Nội tiết tố ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích đáng kể. Các hormone, đặc biệt là estrogen và progesterone, đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chức năng đường tiêu hóa. Sự biến động của các hormone này trong chu kỳ kinh nguyệt, thời kỳ mãn kinh hoặc do các rối loạn nội tiết tố khác có thể gây ra các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Nội tiết tố ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích như thế nào?
1.1 Nội tiết tố là gì?
Hormone, hay còn gọi là nội tiết tố, là những hợp chất được các tuyến nội tiết tạo ra và thải vào máu. Chúng tác động đến nhiều bộ phận trong cơ thể như làn da, cơ bắp và mô. Các hormone này đóng vai trò điều tiết các quá trình trao đổi chất, sự phát triển, tăng trưởng, tâm lý, cũng như chức năng sinh sản và tình dục. Ngoài ra, hormone cũng đóng vai trò thiết yếu trong việc điều phối hoạt động của cơ thể một cách trật tự và hợp lý.
Estrogen và progesterone là hai loại hormone thiết yếu trong cơ thể nữ giới, tác động đến hoạt động của ruột. Trong suốt chu kỳ kinh nguyệt, độ nhạy cảm của trực tràng sẽ gia tăng, trong khi ở các giai đoạn khác, độ nhạy cảm của trực tràng không thay đổi.
Các hormone sinh dục còn có thể tác động đến quá trình nhu động ruột vì các tế bào trong ruột có các thụ thể giúp hormone bám vào. Điều này cho thấy hệ thống tiêu hóa được cấu tạo để nhận diện và phản ứng với các hormone này.
1.2 Nội tiết tố ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích như thế nào?
1.2.1 Tiêu hóa
Hormone giúp điều chỉnh sự co bóp của cơ trơn trong ruột, từ đó ảnh hưởng đến tốc độ thức ăn di chuyển qua hệ tiêu hóa. Một nghiên cứu cho thấy động vật tốn nhiều thời gian hơn để làm rỗng ruột khi lượng hormone thấp. Hầu hết các nghiên cứu đều chỉ ra rằng estrogen và progesterone có tác động đến IBS, trong khi testosterone lại có thể hỗ trợ ngược lại, điều này lý giải vì sao nam giới ít khi mắc IBS hơn.
1.2.2 Mức độ đau
Estrogen ảnh hưởng đến mức độ đau bụng. Chính vì thế, khi ngâm mình thư giãn, chị em có thể giảm bớt cơn đau do estrogen tăng cường sản xuất serotonin, một chất hóa học giúp tạo ra cảm giác dễ chịu. Lượng estrogen cao có thể làm dịu cơn đau bụng và giảm chuột rút.
1.2.3 Mức độ viêm
Hormone sinh dục có khả năng gia tăng tình trạng viêm trong cơ thể, khiến các triệu chứng IBS trầm trọng hơn.
2. Nội tiết tố trong kỳ kinh nguyệt ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích ra sao?
Trong suốt chu kỳ kinh nguyệt, sự biến đổi hormone nội tiết có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng IBS. Gần 40% phụ nữ mắc IBS cho biết triệu chứng của họ trở nên tồi tệ hơn trong giai đoạn này.
Chu kỳ kinh nguyệt thường kéo dài khoảng 28 ngày và được chia thành bốn giai đoạn:
- Giai đoạn kinh nguyệt (ngày 1-5): Khi không mang thai, lớp niêm mạc tử cung bong ra, dẫn đến kỳ kinh nguyệt. Lúc này, hàm lượng estrogen và progesterone giảm xuống mức thấp nhất.
- Giai đoạn nang trứng (ngày 6-14): Sự gia tăng nồng độ estrogen kích thích thành tử cung phát triển và dày lên.
- Giai đoạn rụng trứng (ngày 14): Trứng được phóng thích ra khỏi buồng trứng.
- Giai đoạn hoàng thể (ngày 15-28): Progesterone tăng cao để chuẩn bị cho việc mang thai. Nếu quá trình thụ thai không xảy ra, nồng độ estrogen và progesterone sẽ giảm nhanh chóng từ ngày 24 đến ngày 28.
Kết quả này cho thấy rằng hội chứng ruột kích thích sẽ trầm trọng hơn khi mức hormone giảm. Điều này đặc biệt rõ ràng vào cuối giai đoạn hoàng thể và trong kỳ kinh nguyệt, khi nồng độ hormone ở mức thấp nhất, các triệu chứng IBS có xu hướng xuất hiện thường xuyên và nghiêm trọng hơn.
3. Nội tiết tố ảnh hưởng đến phụ nữ đang mang thai như thế nào?
Theo một số nghiên cứu, khi mang thai, mức hormone tăng cao có thể giúp mẹ bầu giảm đau tốt hơn và hạn chế bị chuột rút hay khó chịu. Dù vậy, tình trạng táo bón lại xảy ra thường xuyên hơn ở giai đoạn này.
4. Nội tiết tố ảnh hưởng đến phụ nữ trong kỳ mãn kinh ra sao?
Sau kỳ mãn kinh, hội chứng ruột kích thích ở một số phụ nữ có xu hướng thuyên giảm do sự thay đổi nội tiết tố không còn diễn ra. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây cho thấy hơn một phần ba phụ nữ mãn kinh vẫn thường xuyên bị đầy hơi, một triệu chứng điển hình của IBS. Vì vậy, bác sĩ cần tiến hành thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về hiện tượng này.
5. Thuốc nội tiết tố có gây ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích không?
Cho đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa phát hiện ra sự khác biệt về triệu chứng IBS giữa phụ nữ sử dụng thuốc nội tiết tố và những người không sử dụng. Mức hormone ở cả hai nhóm đều giảm trước khi kỳ kinh bắt đầu.
Theo ý kiến của các chuyên gia, việc ổn định nồng độ hormone và ngừng hẳn chu kỳ kinh nguyệt có thể mang lại hiệu quả trong việc giảm triệu chứng IBS nhưng cần có thêm bằng chứng khoa học để xác nhận.
Nói ngắn gọn, sự thay đổi nội tiết tố ảnh hưởng đến hội chứng ruột kích thích ở phụ nữ. Trực tràng trở nên nhạy cảm hơn đáng kể trong kỳ kinh nguyệt, nhưng sự thay đổi này không xuất hiện ở các thời điểm khác của chu kỳ. Tuy nhiên, những tác động của hormone sinh dục lên hoạt động nhu động ruột thường không rõ ràng và cần được nghiên cứu thêm trong tương lai.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
