Những gì mọi em bé cần để phát triển

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Ngọc Hải - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Thạc sĩ, bác sĩ Phan Ngọc Hải tốt nghiệp Bác sĩ đa khoa tạo Huế năm 2012. Hoàn thành chương trình Bác sĩ nội trú, Thạc sĩ Nhi Khoa vào năm 2015. Ths. BS Phan Ngọc Hải có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa, đã tham gia nhiều khóa đào tạo chuyên sâu trong chuyên ngành nhi, đặc biệt trong thăm khám và điều trị bệnh lý nhi khoa tổng quát, nhi sơ sinh và hồi sức, cấp cứu nhi.

Thúc đẩy sự phát triển của con bạn là điều cha mẹ luôn muốn làm mọi thứ có thể để giúp con mình vững bước phát triển trong cuộc sống. Các chuyên gia phát triển trẻ sơ sinh tin rằng những năm đầu đời của một đứa trẻ là thời gian quan trọng để học hỏi, nhưng đôi khi bạn có thể khó nghĩ ra những cách để giúp bé phát triển hiệu quả. Trong bài viết này chúng tôi cung cấp những thông tin hữu ích về những gì cha mẹ và người chăm sóc trẻ cần làm để giúp bé phát triển.

1. Tắm cho bé bằng tình yêu thương và sự quan tâm tối đa

Các bằng chứng khoa học đã cho thấy tình yêu thương, sự quan tâm và tình cảm trong những năm đầu đời có tác động trực tiếp và có thể đo lường được đối với sự phát triển về thể chất, tinh thần và cảm xúc của trẻ. Các chuyên gia cho biết tình yêu và sự quan tâm của cha mẹ cũng giúp não bộ của bé phát triển.

Làm thế nào để bạn thể hiện tình yêu của mình với con cái? Thường xuyên ôm, chạm, mỉm cười, khuyến khích, lắng nghe và chơi và trò chuyện với con là những cách cha mẹ có thể thể hiện tình yêu của mình tuyệt vời nhất.

Việc tìm ra những nguyên nhân khiến trẻ khóc cũng rất quan trọng, đặc biệt là trong khoảng 6 tháng đầu, đây được xem là ngôn ngữ ban đầu của trẻ, nếu lắng nghe bạn sẽ thấy được sự khác biệt của từng kiểu khóc khác nhau từ đó biết được nhu cầu của em bé. Hãy quan tâm đến nhu cầu thể chất của bé ngay lập tức và cần nhạy cảm với những thứ như nhiệt độ cơ thể của trẻ hoặc cảm giác khó chịu của bé vì tã ướt. Theo Zero to Three, một tổ chức phi lợi nhuận dành riêng cho việc cải thiện cuộc sống của trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi và gia đình, việc phản hồi của cha mẹ khi bé buồn (cũng như khi bé vui) có thể giúp xây dựng lòng tin và mối quan hệ tình cảm bền chặt.

2. Chăm sóc trẻ một cách cơ bản

Trẻ em cần được khỏe mạnh để có thể học hỏi và phát triển. Đưa trẻ đi khám sức khỏe định kỳ và luôn chú ý đảm bảo trẻ được tiêm phòng bệnh đầy đủ các loại vacxin cần thiết. Ngoài ra, giấc ngủ cũng rất quan trọng đối với trẻ, vì vậy hãy giúp bé được nghỉ ngơi một cách thoải mái nhất. Các tế bào não của bé tạo ra các kết nối quan trọng trong khi ngủ, giúp ích cho việc học tập, vận động và suy nghĩ. Những kết nối này giúp bé hiểu những gì bé nhìn, nghe, nếm, chạm và ngửi... khi bé khám phá thế giới.

Sữa mẹ và sữa công thức cung cấp tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết cho trẻ trong sáu tháng đầu tiên và chiếm một phần lớn trong chế độ ăn của trẻ cho đến ít nhất là sau dịp sinh nhật đầu tiên của trẻ. Các nghiên cứu cho thấy trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có tỷ lệ dị ứng, tiêu chảy, các vấn đề về hô hấp, thừa cân và béo phì và nhiễm trùng tai thấp hơn.

3. Trò chuyện với trẻ

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng những đứa trẻ được cha mẹ nói chuyện nhiều có thể phát triển các kỹ năng ngôn ngữ nâng cao hơn những đứa trẻ không nhận được nhiều kích thích bằng lời nói. (Thậm chí nhiều chuyên gia còn cho rằng việc trò chuyện với trẻ ngay cả khi bé còn nằm trong bụng mẹ là một cách tuyệt vời để bắt đầu gắn kết.)

Nói chuyện với bé khi bạn quấn tã, cho ăn và tắm cho bé. Trẻ sẽ phản ứng tốt hơn nếu chúng biết những lời nói của cha mẹ đang hướng vào mình, vì vậy hãy cố gắng nhìn trẻ khi đang nói. Đừng lo lắng về việc nói bất cứ điều gì bởi thực tế trẻ vẫn chưa hiểu được. Chỉ cần mô tả những gì mình đang làm như: "Bố đang cho nước ấm vào bồn tắm để tắm rửa cho con." Cha mẹ nên nói chuyện của bé một cách tự nhiên, nói những câu và cụm từ được đơn giản hóa với giọng cao. Các chuyên gia cho rằng điều này giúp trẻ nhỏ học ngôn ngữ, nhưng hãy sử dụng giọng nói thường xuyên khi trẻ lớn hơn để trẻ phát triển các kỹ năng ngôn ngữ tốt.

4. Đọc cho bé nghe

Hãy chú ý đến việc đọc sách cho trẻ nghe ngay từ ngày đầu tiên. Đọc to là một trong những điều quan trọng nhất cha mẹ có thể làm để xây dựng vốn từ vựng của con mình, kích thích trí tưởng tượng và cải thiện khả năng ngôn ngữ cũng như kỹ năng xã hội của trẻ. Đó cũng chỉ là một lý do chính đáng để thể hiện sự âu yếm đối với những đứa con của mình. Nên chọn sách in cho trẻ sơ sinh vì chúng có thể thấy các hình ảnh động, hiệu ứng âm thanh trong sách kỹ thuật số hoặc các ứng dụng đọc truyện khiến trẻ mất tập trung.

5. Kích thích các giác quan của bé

Trẻ em cần được tiếp xúc với những người, địa điểm và những điều khác nhau để tìm hiểu về mọi thứ. Mỗi sự tương tác mới đều cung cấp cho trẻ thông tin về thế giới và vị trí của mình ở trong đó. Ngay cả những hoạt động hàng ngày đơn giản nhất cũng có thể kích thích sự phát triển của bé. Hướng dẫn trẻ chơi các trò chơi mang tính tương tác cao, đi dạo và đi mua sắm cùng nhau hãy để bé gặp gỡ những người bạn mới là cách tuyệt vời để kích thích các giác quan của bé.

Chọn đồ chơi và đồ vật có hình dạng, kết cấu, màu sắc, âm thanh và trọng lượng khác nhau. Bật những bản nhạc yêu thích của bạn trong giờ chơi hoặc hát những bài hát ru truyền thống khi bạn đưa con vào giấc ngủ. Cung cấp không gian an toàn để trẻ có thể thoải mái bò, đi lại và cuối cùng là bước đi mà không liên tục nghe thấy những tiếng "không" hoặc "đừng chạm vào" từ cha mẹ chúng. Ví dụ, đặt khóa chống trẻ em trên tất cả các tủ trong nhà bếp, trừ một tủ. Hãy lấp đầy ngăn tủ đó bằng bát nhựa, cốc đong, thìa gỗ và xoong nồi mà bé có thể chơi một cách an toàn. Nếu trẻ cảm thấy hứng thú khi nhìn thấy khuôn mặt của ông hoặc bà trên các ứng dụng gọi video trực tuyến, hãy để con thực hành kỹ năng trò chuyện của mình thông qua trò chuyện video.

Tuy nhiên trẻ em cũng rất dễ bị kích thích quá mức, vì vậy không nhất thiết cần phải tương tác với trẻ 24 giờ một ngày hoặc cố gắng thu hút tất cả các giác quan của trẻ cùng một lúc. Ngoài ra, các bác sĩ không khuyến khích để trẻ dưới 18 tháng tuổi xem TV hoặc sử dụng điện thoại thông minh thậm chí cả việc bật TV ở chế độ nền.

6. Đặt ra những thử thách cho trẻ

Khi một hoạt động không dễ dàng để thực hiện đối với trẻ, cha mẹ phải tìm ra cách mới để hoàn thành nhiệm vụ. Đừng làm trẻ cảm thấy thất vọng với những món đồ chơi hoặc hoạt động vượt quá khả năng của bé, nhưng hãy cho trẻ cơ hội để vượt qua những thách thức mới giúp trẻ thành thạo các kỹ năng của mình.

Ví dụ, nếu trẻ đang cố gắng mở một chiếc hộp, không nên mở giúp trẻ mà hãy để bé thử trước. Nếu trẻ tiếp tục gặp khó khăn, hãy chỉ cho trẻ cách mở hộp, sau đó trả lại cho trẻ một chiếc hộp đã đóng kín để trẻ có thể tự thử lại.

7. Chăm sóc bản thân

Có một sự thật rằng cha mẹ hạnh phúc sẽ nuôi dưỡng những đứa con hạnh phúc, vì vậy hãy đảm bảo chăm sóc bản thân. Tập thể dục mỗi ngày, ăn những thực phẩm lành mạnh và ngủ đủ giấc để cơ thể luôn duy trì được trạng thái khỏe mạnh nhất. Ngoài ra các bà mẹ cũng nên tìm cách chia sẻ trách nhiệm gia đình và nuôi dạy con cái với bạn đời của mình. Và nếu là một bà mẹ đơn thân, hãy đảm bảo xung quanh luôn có người sẵn sàng giúp đỡ mình

Đừng quên dành một chút thời gian cho bản thân. Làm cha mẹ, đặc biệt là với những đứa trẻ hiếu động thật mệt mỏi và cha mẹ trẻ cũng cần thời gian để nạp năng lượng. Nếu bạn quá lo lắng về việc chăm sóc em bé hoặc cảm thấy chán nản, hãy tìm một người mà bạn tin tưởng để trò chuyện. Hầu hết phụ nữ trải qua một số cảm xúc tiêu cực sau khi sinh con, nhưng họ có thể bị trầm cảm nếu:

• Cảm thấy buồn bã hoặc lo lắng dữ dội.
• Không thể chăm sóc cho bản thân hoặc con mình.
• Không còn thích những việc mình thường làm.

Bất kỳ tình huống nào trong số này đều là dấu hiệu của bệnh trầm cảm và cần được thăm khám, chẩn đoán và có hướng xử trí kịp thời.

8. Tìm nơi trông giữ trẻ thật tốt

Nếu cha mẹ quá bận rộn với công việc hoặc cần người trông trẻ thường xuyên, một nhà cung cấp dịch vụ giữ trẻ chất lượng là điều cần thiết cho sự phát triển lành mạnh của bé. Cho dù người chăm sóc trẻ của là bảo mẫu, người thân hay nhân viên giữ trẻ, cô ấy phải là người có kinh nghiệm, có tâm và có uy tín, có tình yêu thương chân thành dành cho trẻ em và nghị lực để giúp trẻ phát triển.

Cha mẹ của trẻ không cần phải là những chuyên gia về phát triển trẻ em mới có thể mang đến cho con mình một khởi đầu tuyệt vời trong cuộc sống. Những nghiên cứu mang tính khoa học đã chứng minh rằng: Tình yêu thương, sự quan tâm và chăm sóc cơ bản cùng một số bước đơn giản khác là tất cả những gì trẻ cần và muốn để có thể phát triển một cách toàn diện nhất cả về thể chất lẫn tinh thần.

Bên cạnh đó, cha mẹ còn cần bổ sung cho con các vi khoáng chất thiết yếu như kẽm, Lysine, crom, selen, vitamin B1, ... để đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Việc bổ sung các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng. Cha mẹ có thể đồng thời áp dụng việc bổ sung chất qua đường ăn uống và các thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ tự nhiên để bé dễ hấp thụ. Điều quan trọng nhất là việc cải thiện triệu chứng cho bé thường phải diễn ra trong thời gian dài. Việc kết hợp nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc hoặc thay đổi liên tục nhiều loại trong thời gian ngắn có thể khiến hệ tiêu hóa của bé không kịp thích nghi và hoàn toàn không tốt. Vì vậy cha mẹ phải thực sự kiên trì đồng hành cùng con và thường xuyên truy cập website vinmec.com để cập nhật những thông tin chăm sóc cho bé hữu ích nhé.

Nguồn tham khảo: babycenter.com, everydayhealth.com