Bài viết được viết bởi ThS.BS Nguyễn Thị Muội - Bác sĩ xét nghiệm Hóa sinh, Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long
Nghiệm pháp dung nạp glucose là một phương pháp kiểm tra việc sử dụng đường glucose - một chất cung cấp năng lượng quan trọng cho hoạt động sống của cơ thể. Là một trong các xét nghiệm dùng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường và tiền đái tháo đường rất hiệu quả, đặc biệt là đối với những phụ nữ đang mang thai giúp phát hiện sớm tình trạng đái tháo đường thai kỳ.
1. Nghiệm pháp dung nạp glucose là gì?
Nghiệm pháp dung nạp glucose là một phương pháp kiểm tra việc sử dụng đường glucose - một chất cung cấp năng lượng quan trọng cho hoạt động sống của cơ thể. Là một trong các xét nghiệm dùng để chẩn đoán bệnh đái tháo đường và tiền đái tháo đường rất hiệu quả, đặc biệt là đối với những phụ nữ đang mang thai giúp phát hiện sớm tình trạng đái tháo đường thai kỳ.
Nghiệm pháp dung nạp glucose có thể thực hiện theo 2 phương pháp: Phương pháp 1 bước (one-step strategy) hoặc Phương pháp 2 bước (two-step strategy).
Phương pháp 1 hiện đang được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cho cả phụ nữ có thai và người không mang thai (bằng cách uống 75gr glucose pha trong nước, định lượng glucose huyết tương trước và sau khi uống nước đường).
2. Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống được sử dụng khi nào?
- Đối với người không mang thai: khi lượng glucose huyết tương đói trong khoảng từ 5,5 đến 6,9 mmol/L.
- Đối với phụ nữ mang thai: nghiệm pháp dung nạp glucose được khuyến cáo để sàng lọc đái tháo đường thai kỳ cho tất cả các mẹ bầu (không bị đái tháo đường từ trước) và được thực hiện trong khoảng tuổi thai từ 24-28 tuần.
>>> Thời điểm sàng lọc đái tháo đường thai kỳ với người có nguy cơ cao
Lưu ý: Không thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose ở những người sau:
- Người đã được xác định có mức glucose máu tăng rõ ràng và có các triệu chứng điển hình của tăng glucose máu hoặc có 2 mẫu glucose máu lúc đói ≥7 mmol/L.
- Người suy dinh dưỡng mãn tính, người đang ốm nặng, nằm liệt giường từ 3 ngày trở lên.
3. Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống thực hiện như thế nào?
Để có được kết quả tốt nhất, cần thực hiện theo hướng dẫn dưới đây:
- Vài ngày trước khi làm nghiệm pháp, nên ăn uống bình thường và không dùng các thuốc nhóm glucocorticoid, lợi tiểu, chẹn beta giao cảm, estrogen.
- Trước khi tiến hành nghiệm pháp, cần phải nhịn ăn trong khoảng 10 - 12 tiếng, hạn chế vận động mạnh và tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, thuốc lá. Thời gian tốt nhất để thực hiện nghiệm pháp là vào buổi sáng sau khi đã được ngủ và nhịn ăn qua đêm. Trong khoảng thời gian nhịn ăn, vẫn uống nước như bình thường (chỉ nên uống nước lọc, nước đun sôi để nguội).
- Khi đến cơ sở y tế để làm nghiệm pháp, nên ngồi nghỉ 30 phút trước khi làm nghiệm pháp.
4. Quá trình thực hiện nghiệm pháp
Một mẫu máu tĩnh mạch sẽ được lấy trước khi uống nước đường để định lượng nồng độ glucose máu lúc đói (sau đây gọi là Glucose máu lần 1).
Ngay sau khi lấy mẫu máu lần 1, uống 75g glucose (hoặc 1,75 g/kg cân nặng cho đến 75g ở trẻ em) hòa tan trong 250-300ml nước, uống trong 5 phút và được yêu cầu ngồi hoặc nằm nghỉ 2 giờ.
(Điều này là quan trọng, trong thời gian 2 giờ làm nghiệm pháp, nếu như cơ thể không trong trạng thái nghỉ, sự tiêu thụ/chuyển hóa glucose sẽ rất thay đổi phụ thuộc vào mức năng lượng cần thiết cho hoạt động thể lực mà bạn thực hiện khi đó, do vậy kết quả xét nghiệm glucose máu được lấy tại các mốc thời gian trong nghiệm pháp sẽ không phản ánh đúng tình trạng “cơ bản” của cơ thể bạn.
Chính vì vậy, người bệnh hãy thu xếp thời gian để chỉ làm nghiệm pháp, không nên tranh thủ trong lúc chờ đợi lấy máu để đi khám, di chuyển hoặc làm các việc cần tiêu thụ năng lượng); không ăn, có thể uống nước (nước lọc hoặc nước đun sôi để nguội);
Lấy máu xét nghiệm glucose sau khi uống nước đường: sẽ khác nhau giữa phụ nữ mang thai và người không mang thai:
- Đối với phụ nữ mang thai: 02 mẫu máu tĩnh mạch sẽ được lấy tại thời điểm 1h (glucose máu lần 2) và 2h (glucose máu lần 3)
- Đối với người không có thai: 01 mẫu máu tĩnh mạch sẽ được lấy tại thời điểm 2h (Glucose máu lần 2).
5. Đánh giá kết quả của nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống
5.1 Đối với người không có thai
- Chẩn đoán đái tháo đường khi nồng độ glucose huyết tương ở thời điểm sau 2 giờ làm nghiệm pháp lớn hơn 200 mg/dL (hay 11,1 mmol/L)
- Chẩn đoán tiền đái tháo đường (Rối loạn dung nạp glucose): nồng độ glucose huyết tương ở thời điểm 2 giờ từ 140-199 mg/dL (hay 7,8- 11,1 mmol/L)
5.2 Đối với phụ nữ mang thai
Chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ khi có từ 1 nồng độ glucose huyết tương ở mức như sau:
- Glucose lần 1 (Lúc đói) ≥ 5.3 mmol/L
- Glucose lần 2 (sau 1 h) ≥ 10.1 mmol/L
- Glucose lần 3 (sau 1 h) ≥ 8.6 mmol/L
Xem thêm : Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
