Ung thư vòm họng là một loại ung thư ác tính bắt nguồn từ các tế bào trong vòm mũi họng. Trong giai đoạn đầu của ung thư vòm họng, các tế bào phát triển một cách bất thường, tạo thành các khối u nhỏ. Theo thời gian, khối u này lớn dần lên và xâm lấn vào các mô xung quanh, bao gồm xương, dây thần kinh và các mạch máu.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Phân loại ung thư vòm mũi họng
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại ung thư vòm họng thành ba loại chính:
- Ung thư biểu mô không biệt hoá (carcinoma), loại ung thư thường gặp nhất, chiếm khoảng 75% - 85% tổng số ca ung thư vòm họng.
- Ung thư biểu mô biệt hoá, tỷ lệ chiếm từ 10% đến 15%.
- Ung thư mô liên kết (sarcoma), dạng ung thư ít gặp, chỉ chiếm khoảng 5% tổng số trường hợp.
2. Tình hình tiến triển của bệnh ung thư vòm họng trên thế giới và Việt Nam
2.1 Trên thế giới
Ung thư vòm mũi họng chủ yếu xuất hiện ở các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là tại các quốc gia ở Châu Phi và một số nước Đông Nam Á. Loại ung thư này rất ít gặp ở các quốc gia phát triển, như ở Châu Âu và một vài quốc gia ở Châu Mỹ.
2.2 Tại Việt Nam
Theo số liệu thống kê, ung thư vòm họng là loại ung thư vùng đầu, mặt và cổ phổ biến nhất, với tỷ lệ mắc bệnh từ 9 đến 10 trường hợp/ 100.000 dân mỗi năm.
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây bệnh chưa được xác định, nhưng có một số yếu tố nguy cơ làm gia tăng khả năng mắc ung thư vòm họng, bao gồm:
- Trong đó, virus Epstein-Barr (EBV) được xem là một trong những tác nhân gây bệnh, liên quan đến cơ chế bệnh sinh của ung thư trong vòm họng.
- Yếu tố di truyền: Nhiều trường hợp ung thư vòm họng xuất hiện trong cùng một gia đình, liên quan đến các bất thường nhiễm sắc thể và đột biến gen ức chế khối u.
- Ô nhiễm không khí.
- Chế độ ăn uống nhiều muối và thực phẩm lên men: Các chất nitrosamine có trong muối hoặc món ăn ướp muối, chẳng hạn như cá khô, được xác định là yếu tố gây ung thư.
- Thói quen hút thuốc
- Quan hệ tình dục bằng miệng: Không chỉ tăng nguy cơ ung thư vòm họng, quan hệ bằng miệng còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
- Tiêu thụ rượu bia nhiều.
- Thói quen ăn trầu.
3. Tiến triển của bệnh qua các giai đoạn ung thư
3.1 Giai đoạn sớm
Ung thư vòm họng giai đoạn đầu diễn ra chậm, chưa có dấu hiệu di căn và hầu như không có triệu chứng toàn thân. Thời gian này thường kéo dài từ 1 đến 2 năm. Nếu bệnh được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách, cơ hội khỏi bệnh rất cao.
Các triệu chứng ung thư vòm họng giai đoạn đầu gần giống với cảm cúm:
- 80% bệnh nhân gặp phải cơn đau đầu âm ỉ, chủ yếu ở một bên đầu.
- 70% người bệnh bị ù tai, thường là một bên tai.
- Ngoài ra, nhiều bệnh nhân còn bị ngạt mũi một bên và có hiện tượng chảy mũi nhầy.
- Đôi khi, mũi có thể chảy mủ do viêm xoang và thỉnh thoảng có thể xuất hiện tình trạng khạc ra máu.
3.2 Giai đoạn muộn
Bệnh đã di căn sang các cơ quan khác, triệu chứng không còn chỉ xuất hiện ở vùng họng nữa mà đã có dấu hiệu ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Quá trình phát triển bệnh diễn ra nhanh chóng và thường dẫn đến tử vong do khối u xâm lấn nền sọ hoặc di căn đến những cơ quan thiết yếu như phổi, gan và xương.
Khi bệnh chuyển sang giai đoạn muộn, các triệu chứng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn:
- Người bệnh sẽ bị đau đầu kéo dài, đôi khi đau dữ dội, kèm theo cảm giác ù tai ngày càng rõ rệt, có thể dẫn đến suy giảm thính lực, điếc, hoặc viêm tai giữa cùng bên do bội nhiễm.
- Mũi của bệnh nhân bị nghẹt liên tục, chảy dịch nhầy có lẫn máu và đôi khi bị chảy máu mũi.
- Các hạch ở vùng cổ có thể sưng lên, thường là ở cùng bên với khối u. Tình trạng bất thường này thường là nguyên nhân chính khiến người bệnh muốn đi khám bệnh.
- Một số bệnh nhân có ung thư di căn xa, ví dụ như ung thư di căn phổi, gan... Khi ung thư di căn sang cơ quan khác, các triệu chứng sẽ xuất hiện ở các cơ quan đó. Chẳng hạn, nếu ung thư di căn tới phổi, người bệnh sẽ thấy khó thở, hoặc nếu ung thư di căn gan sẽ gây vàng da và chán ăn.
4. Mức độ lây lan và các dấu hiệu nhận biết khối u đã di căn
4.1 Di căn ra phía trước
Khối u tại vị trí nóc vòm và cửa mũi sau thường có xu hướng di căn dần về phía trước. Khi u xâm lấn vào hốc mũi, có thể gây nghẹt mũi, làm thay đổi giọng nói, đồng thời dẫn đến tình trạng chảy mũi có mủ, có mùi hôi và lẫn máu, đôi khi gây ra chảy máu cam.
4.2 Di căn ra hai bên
Khối u ở loa vòi có xu hướng di căn ra hai bên theo vòi Eustache vào tai giữa, gây ù tai và suy giảm thính lực một bên rõ rệt. Cơn đau tai lan tỏa ra vùng xương chũm, gây chảy mủ, có lẫn máu và mùi hôi. Qua nội soi tai, bác sĩ thấy màng nhĩ bị thủng, có u sùi, hoại tử và dễ chảy máu. Nếu u phát triển, chúng có thể di căn qua hòm nhĩ và di căn ra ống tai ngoài.
4.3 Di căn xuống dưới
Khi u di căn xuống dưới vùng hầu họng, giọng nói và khả năng nuốt sẽ bị ảnh hưởng. Nếu không may, người bệnh có thể gặp hội chứng Trotter với các triệu chứng điếc, co cứng hàm và liệt màn hầu.
4.4 Di căn lên trên
Khi ung thư di căn lên nền sọ, chúng có thể gây ra các hội chứng nội sọ, bao gồm tăng áp lực nội sọ và tổn thương các dây thần kinh sọ. Điều này có thể dẫn đến các dấu hiệu ung thư vòm họng như mù lòa, đau trán và ổ mắt, tê bì một nửa khuôn mặt, liệt cơ nhai, ảnh hưởng đến khả năng nuốt, liệt màn hầu và cơ ức đòn chũm, cũng như liệt cơ thang và lưỡi.
Nhằm đối phó với nguy cơ ung thư vòm họng, Bệnh viện Quốc tế Vinmec đã cung cấp Gói tầm soát ung thư vòm họng, hạ họng và thanh quản trong dịch vụ khám sức khỏe cho các bệnh nhân ung thư. Khi tham gia gói tầm soát này, người bệnh sẽ được kiểm tra tổng quát tai mũi họng thông qua nội soi cứng hoặc mềm và siêu âm các mô mềm.
Gói khám sức khỏe này dành cho những người trên 30 tuổi, có nguy cơ cao mắc ung thư vòm họng, bao gồm:
- Những người có tiền sử gia đình mắc bệnh.
- Thường xuyên sử dụng thuốc lá và rượu bia.
- Người đang gặp phải các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, chảy máu cam và nổi hạch ở vùng họng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
