Ngừng tim đột ngột được xem là một trong những nguyên nhân gây chết đột ngột hàng đầu, bên cạnh đột quỵ và ung thư. Hiểu rõ các yếu tố làm tăng nguy cơ ngừng tim sẽ giúp mọi người hạn chế được tỷ lệ tử vong do tình trạng này.
1. Thực trạng ngừng tim đột ngột
Ngừng tim đột ngột (Sudden Cardiac Arrest - SCA) thường xảy ra khi hệ thống điện dẫn truyền của tim gặp bất thường (thường là nhịp nhanh thất hoặc rung thất). Nếu được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân sẽ có hi vọng được cứu sống, tuy nhiên, gần 95% trường hợp SCA sẽ tử vong.
Các bác sĩ cho biết chỉ có khoảng 5% người mắc tình trạng trên có thể sống sót cho đến lúc được cấp cứu kịp thời tại bệnh viện. Trong vòng 10 phút, nếu bệnh nhân chỉ ở một mình hoặc người bên cạnh không biết cách hô hấp nhân tạo và cấp cứu, không nhận được sự hỗ trợ từ nhân viên y tế, họ có thể bị chết não và dẫn đến tử vong.
Ngừng tim đột ngột là một trong những nguyên nhân gây tử vong bất ngờ thường gặp nhất. Diễn biến thường xảy ra rất nhanh và tỷ lệ rất thấp người bệnh được cấp cứu đúng cách và kịp thời.
2. Điều gì xảy ra với cơ thể khi bị ngừng tim đột ngột?
Thời điểm ngay trước khi tim ngừng đập, nhịp tim của bạn sẽ bị rối loạn, nhịp tim không hoạt động ổn định theo bất kì quy tắc nào. Khi tim ngừng, quá trình lưu thông máu bị ngừng lại nên máu không đến được phổi, não và các cơ quan khác. Chính vì thế khi ngừng tim, bệnh nhân sẽ đột ngột bất tỉnh, không phản ứng, ngừng thở, mạch không đập và cả quá trình này sẽ bắt đầu xảy ra trong vòng chưa đến 1 phút kể từ khi tim ngừng đập.
3. Năm yếu tố làm tăng nguy cơ ngừng tim đột ngột và cách để khắc phục
3.1 Sẹo cơ tim sau nhồi máu cơ tim
Rối loạn nhịp tim nguy hiểm có thể bắt nguồn từ nguyên nhân sẹo cơ tim, khiến tín hiệu điện học của cơ tim trở nên rối loạn và không ổn định.
Nguyên nhân phổ biến nhất gây sẹo cơ tim là bệnh động mạch vành và bệnh cơ tim. Các cơn nhồi máu cơ tim sẽ làm chết mô cơ tim và hình thành nên các mô sẹo.
Bên cạnh đó nhiễm virus, nhiễm độc cơ tim do hoá chất cũng có thể gây tổn thương và để lại sẹo trên mô cơ tim.
3.2 Phân suất tống máu thấp
Đối với bệnh nhân suy tim có phân suất tống máu từ 35% trở xuống, tim của họ không thể bơm đủ lượng máu cần thiết trong mỗi lần co bóp và có thể làm rối loạn nhịp tim của họ, tăng nguy cơ đột tử tim.
Các bác sĩ cho biết, việc cấy máy khử rung tim tự động (ICD) có thể cứu sống bệnh nhân khỏi những cơn rối loạn nhịp tim nguy hiểm, kéo dài tuổi thọ của bệnh nhân và giúp họ có được chất lượng cuộc sống bình thường như những người khác.
Máy khử rung tim có thể làm tăng khả năng sống sót khi có rối loạn nhịp tim nguy hiểm lên đến 98%, do nó phản ứng cực nhạy đối với các cơn rối loạn nhịp thất, kịp thời ngăn chặn tình trạng nhanh thất hoặc rung thất.
3.3 Tiền sử bệnh của gia đình
Trong trường hợp, người thân trực hệ của bạn (cha mẹ, anh chị em) tử vong đột ngột mà không rõ nguyên nhân, khả năng cao họ bị ngừng tim đột ngột. Khi đó, bạn cũng có khả năng cao gặp phải tình trạng này trong tương lai. Do đó việc kiểm tra tim mạch là cần thiết ở những trường hợp này.
3.4 Hút thuốc
Hút thuốc làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột tử do tim. Các bác sĩ tim mạch cho biết, ở những người bệnh có đặt máy khử rung tự động mà có hút thuốc, thiết bị có nhiều cú sốc điện hơn so với những người người bệnh có cấy máy khử rung mà không hút thuốc. Điều đó đồng nghĩa với việc, người hút thuốc dễ xuất hiện các rối loạn nhịp tim hơn so với người không hút thuốc.
3.5 Không kiểm soát tốt tình trạng suy tim.
Bệnh nhân suy tim ở các giai đoạn đã xuất hiện triệu chứng cần phải sử dụng thuốc để điều trị. Các loại thuốc như ức chế men chuyển (ACE) và thuốc chẹn beta sẽ giúp tim không phải làm việc quá sức đồng thời cải thiện được chức năng của tim, giảm đi nguy cơ bị rối loạn nhịp tim.
4. Nên làm gì trong trường hợp người bên cạnh bị ngừng tim đột ngột?
Khi xung quanh có người bị ngã đột ngột và không có phản ứng, mạch không còn đập hoặc không thấy còn hơi thở, hãy lập tức gọi điện thoại cho cấp cứu. Nếu có thể, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo cho bệnh nhân đến khi xe cấp cứu đến.
Hồi sức tim phổi (CPR) là kỹ năng rất quan trọng trong cuộc sống. Khi được hồi sức tim phổi kịp thời, bệnh nhân có thể tăng tỷ lệ sống sót cho đến khi được khử rung tim. Bên cạnh đó, khử rung tim được xem là biện pháp hàng đầu để nâng cao tỷ lệ sống sót của bệnh nhân ngừng tim đột ngột. Các bác sĩ khuyến khích mọi người nên cố gắng tham gia các khóa học về sơ cấp cứu để biết hồi sức tim phổi đúng cách.
5. Lời khuyên từ các bác sĩ
Hầu hết những người bị ngừng tim đột ngột đều không chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo trước đó. Bất tỉnh trong thời gian ngắn thường sẽ bị nhầm lẫn với tình trạng ngất xỉu tạm thời. Tuy nhiên, bất tỉnh do rối loạn nhịp tim có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm hơn, cảnh báo tình trạng bệnh tim nghiêm trọng sắp xảy ra. Các bác sĩ đã đưa ra lời khuyên, nếu bản thân hoặc người thân xung quanh bị bất tỉnh, hãy xem xét liệu có nguy cơ rối loạn nhịp tim hay không, những nươời bị bất tỉnh dù trong thời gian ngắn cần đến gặp bác sĩ để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn kịp thời.
Bác sĩ cũng lưu ý thêm, những người từng bị nhồi máu cơ tim (có khả năng hình thành các mô sẹo trên cơ tim) và người bệnh bệnh suy tim nặng có nguy cơ rối loạn nhịp tim hoặc đã bị rối loạn nhịp tim, nên được thăm khám tim mạch để xét đặt máy khử rung, để đảm bảo an toàn trước những cơn rối loạn nhịp tim nguy hiểm, giúp giảm tỷ lệ ngừng tim đột ngột này.
