Nguyên nhân trẻ ăn dặm bị táo bón

Táo bón được định nghĩa là khi trẻ đại tiện phân cứng và có ít nhu động ruột hơn so với bình thường. Nhiều bố mẹ gặp phải tình trạng táo bón khi con họ bắt đầu ăn dặm. Vậy nguyên nhân trẻ ăn dặm bị táo bón là gì?

1. Táo bón là gì?

Táo bón là một trong những dạng rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ em. Một đứa trẻ được chẩn đoán là táo bón khi chúng đại tiện phân cứng, khô và số lần đại tiện ít hơn bình thường.

Các dấu hiệu cho thấy trẻ bị táo bón bao gồm:

• Đại tiện ít hơn bình thường. Táo bón thường được định nghĩa là số lần đại tiện ít hơn 3 lần một tuần. Số lần đại tiện có thể khác nhau ở mỗi trẻ. Chỉ cần có sự thay đổi so với thói quen đi tiêu hằng ngày của trẻ cũng đủ để cảnh báo sự bất thường và thu hút sự chú ý của bố mẹ.
• Đại tiện phân cứng, đôi khi kích thước lớn hơn
• Đại tiện khó và gây đau, thậm chí có thể gây nứt kẽ hậu môn và chảy máu.
• Thời gian cho mỗi lần đại tiện bị kéo dài
• Một số trẻ nhỏ có thể khóc thét, gồng cứng người khi đi đại tiện

2. Tại sao trẻ ăn dặm bị táo bón?

Khác với trẻ tập ăn dặm, táo bón hiếm khi là một vấn đề đối với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn, hoặc sữa công thức. Nếu trẻ sơ sinh đang được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ hoặc sữa công thức bị táo bón, bố mẹ nên đưa trẻ đi gặp bác sĩ ngay. Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nào đó hoặc tình trạng không dung nạp một thành phần có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh.

Ăn dặm là giai đoạn nối tiếp sau một khoảng thời gian dài trẻ được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ. Giai đoạn chuyển đổi từ một chế độ dinh dưỡng chỉ bao gồm sữa sang thức ăn đặc hơn sẽ dẫn đến đủ loại thay đổi.

Đối với các chuyên gia dinh dưỡng, trẻ mới tập ăn dặm bị táo bón là vấn đề thường gặp. Đây là mối quan tâm lo lắng của hầu hết cha mẹ ở giai đoạn này, nhưng đây thực sự không phải là vấn đề nghiêm trọng.

2.1 Hệ tiêu hóa của trẻ chưa thích nghi với thực phẩm mới

Bình thường chúng ta sẽ quan sát thấy những thay đổi quan trọng trong phân khi chúng ta cho trẻ ăn thức ăn đặc, bao gồm: Màu sắc, mùi, số lượng, tần suất đại tiện của trẻ... Đôi khi các bà mẹ có thể thấy cả khối thức ăn trong tã. Đây là tất cả các biểu hiện bình thường khi hệ thống tiêu hóa của bé “học hỏi” và thích nghi với việc ăn toàn thức ăn.

2.2 Cho trẻ ăn dặm quá sớm

Trong nhiều trường hợp, trong độ tuổi trẻ ăn dặm bị táo bón có thể là do trẻ chưa sẵn sàng nhưng mẹ đã vội vàng tập cho ăn dặm hoặc cho ăn quá nhiều. Điều này khiến hệ tiêu hóa của trẻ có thể bị “quá tải” và dẫn tới táo bón.

2.3 Trẻ bị thiếu nước

Trong quá trình ăn dặm, hệ tiêu hoá của trẻ đang phải thích nghi với thực phẩm mới cộng thêm tình trạng thiếu nước sẽ dẫn đến tình trạng phân khô, cứng khó có thể đẩy ra ngoài, lâu dần sẽ tích tụ khiến trẻ bị táo bón kéo dài.

Vì vậy, trong độ tuổi ăn dặm để tránh tình trạng táo bón cha mẹ cũng nên chú ý đến cách sử dụng nước trong ăn dặm và nhu cầu về nước ở trẻ em theo độ tuổi .

2.4 Thiếu chất xơ trong chế độ ăn dặm

Ngoài ra, nguyên nhân trẻ ăn dặm bị táo bón còn có thể là do trẻ không được bổ sung đủ chất xơ từ chế độ ăn uống. Khi đó, bố mẹ cần lưu ý bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh và trái cây hoặc thử cho bé ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt.

3. Nên bổ sung cho trẻ ăn dặm những gì để phòng ngừa táo bón?

Một chế độ ăn lành mạnh và thay đổi thường xuyên các loại thực phẩm cung cấp cho trẻ mới tập ăn dặm luôn là một chiến lược tốt để ngăn ngừa táo bón.

3.1 Sắt

Các loại thực phẩm trong khẩu phần của các bé mới ăn dặm nên giàu chất sắt. Đây là một chất dinh dưỡng quan trọng và là một trong những lý do cần bắt đầu bổ sung thức ăn đặc cho trẻ khoảng 6 tháng tuổi.

Nếu bạn cho trẻ ăn ngũ cốc giàu chất sắt, bạn có thể thấy trẻ dễ bị táo bón. Vì thế, nên thay đổi các nguồn thực phẩm giàu chất sắt bao gồm: Thịt, cá, trứng, bơ hạt, các loại đậu, đậu phụ... (và ngũ cốc dành cho trẻ sơ sinh).

Nếu con bạn đang dùng chất bổ sung sắt, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn về khả năng giảm liều và nhớ thảo luận về những ưu và nhược điểm của việc tiếp tục dùng các viên uống bổ sung.

3.2 Chất xơ và vitamin

Bên cạnh tầm quan trọng của các loại thực phẩm giàu chất sắt, trái cây và rau cũng nên là một phần của bữa ăn cho bé. Trái cây và rau chứa nhiều vitamin C, giúp hấp thu sắt. Chúng cũng cung cấp các chất xơ hữu ích để ngăn ngừa táo bón.

Chất xơ rất cần thiết để giúp hình thành phân trong đường tiêu hóa. Như với các dưỡng chất khác, đa dạng hóa nguồn thực phẩm chứa chất xơ luôn là một ý kiến ​​hay. Ngoài trái cây và rau, các nguồn chất xơ khác bao gồm các loại hạt xay, các sản phẩm từ ngũ cốc nguyên hạt như bánh mì nướng, các loại đậu nấu chín và đậu...

Tất cả những thực phẩm này đều là những thực phẩm tuyệt vời để giới thiệu vì, chúng không chỉ là nguồn cung cấp chất xơ tốt, mà chúng còn có vị ngon, bổ dưỡng, góp phần tạo ra một chế độ ăn uống đa dạng và bé sẽ thích chúng.

3.3 Chất lỏng

Chất lỏng ở đây bao gồm: Nước (nước lọc, các loại nước ép trái cây tươi), sữa mẹ và sữa công thức

Tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ hoặc sữa công thức, và cho trẻ uống nước trong bữa ăn. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo chỉ cho trẻ uống sữa bò khi trẻ được 9 tháng tuổi. Có thể tiếp tục sử dụng sữa mẹ hoặc sữa công thức trong quá trình bắt đầu cho trẻ ăn dặm bằng các loại thức ăn đặc.

Chất lỏng mà em bé uống đảm bảo rằng phân của chúng không quá khô, giúp dễ dàng hơn khi đi đại tiện.

Cha mẹ có thể tham khảo một số loại hoa quả có thể làm nước ép cho trẻ như: Táo và lê... Đây đều là các loại quả chứa các loại chất xơ . Nó sẽ giúp trẻ đại tiện thoải mái và dễ chịu hơn.

4. Những điều nên tránh áp dụng khi trẻ mới tập ăn dặm bị táo bón

4.1 Bột sợi

Tránh cho trẻ ăn bột có chất xơ (bột nở) như Metamucil TM hoặc bột protein có chứa chất xơ. Những thứ này không dành cho trẻ nhỏ. Chúng cũng có thể khiến con bạn quá no để ăn bất kỳ thức ăn nào khác.

4.2 Sử dụng men vi sinh

Dựa trên các khuyến nghị mới nhất của Hiệp hội Tiêu hóa Nhi khoa, Gan mật và Dinh dưỡng Bắc Mỹ (NASPGHAN) và Hiệp hội Tiêu hóa Nhi khoa Châu Âu được công bố vào năm 2018, họ không khuyến nghị sử dụng men vi sinh để điều trị táo bón cho trẻ sơ sinh.

4.3 Thuốc nhuận tràng và các loại thuốc khác

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, cha mẹ nên đến gặp bác sĩ trước khi thử bất kỳ phương pháp điều trị không kê đơn (OTC) nào cho con bạn.

Hệ tiêu hóa của em bé vẫn đang hoàn thiện và nhạy cảm hơn so với hệ tiêu hóa của người lớn. Một số thuốc nhuận tràng và biện pháp khắc phục có thể gây hại cho em bé của bạn nếu không được sử dụng đúng cách. Do đó, hướng dẫn từ bác sĩ đáng tin cậy của bạn là rất quan trọng.

Bố mẹ nên ghi nhớ rằng ngăn ngừa táo bón dễ hơn việc điều trị. Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được điều trị thích hợp cho bé. Ngoài ra, trong độ tuổi ăn dặm để cải thiện vị giác, ăn ngon, đạt chiều cao, cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa... bé cần bổ sung thêm các vi chất cần thiết: Kẽm, selen, crom, vitamin B1 và B6, gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),...

Cũng theo các chuyên gia hàng đầu về dinh dưỡng khuyến cáo cha mẹ cần bình tĩnh và kiên trì khi bổ sung chất cho bé kể cả qua đường ăn uống hay các thực phẩm chức năng. Đặc biệt việc dùng thực phẩm chức năng nên chọn các loại có nguồn gốc tự nhiên dễ hấp thụ, không cho còn dùng đồng thời nhiều loại hoặc thay đổi liên tục các loại thực phẩm chức năng.

Bên cạnh đó, các chuyên gia dinh dưỡng cũng nhấn mạnh về vai trò của kẽm sinh học; cha mẹ nên tìm hiểu và bổ sung kẽm cho trẻ đúng cách vào các mốc thời điểm thích hợp, tránh tình trạng thiếu kẽm làm ảnh hưởng đến quá trình phát triển toàn diện của trẻ.