra hướng xử trí thích hợp nhất là trong các bệnh cảnh cấp tính.
1. Chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp là gì?
Cấu tạo của một khớp bao gồm nhiều thành phần phức tạo, có bản chất mô rất khác biệt nhau. Mô cứng là vỏ xương đặc trên đầu xương và các mô mềm là dây chằng, sụn khớp, bao hoạt dịch. Ngoài ra, cấu trúc khớp ổn định còn nhờ vào các bó cân cơ, mô đệm xung quanh.
Khi người bệnh có các vấn đề đau khớp cấp tính như tổn thương khớp sau té ngã, chấn thương, bong gân, trật khớp, hệ quả có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trong các cấu trúc nêu trên. Tuy nhiên, việc thăm khám thông thường rất khó xác định, do người bệnh đang sưng đau dữ dội hoặc ổ khớp đang chảy máu ngoài da hay phù nề, tụ máu. Đồng thời, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường quy như chụp x quang khớp hay siêu âm khớp cũng khó chẩn đoán trong những trường hợp này, do tính hạn chế trong khả năng phân định cấu trúc mô.
Chính vì thế, chụp cộng hưởng từ khớp từ lâu đã là một trong những xét nghiệm hình ảnh về xương và khớp phổ biến nhất. Đặc biệt là trong các bệnh cảnh cấp tính như trên, khi bơm thuốc đối quang từ vào nội khớp, phương tiện này trở thành một trong những xét nghiệm hình ảnh có tính chất xâm lấn nhưng lại có tính ưu việt nhất trong việc quan sát cấu trúc trong khớp. Lúc này, bác sĩ có thể quan sát được toàn bộ các thành phần trong ổ khớp, xác định cấu trúc nào bị tổn thương và mức độ bị ảnh hưởng. Từ đó, người bệnh sẽ được lên kế hoạch, phác đồ điều trị và phục hồi chức năng phù hợp với tổn thương mô và tốc độ lành của chất thương. Mặt khác, nếu có chỉ định cần can thiệp phẫu thuật, chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp sẽ là giai đoạn phác họa nền tảng cho các bước tiến hành cụ thể trên người bệnh ngay sau đó.
2. Khi nào cần chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp?
Các bệnh cảnh cấp tính tại ổ khớp sẽ có ưu thế hơn trong các chỉ định chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp, bao gồm:
● Tràn dịch hay tràn máu ổ khớp
● Sau phẫu thuật thay khớp hay sửa chữa khớp
Ngoài ra, trong các tình huống chụp cộng hưởng từ khớp có hay không có tiêm thuốc đối quang từ nhưng chất lượng hình ảnh vẫn chưa rõ ràng, chưa giúp phân định được cấu trúc trong ổ khớp, chỉ định xâm lấn với chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp sẽ được tiến hành.
3. Quy trình chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp
Vì sự hiện diện của kim loại là chống chỉ định của việc chụp mri nói chung, cần phải cho bác sĩ chỉ định biết nếu trên cơ thể bạn có máy tạo nhịp tim, các mảnh dị vật bằng kim loại như mảnh đạn hoặc các loại clip, kẹp túi phình động mạch.
Bạn có thể mặc quần áo cá nhân của mình bình thường miễn là chúng không chứa bất kỳ thành phần kim loại nào. Tuy nhiên, để đảm bảo điều kiện chụp là lý tưởng nhất, bạn nên thay trang phục chuyên dụng để chụp cộng hưởng từ tại phòng chụp; đồng thời, bạn cũng sẽ được yêu cầu loại bỏ tất cả đồ trang sức, kính, răng giả, tóc giả, ví, thẻ ngân hàng hoặc thẻ tín dụng... ra khỏi cơ thể.
Vì chụp cộng hưởng từ khớp có tiêm thuốc đối quang từ nhưng thuốc lại bơm tại chỗ nên không cần phải nhịn ăn trong đêm trước khi đi chụp và vẫn có thể uống các loại thuốc như bình thường.
Khi việc chuẩn bị chụp cộng hưởng từ khớp có tiêm thuốc đối quang từ đã sẵn sàng, một bàn trượt trong lòng máy sẽ đi ra ngoài. Bạn cần nằm trên bàn và trượt vào trong máy, với tư thế đầu hoặc chân trước tùy thuộc vào loại khớp cần đánh giá là khớp trên hay dưới cơ thể.
Toàn bộ quá trình này sẽ được quan sát bởi các kỹ thuật viên điều khiển trong phòng bên cạnh. Khi vùng cần khảo sát đã được định vị, kỹ thuật viên sẽ điều khiển máy, sẽ nghe thấy tiếng động rất ồn ào khi máy đang quét. Do đó, nếu tiếng ồn quá lớn, bệnh nhân sẽ được đeo nút tai hay tai nghe để nghe các bản nhạc yêu thích, thư giãn trong quá trình chụp. Nếu có cảm giác ngột ngạt, lo lắng, hãy thông báo cho kỹ thuật viên biết để chỉ định những loại thuốc có thể giúp bạn thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên, nếu bạn cần đến loại thuốc này, bạn sẽ cần phải có người thân đưa về nhà sau khi chụp và bạn cũng cần phải tránh điều khiển phương tiện, máy móc trong ít nhất một ngày sau đó.
Pha đầu tiên là pha chụp cộng hưởng từ khớp không tiêm thuốc đối quang từ thường trong vòng 30 đến 45 phút. Nếu chỉ cần khảo sát một khớp, thời gian sẽ rút ngắn hơn. Khi đảm bảo hình ảnh thu thập là đạt chất lượng, bác sỹ sẽ tiến hành bơm một lượng ít dung dịch gồm thuốc đối quang pha vừa đủ với nước muối sinh lý vào trong ổ khớp với cách thức tương tự như tiêm nội khớp. Dung dịch này sẽ nhanh chóng lấp đầy ổ khớp và kỹ thuật viên sẽ lại thực hiện thu thập hình ảnh tại khớp.
Khi quá trình chụp kết thúc, kỹ thuật viên đỡ bạn ngồi dậy và đưa bạn ra ngoài. Lúc này, bạn có thể ra về và sinh hoạt như bình thường trong tình trạng xương khớp cho phép.
4. Theo dõi gì sau khi chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp?
Dung dịch chứa thuốc đối quang khi được bơm vào nội khớp sẽ được hấp thu và đào thải theo thời gian. Hơn nữa, sự hiện diện của thuốc đối quang trong cơ thể được xem là tương đối lành tính, ít nguy cơ dị ứng hơn hẳn khi sử dụng thuốc cản quang trong chụp cắt lớp vi tính. Tuy nhiên, vẫn có một số rất ít bệnh nhân có thể thấy đau nơi tiêm thuốc hay một số khác cảm giác miệng có vị đắng, vị kim loại vài ngày sau đó tuy nhiên, những biểu hiện này là thoáng qua và không gây ảnh hưởng đáng kể so với việc bơm thuốc đối quang toàn thân vào tĩnh mạch.
Thời gian cần thiết để đọc kết quả thường dài hơn và đòi hỏi cần có một bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh nhận định, phân tích. Kết quả sẽ được gửi trả về cho bác sĩ chỉ định. Bằng cách kết hợp với bệnh sử, triệu chứng cơ năng, các dấu hiệu thăm khám và các kết quả chẩn đoán hình ảnh học khác, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và định hướng điều trị.
Trong trường hợp tổn thương khớp cần đến những can thiệp ngoại khoa, kết quả cộng hưởng từ khớp có tiêm thuốc đối quang từ nội khớp có thể là cơ sở giúp định hình phác đồ phẫu thuật cần thực hiện cũng như làm bằng chứng cho những so sánh, đối chiếu về hiệu quả điều trị về sau này.
Tóm lại, chụp cộng hưởng từ khớp có bơm thuốc đối quang từ nội khớp là phương tiện xâm lấn một cách tối thiểu giúp nhận định tổn thương khớp một cách tốt nhất. Với vai trò của thuốc đối quang tại chỗ giúp tăng tính tương phản, các cấu trúc giải phẫu trong ổ khớp sẽ được hiện lên rõ ràng, giúp bác sĩ nhận định đúng tổn thương khớp, giúp can thiệp chính xác và phục hồi khả năng cử động của khớp một cách nhanh chóng cho người bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
