Điều trị ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là một thách thức lớn trong lĩnh vực y tế. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao do thường được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi việc điều trị trở nên phức tạp. Do đó, việc áp dụng nhiều phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan mới nhất thường giúp cải thiện tốt tiên lượng và sức khỏe bệnh nhân.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Bác sĩ nội trú, Thạc sĩ Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Tổng quan về ung thư biểu mô tế bào gan
Trước khi đi sâu vào các phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan, hãy cùng tìm hiểu tổng quan về căn bệnh này.
Ung thư biểu mô tế bào gan (Hepato Cellular Carcinoma – HCC) là loại ung thư xuất hiện khi các tế bào gan thay đổi và phát triển bất thường. Khác với các loại ung thư có nguồn gốc từ cơ quan khác di căn đến gan, HCC thường phát triển trực tiếp từ các tế bào gan và là dạng ung thư gan nguyên phát phổ biến nhất.
Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi tiến triển, người bệnh có thể gặp một số biểu hiện như:
- Đau ở vùng thượng vị hoặc hạ sườn bên phải.
- Cảm giác đầy hơi, khó chịu.
- Bụng sưng.
- Nặng nề ở vùng bụng trên.
- Mất cảm giác thèm ăn, dễ cảm thấy no.
- Buồn nôn và nôn mửa.
- Da và mắt vàng.
- Sụt cân nhanh chóng.
- Cơ thể mệt mỏi.
- Sốt.
- Nước tiểu sẫm màu.
2. Ung thư biểu mô tế bào gan có nguy hiểm không?
Ung thư biểu mô tế bào gan là một trong những loại ung thư gan nguy hiểm, có khả năng rút ngắn tuổi thọ và thường dẫn đến tử vong. Một trong những vấn đề lớn với căn bệnh này là thường không biểu hiện rõ rệt ở giai đoạn đầu, khiến nhiều bệnh nhân không được phát hiện và điều trị kịp thời, gây ra những hậu quả nghiêm trọng.
3. Các phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan
3.1 Phẫu thuật cắt gan
Phẫu thuật loại bỏ gan là phương pháp được ưu tiên trong quá trình điều trị ung thư biểu mô tế bào gan, được chỉ định đối với bệnh nhân còn đủ điều kiện phẫu thuật và có chức năng gan tốt. Các tiến bộ trong kỹ thuật cầm máu và chăm sóc hồi sức đã làm cho phẫu thuật này trở nên an toàn hơn và ít gặp phải biến chứng hơn so với trước đây.
Ngay cả những khối u gan lớn hơn 10cm cũng có thể được phẫu thuật an toàn với kết quả khả quan. Phẫu thuật nhằm cắt bỏ gan thuỳ trái hoặc phải mở rộng cũng có thể thực hiện đối với nền gan bị xơ, miễn là dự trữ chức năng gan còn lại vẫn tốt. Các trường hợp u gan đa ổ hoặc ung thư đã xâm lấn vào các tĩnh mạch trong gan thường có tiên lượng xấu sau phẫu thuật.
Nếu thể tích gan còn lại không đủ lớn để thực hiện phẫu thuật cắt bỏ gan thuỳ trái hoặc phải mở rộng, các bác sĩ có thể thực hiện tắc tĩnh mạch cửa nhánh phải để làm teo phần gan bên phải và phì đại để bù trừ thuỳ bên trái. Các bệnh viện chuyên khoa về phẫu thuật gan mật hiện nay xem phẫu thuật cắt gan là một phương pháp an toàn với tỷ lệ tử vong thấp.
Tỷ lệ sống sót lâu dài sau phẫu thuật cắt gan đã tăng lên đáng kể, với tỷ lệ sống sau 5 năm đạt trên 50%. Tình trạng tái phát sau phẫu thuật thường liên quan đến các tổn thương di căn vi thể hoặc nhân ung thư tại phần gan không được phẫu thuật. Cho đến nay, trong thử nghiệm lâm sàng, việc sử dụng hóa trị liệu bổ trợ sau phẫu thuật không cho thấy hiệu quả trong việc ngăn ngừa tái phát.
Phẫu thuật lặp lại hoặc áp dụng các phương pháp tiêu diệt tế bào ung thư qua da thường được cân nhắc để lựa chọn cho những trường hợp tái phát đơn độc. Các hướng dẫn đồng thuận quốc tế về điều trị ung thư gan hiện nay chưa khuyến cáo sử dụng hóa tắc mạch trước phẫu thuật cắt gan.
3.2 Điều trị ung thư biểu mô tế bào gan: Ghép gan
Hiện nay, các chỉ tiêu được chấp nhận rộng rãi cho ghép gan bao gồm trường hợp xơ gan Child C với một khối u dưới 5cm hoặc tối đa ba khối u, mỗi khối có đường kính không quá 3cm và không có xâm lấn mạch máu hay di căn ngoài gan (chỉ tiêu Milan).
Những trường hợp này thường không phù hợp cho phẫu thuật cắt gan do chức năng gan yếu. Một số trung tâm ghép gan trên thế giới cũng áp dụng tiêu chuẩn Milan mở rộng, cho phép ghép gan với bệnh nhân có một khối u đơn dưới 6.5cm hoặc tối đa ba khối u (khối lớn nhất không quá 4.5cm) và tổng đường kính không quá 8cm (tiêu chuẩn UCSF). Những tiêu chuẩn này mang lại tỷ lệ sống thêm sau 5 năm đạt từ 60 đến 75%.
Trong ghép gan từ người cho sống (living donor liver transplantation), sự tiến bộ và đổi mới đã được áp dụng trong quá trình tuyển chọn người cho và người nhận, các kỹ thuật phẫu thuật (đặc biệt là trong cắt gan phải) và chăm sóc sau phẫu thuật để đảm bảo an toàn tối đa cho cả người cho và người nhận. Đặc biệt, việc sử dụng phẫu thuật nội soi hoặc phẫu thuật nội soi hỗ trợ để lấy gan từ người cho đã được thử nghiệm thành công, giúp giảm thiểu rủi ro và biến chứng ở người cho. Những cải tiến trong kỹ thuật này đã đóng góp vào việc cải thiện kết quả ghép gan, mang lại hy vọng mới cho nhiều bệnh nhân.
3.3 Các phương pháp phá huỷ khối u tại chỗ
Tiêu diệt khối u tại chỗ là phương pháp điều trị ung thư biểu mô tế bào gan được sử dụng cho các trường hợp khối u gan kích thước nhỏ, không phù hợp cho phẫu thuật. Các khối u nhỏ hơn 5cm hoặc không quá ba khối u là các trường hợp lý tưởng cho các kỹ thuật này, mặc dù một số khối u lớn hơn cũng có thể được xử lý bằng cách phá huỷ tại chỗ.
Phương pháp điều trị này cũng hữu ích cho các trường hợp tái phát u gan sau phẫu thuật hoặc những người đang chờ đợi ghép gan để kiểm soát sự phát triển của u.
Trong những năm 90 của thế kỷ trước, tiêm ethanol qua da trực tiếp vào khối u (percutaneous ethanol injection therapy - PEIT) là một phương pháp phá hủy u tại chỗ phổ biến. Tuy nhiên, gần đây, kỹ thuật đốt nhiệt sóng cao tần (Radiofrequency ablation - RFA) đã thay thế PEIT một cách rộng rãi vì có hiệu quả cao hơn trong việc kiểm soát khối u và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân, đồng thời đòi hỏi ít lần can thiệp hơn. RFA có tỷ lệ tử vong thấp (chỉ dưới 1%) và có thể thực hiện qua da, mổ mở hoặc nội soi, dưới sự hướng dẫn của siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính. RFA rất phù hợp cho điều trị các khối u gan nhỏ dưới 3cm ở vị trí ngoại vi.
Sự kết hợp giữa tiêu diệt u tại chỗ với các phương pháp điều trị qua đường động mạch và điều trị hệ thống (phương pháp điều trị đa mô thức - multimodalities) đang ngày càng được áp dụng rộng rãi. Nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đã cho thấy, PEIT hoặc RFA kết hợp hóa tắc mạch mang lại kết quả tốt hơn về kiểm soát khối u và kéo dài thời gian sống so với phương pháp chỉ áp dụng hóa tắc mạch.
Siêu âm hội tụ cường độ cao (High Intensity Focused Ultrasound - HIFU) là một phương pháp tiêu diệt u tại chỗ không xâm lấn mới, sử dụng sóng siêu âm tập trung cường độ cao để phá hủy các tế bào ung thư thông qua hiệu ứng tạo khoang và hiệu ứng nhiệt nhiệt. HIFU đã được chứng minh là có hiệu quả tương đương với RFA và có lợi thế là không cần chọc kim vào khối u, giảm thiểu nguy cơ chảy máu và lây lan tế bào ung thư. Phương pháp này cũng phù hợp với các khối u gần mạch máu hoặc đường mật và có thể áp dụng cho các khối u lớn hơn 5cm.
Ngoài ra, tiêu huỷ khối u bằng vi sóng (microwave ablation), bằng nhiệt lạnh (cryoablation), hoặc bằng laser cũng là những phương pháp tiêu huỷ khối u tại chỗ đang được nghiên cứu và áp dụng với những kết quả ban đầu hứa hẹn.
3.4 Điều trị can thiệp qua đường động mạch
Tắc mạch hóa chất (hóa tắc mạch, nút mạch hóa chất, tắc mạch hóa dầu: Transarterial chemoembolization - TACE hoặc Transarterial Oily Chemoembolization - TOCE) là một phương pháp điều trị phổ biến cho các bệnh nhân ung thư gan không phù hợp với phẫu thuật. Trong nhiều thử nghiệm lâm sàng trên toàn thế giới, phương pháp này đã được chứng minh hiệu quả về khả năng giảm kích thước khối u và kéo dài sự sống của bệnh nhân khi so với điều trị hóa trị toàn thân hoặc chỉ điều trị triệu chứng.
Nguyên tắc chính của phương pháp nút mạch hóa chất trong điều trị ung thư gan là kết hợp giữa việc sử dụng hóa chất gây độc cho tế bào, được tiêm trực tiếp vào động mạch cung cấp máu cho khối u, tiếp theo là sử dụng các tác nhân tắc mạch để bít tắc động mạch nuôi khối u.
Tác nhân tắc mạch làm giảm và gây tắc nghẽn nguồn cung cấp máu nuôi dưỡng tế bào ung thư, đồng thời tăng thời gian tiếp xúc của tế bào ung thư với hóa chất. Việc thiếu máu cũng làm thay đổi tính thấm của màng tế bào, từ đó tăng khả năng thâm nhập vào bên trong tế bào ung thư của hoá chất, làm tăng hiệu quả điều trị.
3.5 Điều trị hệ thống
Trong các trường hợp ung thư tế bào gan giai đoạn tiến triển mà không thể áp dụng điều trị can thiệp qua đường động mạch, việc sử dụng hóa chất toàn thân thường chỉ mang lại kết quả giới hạn và có độc tính cao do phần lớn bệnh nhân mắc phải tình trạng xơ gan.
Mối nguy hiểm của ung thư gan là lý do khiến việc tầm soát và phát hiện sớm trở nên cần thiết. Chính vì vậy, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã triển khai Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan, dành cho những người có nguy cơ cao như người nghiện rượu, người bị xơ gan, người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan, nhiễm virus viêm gan B hoặc viêm gan C mạn tính
Khách hàng lựa chọn Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan sẽ được khám, tư vấn và thực hiện các chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm cần thiết để đánh giá chức năng gan, sàng lọc ung thư và các bệnh thường gặp ở gan. Bệnh viện Vinmec, với cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, cam kết cung cấp dịch vụ chất lượng cao, góp phần bảo vệ và cải thiện sức khỏe cho bệnh nhân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
