Quá tải đường lactose là tình trạng có thể gặp ở trẻ sơ sinh từ 3 - 6 tháng tuổi và dễ bị chẩn đoán nhầm thành không dung nạp lactose khiến mẹ chuyển sang cho trẻ dùng sữa công thức dành cho trẻ không dung nạp lactose. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cho bạn đọc rõ hơn về tình trạng này.
1. Công dụng của đường lactose đối với trẻ sơ sinh
Đường lactose là thành phần carbohydrate chiếm 7% trong sữa mẹ, đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe của trẻ. Nó hỗ trợ hấp thu canxi cần cho sự phát triển của xương và nhiều chức năng khác của cơ thể. Bên cạnh đó, lactose còn hỗ trợ hấp thu phospho cần thiết cho não và hỗ trợ sự phát triển của https://www.vinmec.com/vi/tieu-hoa-gan-mat/thong-tin-suc-khoe/luu-y-khi-lua-chon-thuoc-bo-sung-loi-khuan-duong-ruot/lợi khuẩn đường ruột.
2. Phân biệt quá tải lactose và bất dung nạp lactose
Quá tải lactose còn được gọi là rối loạn chức năng lactase thường dễ bị nhầm lẫn với bất dung nạp lactose hay thậm chí là rối loạn tiêu hoá ở trẻ vì những triệu chứng khá giống nhau có thể kể đến như:
- Đau bụng, đầy hơi.
- Đi ngoài phân xanh, lỏng, có mùi chua.
- Xì hơi nhiều, hay quấy khóc.
- Đi ngoài có bọt nhiều (bắn ra một lực lớn dẫn tới tung toé phân).
Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra rối loạn đường ruột ở trẻ ở mỗi trường hợp lại khác nhau về bản chất, biện pháp và cách thức điều trị. Sự quá tải lactose thường gặp ở trẻ dưới 3 tháng tuổi thường do trẻ được cho ăn nhiều hơn nhu cầu thực sự khiến trẻ vẫn có thể tăng cân tuy nhiên trẻ thường đi tiểu nhiều hơn 10 lần/ ngày và có tình trạng tăng nhu động ruột. Đặc biệt, trẻ còn thường có biểu hiện đói vì mặc dù được ăn nhiều nhưng lượng sữa đi qua ruột của trẻ quá nhanh đến nỗi lượng lactose không kịp tiêu hoá. Cũng giống như bất dung nạp đường, lượng lactose không được tiêu hoá di chuyển đến ruột, tại đây được vi khuẩn phân huỷ sinh khí và acid, khiến phân có mùi chua và trẻ thường đầy hơi, gây ra chứng đau bụng ở trẻ. Ngược lại, trẻ bị bất dung nạp lactose thường ốm yếu và chậm tăng cân. Chẩn đoán xác định trong trường hợp này thường là xét nghiệm test hơi thở hydro.
3. Nhận biết trẻ quá tải đường lactose như thế nào?
Một số triệu chứng có thể nghĩ đến tình trạng quá tải lactose ở trẻ gồm có:
- Trẻ bú mẹ đi ngoài nhiều nước.
- Trẻ chướng bụng, đầy hơi.
- Xì hơi nhiều, mùi hôi.
- Đau quặn bụng do tăng nhu động ruột, trẻ thường hò hét, khó chịu tại một thời điểm nhất định trong ngày.
- Trẻ biểu hiện như luôn đói.
- Trẻ tăng cần nhiều hoặc bình thường .
- Trẻ thường dưới 3 tháng tuổi, kéo dài tới tối đa 5 - 6 tháng tuổi.
- Trẻ có thể bị trớ sữa và thường xuyên ợ hơi.
- Mệt mỏi trong những giờ đầu của buổi sáng.
4. Làm gì khi trẻ bị quá tải đường lactose?
Việc cho trẻ bú đúng cách là cách khắc phục tình trạng quá tải lactose trong sữa mẹ tốt :
- Cho trẻ bú đúng cữ và theo nhu cầu để không bị quá tải đường lactose.
- Bú bình có thể khiến trẻ dễ bị quá tải đường lactose hơn do sữa từ bình chảy ra liên tục khiến trẻ không thể không nuốt sữa theo phản ứng không tự chủ, làm tăng nguy cơ ăn quá nhiều.
- Khi trẻ bú mẹ trực tiếp sữa mẹ xuống từng ngụm nhờ cử động vắt của lưỡi giống như bú mẹ và trẻ có thể ngừng bú khi trẻ muốn dừng.
- Mẹ chủ động hoán đổi bầu ngực quá sớm để mong trẻ bú cả hai bên sẽ xảy ra hiện tượng trẻ bú sữa đầu hơn là để trẻ chủ động bú tự nhiên. Khi trẻ bú mẹ hoàn toàn bị quá tải đường lactose vấn đề thường nằm ở sự mất cân bằng sữa trước - sữa sau, hầu như không liên quan đến chế độ ăn của mẹ.
- Như vậy, trẻ bú bình hoặc bú mẹ không đúng cách, trẻ sẽ nhận được nhiều đường hơn nhu cầu của trẻ, nhiều lượng men lactase tương ứng và khả năng tiêu hoá của đường ruột. Lượng đường không được hấp thu hết thải ra ngoài theo phân, làm phân xanh, lỏng, sủi bọt, chua,... do vi khuẩn đường ruột lên men đường lactose.
- Các trường hợp trẻ quá tải đường lactose mẹ cũng không nên cho trẻ uống men tiêu hoá vì men chỉ làm phân lên men nhiều hơn, nhiều bọt, nhiều axit hơn chứ không cải thiện tình trạng quá tải đường lactose ở trẻ.
- Mẹ cần chú ý ngay cả khi trẻ bị quá tải đường lactose cũng không nên kiêng đường bột như nhiều người vẫn nghĩ.
Mẹ nên thực hiện các biện pháp sau để cải thiện tình trạng quá tải đường lactose ở trẻ:
- Cho trẻ bú hết một bên vú, trẻ nhả núm vú ra mới đổi sang bên còn lại.
- Cho trẻ bú 2 lần liên tiếp cùng một bên, sau đó đổi bên (và chỉ vắt bên không cho bú, để tránh cương cúng, đối với mẹ có quá nhiều sữa).
- Cho con bú hoàn toàn trực tiếp từ khi còn sơ sinh.
- Ngay cả khi cần cho trẻ bú bình, không nên cho trẻ bú quá no.
- Mẹ ăn uống điều đồ, đủ dinh dưỡng, không để mất sữa do sử dụng các loại thuốc hoặc thảo mộc cai sữa.
- Kiểm tra thấy phân trẻ chuyển từ xanh sang vàng, ít bọt kèm với giảm chứng ủ rũ là việc điều chỉnh đã có hiệu quả.
