Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thắng - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Nang giả tụy là một biến chứng thường gặp sau viêm tụy cấp. Đây là căn bệnh nguy hiểm, thường xuất hiện do các nguyên nhân như nghiện rượu, rối loạn lipid máu, sỏi mật... Nang tụy nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Nội soi điều trị dẫn lưu nang giả tụy là một biện pháp can thiệp ít xâm lấn, đem lại hiệu quả cao cho người bệnh.
1. Tổng quan viêm tụy cấp
Viêm tụy cấp là một quá trình viêm cấp tính của tụy, biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau:
Mức độ nhẹ chỉ cần nằm viện ngắn ngày, ít biến chứng. Mức độ nặng, bệnh diễn biến phức tạp, tỷ lệ tử vong cao 20-50%, trong bệnh cảnh suy đa tạng, nhiễm trùng. Viêm tụy cấp do các men tụy giúp tiêu hóa chất béo và chất đường, tăng hoạt động quá mức và bắt đầu tiêu hóa chính những mô tụy, gây sưng, chảy máu và tổn thương các mô, mạch máu trong tụy.
Nang giả tụy là một tổn thương dạng nang hay gặp nhất của tuyến tụy thành của nang giả tụy gồm các tổ chức hoại tử, tổ chức hạt và tổ chức xơ, thành của nang tụy chính danh có lớp biểu mô phủ. Nang thường xuất hiện khi các ống dẫn dịch tụy xuống ruột bị tắc nghẽn.
Nang giả tuyến tụy được hình thành phần lớn (90%) sau viêm tụy cấp hoặc mãn, chỉ có 10% sau chấn thương và hay gặp ở tuổi trẻ.
Việc điều trị thành công viêm tụy cấp ngày nay góp phần tăng cường tỷ lệ nang giả tụy, 15% trường hợp viêm tụy mãn có nguy cơ trở thành nang giả.
Sau viêm tụy cấp, thời gian xuất hiện u nang có thể sau ít ngày, sau ít tháng hoặc hàng năm sau.
2. Biến chứng nang giả tụy
Nang giả tụy cần phải được mổ dẫn lưu hoặc cắt bỏ. Nếu không điều trị chúng có thể gây ra những biến chứng như: Nhiễm trùng, tắc, chảy máu hoặc vỡ.
- Nhiễm trùng là biến chứng hay gặp nhất, tỷ lệ nhiễm trùng nang tụy: Nhiễm trùng thứ phát của nang tụy được phân biệt với Abcess tụy là thành của nang dày và không có số lượng lớn những tổ chức hoại tử trong ổ. Lâm sàng: Đau bụng, sốt, bạch cầu cao. Chọc hút có thể xác định chính xác tình trạng nhiễm trùng. Tất cả các trường hợp nang giả nhiễm trùng phải được dẫn lưu để tránh lan rộng ra tổ chức sau phúc mạc.
- Tắc tá tràng và tắc ống mật chủ xuất hiện ở 10% các trường hợp thông thường do nang to ra chèn vào tá tràng hoặc ống mật chủ
- Chảy máu là biến chứng nặng nề của nang giả tụy (tỷ lệ 10%). Có nhiều nguyên nhân: Chảy máu xuất hiện thứ phát do hoại tử niêm mạc, do rò ruột vào nang giả gây tổn thương trực tiếp mạch máu của tạng thường là chảy máu từ động mạch lách hoặc (động mạch vị - tá tràng hoặc một nhánh của chúng. Tác dụng của Enzyme tụy hoạt động đặc biệt là Elastase, tổn thương vỡ các mạch máu của nang giả gây chảy máu trong nang giả, tạo thành khối. Do có liên quan giữa nang giả và ống tụy máu có thể chảy qua ống tụy vào tá tràng, máu còn có thể đột nhập vào ổ phúc mạc gây đau bụng và hạ huyết áp. Chảy máu nặng từ nguồn động mạch thường gặp nhất khi có viêm tụy cấp tiến triển với hoại tử vùng rộng, đặc biệt khi bị nhiễm trùng.
- Vỡ nang tụy: Có thể xảy ra khi nang quá to, có thể vỡ vào đường tiêu hóa gây dò nang - tiêu hóa, thường dẫn tới giảm áp và xẹp nang tụy. Có thể vỡ vào ổ phúc mạc, hoặc khoang màng phổi dẫn tới cổ chướng tụy hoặc dò nang - phế mạc. Vỡ vào sau phúc mạc thường hiếm và nặng có triệu chứng giống thủng tá tràng cần phẫu thuật cấp cứu để dẫn lưu nang giả tụy.
3. Nội soi điều trị dẫn lưu nang giả tụy là gì?
Là phương pháp dẫn lưu dịch, tổ chức hoại tử, mủ ở tụy dưới sự hướng dẫn siêu âm nội soi, thường gặp trong viêm tụy cấp.
3.1 Chỉ định
- Đau do nang giả tụy.
- Nang dịch chèn ép gây triệu chứng: Nôn, gầy sút cân, vàng da.
- Nhiễm trùng nang, áp xe tụy, nhiễm khuẩn hoại tử.
- Chảy máu trong nang, nguy cơ nang gây vỡ phình mạch.
- Nang giả tụy to > 6 cm (chỉ định tương đối)
- Chọc hút nang tụy qua da, qua nội soi thất bại.
3.2 Chống chỉ định
- Người bệnh bệnh tim phổi nặng, mới bị nhồi máu cơ tim.
- Rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu.
- Chống chỉ định khác: Giả phình động mạch. Khoảng cách từ nang tới thành dạ dày, tá tràng > 1cm. Nang dịch chưa khu trú
3.3 Ưu điểm của điều trị dẫn lưu nang giả tụy
- Đây là một kỹ thuật ít xâm lấn, ít tai biến, ít tổn hao sức khỏe cho người bệnh thay vì việc phải phẫu thuật nối nang vào dạ dày hoặc vào ruột. Kỹ thuật ít xâm lấn này giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục sức khỏe.
- Xác định rõ được vị trí nang sát với thành dạ dày nhất, do vậy hạn chế được biến chứng chảy máu trong suốt quá trình thực hiện kỹ thuật. Do kỹ thuật được thực hiện dưới nội soi siêu âm đã tránh ảnh hướng đến các mạch máu trong thành dạ dày hoặc xen giữa thành ống tiêu hóa với nang.
Nang giả tụy (thường hình thành sau chấn thương tá tụy 3-6 tháng) cần được khám bởi bác sĩ chuyên khoa ngoại tiêu hóa để xem xét chỉ định can thiệp dẫn lưu nang (phẫu thuật nối nang giả tụy - hổng tràng hay dẫn lưu nang qua nội soi)
Nội soi điều trị dẫn lưu nang giả tụy là một kỹ thuật nội soi can thiệp tiên tiến, giúp người bệnh tránh được một phẫu thuật lớn vùng bụng. Nội soi điều trị dẫn lưu nang giả tụy được thực hiện tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đem lại hiệu quả cao cho người bệnh. Thăm dò chức năng được thực hiện bởi đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và các kỹ thuật viên, dưới hướng dẫn của nội soi siêu âm đã xác định được đúng vị trí dẫn lưu thuận lợi, dùng phương pháp đặt một stent từ nang giả tụy vào dạ dày.
Quý khách hàng quan tâm vui lòng để lại thông tin hoặc đặt hẹn trên website để được phục vụ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
