Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Võ Thị Thùy Trang - Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Cơ thể con người là nơi cư trú của hàng tỷ loài vi sinh vật khác nhau. Những loại vi khuẩn này chủ yếu sinh sống trong đường ruột và giữ nhiều vai trò trọng yếu đối với các lĩnh vực sức khỏe khác nhau. Nhiều nghiên cứu gần đây đã cho thấy việc bổ sung probiotics có thể đem lại một số lợi ích nhất định cho sức khỏe tâm thần cũng như não bộ của bạn.
1. Chế phẩm sinh học (probiotics) là gì?
Probiotics bao gồm các vi sinh vật sống, chủ yếu là vi khuẩn. Khi bạn tiêu thụ đủ probiotics, chúng sẽ mang lại một loạt các lợi ích sức khỏe ấn tượng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, các chế phẩm sinh học có thể có lợi đối với những người mắc phải một số tình trạng y tế nhất định, bao gồm: Bệnh chàm, hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm da, bệnh gan và mức cholesterol cao.
Hầu hết các chế phẩm sinh học đều thuộc về 1 trong 2 loại vi khuẩn – Bifidobacteria và Lactobacillus. Trong đó, các nhóm này có chứa nhiều loại và chủng vi khuẩn khác nhau, mỗi loại sẽ có những tác động riêng biệt đối với cơ thể.
2. Ruột và não bộ được kết nối với nhau như thế nào?
Ruột và não bộ được kết nối với nhau về mặt vật lý và hoá học. Nhìn chung, những thay đổi trong ruột đều có thể ảnh hưởng đến não bộ.
Dây thần kinh phế vị - 1 dây thần kinh lớn trong hệ thần kinh trung ương, giữ nhiệm vụ gửi tín hiệu giữa ruột và não. Ngoài ra, não bộ và ruột của bạn cũng giao tiếp với nhau thông qua các vi khuẩn đường ruột do chúng tạo ra các phân tử truyền thông tin đến não.
Các nhà khoa học ước tính rằng, trong cơ thể con người có khoảng 40 nghìn tỷ vi khuẩn và chỉ có khoảng 30 nghìn tỷ tế bào người. Thống kê này cho thấy, cơ thể chúng ta có nhiều tế bào vi khuẩn hơn là tế bào người. Phần lớn các vi khuẩn sẽ cư trú ở trong đường ruột. Chúng sẽ tiếp xúc trực tiếp với các tế bào lót trong ruột và bất cứ thứ gì xâm nhập vào cơ thể bạn, bao gồm thuốc, thực phẩm và vi sinh vật.
Có nhiều loại vi khuẩn khác nhau chung sống cùng với vi khuẩn đường ruột, bao gồm cả nấm và nấm men. Những vi khuẩn này được gọi chung là hệ vi sinh vật đường ruột. Mỗi loại vi khuẩn đều có khả năng tạo ra các chất khác nhau có thể ảnh hưởng đến não bộ. Chúng bao gồm chất dẫn truyền thần kinh, axit béo chuỗi ngắn và axit amin. Thực tế, các vi khuẩn đường ruột cũng có thể ảnh hưởng đến não bộ và hệ thần kinh trung ương bằng cách sản xuất hormone và kiểm soát chứng viêm.
3. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và bệnh tật
Tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột thường xảy ra khi có sự hiện diện của một lượng lớn các vi khuẩn gây bệnh, dẫn đến viêm mãn tính.
Các nhà nghiên cứu đã xác định được sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột thường xảy ra chủ yếu ở những người bị bệnh tim, béo phì, tiểu đường tuýp 2 và các điều kiện y tế khác.
Một số bằng chứng đã cho thấy, việc sử dụng các probiotics có thể giúp khôi phục được hệ vi sinh vật đường ruột trở về với trạng thái khỏe mạnh, đồng thời giúp làm giảm các triệu chứng của những tình trạng sức khoẻ khác.
Vì ruột và não bộ được kết nối với nhau, trong khi các vi khuẩn đường ruột tạo ra các chất có khả năng ảnh hưởng đến não nên probiotics có thể đem đến một số lợi ích nhất định cho não bộ cũng như sức khỏe tâm thần của bạn.
4. Probiotics giúp làm giảm các triệu chứng của IBS
Hội chứng ruột kích thích (IBS) có mối tương quan trực tiếp đến các chức năng của ruột kết, tuy nhiên nhiều nhà nghiên cứu cho rằng đây là một chứng rối loạn tâm lý.
Tình trạng lo lắng quá mức và trầm cảm thường xảy ra ở những người mắc hội chứng IBS. Mặt khác, những bệnh nhân IBS cũng có xu hướng bị thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột. Một số nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng một số probiotics có thể giúp làm giảm các triệu chứng của IBS, bao gồm đầy hơi và đau bụng.
5. Probiotics giúp cải thiện sức khỏe tâm thần
Căn bệnh trầm cảm đang trở thành một vấn đề về sức khỏe tâm thần đáng chú ý trên toàn thế giới. Một số rối loạn, nhất là sự căng thẳng và lo âu có thể khiến cho nồng độ hormone gây căng thẳng cortisol tăng cao trong máu.
Hiện nay, các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách thức mà mà các probiotics ảnh hưởng đến những người được chẩn đoán lâm sàng mắc bệnh trầm cảm. Khi những bệnh nhân trầm cảm được uống hỗn hợp 3 chủng vi khuẩn Bifidobacteria và Lactobacillus trong thời gian 8 tuần đã có thể làm giảm đáng kể được các triệu chứng của bệnh. Mặt khác, nhờ uống chế phẩm sinh học này mà tình trạng viêm của họ cũng được cải thiện rõ rệt.
Chưa hết, các nghiên cứu khác cũng đã xem xét mức độ ảnh hưởng của probiotics đến những người có các triệu chứng trầm cảm nhưng chưa được chẩn đoán mắc bệnh, bao gồm:
- Triệu chứng của lo lắng;
- Tâm lý đau khổ;
- Sự căng thẳng trong học tập.
6. Probiotics giúp cải thiện tâm trạng
Việc sử dụng một số probiotics có thể giúp cải thiện tâm trạng ở cả những người có hoặc không có các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Cụ thể, trong một nghiên cứu khi cho những người tham gia sử dụng hỗn hợp probiotics có chứa 8 chủng vi khuẩn Bifidobacteria và Lactobacillus khác nhau vào mỗi ngày trong thời gian 4 tuần. Kết quả đã phát hiện ra rằng, việc uống probiotics góp phần làm giảm những suy nghĩ tiêu cực dẫn đến buồn bực ở những người tham gia.
Một thử nghiệm khác cũng cho thấy, khi uống sữa có chứa lợi khuẩn Lactobacillus casei trong vòng 3 tuần có thể cải thiện được tâm trạng ở những người có mức tâm trạng tệ nhất trước khi điều trị.
7. Probiotics giúp cải thiện sức khỏe sau chấn thương sọ não
Những người bị chấn thương sọ não thường được chăm sóc đặc biệt và rất dễ mắc phải tình trạng nhiễm trùng, làm tăng nguy cơ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
Các chuyên gia cho rằng, việc bổ sung probiotics vào thức ăn cho bệnh nhân chấn thương sọ não có thể giúp làm giảm nguy cơ nhiễm trùng cũng như rút ngắn được thời gian hồi phục.
8. Một số lợi ích khác của probiotics đối với não bộ
Những nghiên cứu mới đây đã phát hiện ra rằng, hỗn hợp Streptococcus, Bifidobacteria, Lactococcus và Lactobacillus có tác động nhất định đến các vùng não kiểm soát cảm giác và cảm xúc của bạn.
Ngoài ra, việc sử dụng probiotics cũng góp phần làm giảm một số triệu chứng của tâm thần phân liệt và bệnh đa xơ cứng.
9. Có thể sử dụng probiotics để điều trị cho các rối loạn liên quan đến não bộ?
Hiện nay vẫn chưa có đủ bằng chứng cho thấy probiotics chắc chắn đem lại lợi ích cho não bộ. Do đó, các bác sĩ không coi probiotics là một phương pháp điều trị cho bất kỳ tình trạng rối loạn nào có liên quan đến não bộ.
Thực chất, các probiotics có thể đem lại lợi ích cho các lĩnh vực sức khoẻ khác, bao gồm tim mạch, viêm da, bệnh chàm và rối loạn tiêu hoá. Bạn hoàn toàn có thể xây dựng được 1 hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh bằng cách thực hiện theo 1 lối sống cũng như chế độ ăn uống đảm bảo về mặt dinh dưỡng. Dưới đây là một số loại thực phẩm có chức nhiều lợi khuẩn, bao gồm:
- Nấm sữa Kefir;
- Kim chi;
- Dưa cải bắp;
- Sữa chua probiotics.
Tóm lại, trong trường hợp cần thiết, việc bổ sung probiotics góp phần giúp bạn làm tăng số lượng các loại lợi khuẩn trong đường ruột, đồng thời mang đến một số lợi ích nhất định cho sức khỏe tâm thần cũng như não bộ, hơn nữa lại vô cùng an toàn khi sử dụng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: healthline.com
